ΤΑ ΚΥΘΗΡΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΜΑΣ...ΚΑΤΟ ΧΩΡΑ ΜΥΛΟΠΟΤΑΜΟΥ { ΦΩΤΟ }

 Το 1532 ο περιηγητής Denis Possot αναφέρει στα απομνημονεύματά του 4 οχυρά των Κυθήρων. Ένα από αυτά ήταν του Μυλοποτάμου για τον έλεγχο του Ιονίου Πελάγους. Μετά την επιδρομή του Μπαρμπαρόσα στην Παλαιόχωρα το 1537, η οχύρωση του Κάστρου του Μυλοποτάμου πρέπει να ενισχύθηκε. Ο Βενετός προνοητής Soranzo είχε τοποθετήσει φρουρά. Το οχυρό του Μυλοποτάμου, όπως βεβαίωναν οι Βενετοί αξιωματούχοι, ήταν ασφαλές, παρόλο που τα τείχη του ήτα χαμηλά. Το 1545 ζούσαν εκεί 50 οικογένειες που είχαν επιστρέψει, μετά την καταστροφή του Αγ. Δημητρίου (Παλαιόχωρα) από τον Μπαρμπαρόσα, για να καλλιεργήσουν τα χωράφια τους. Το 1565 το οχυρό ενισχύθηκε και απέκτησε μνημειώδη είσοδο. Ανάγλυφο με την παράσταση του φτερωτού λέοντα του Αγίου Μάρκου, τοποθετημένο ύπερθεν της μνημειακής πύλης του οχυρού διασώζει την επιγραφή “PAX TIBI MARCE EVANGELISTA MEUS MDLXV (1565)”, δηλαδή «Ειρήνη σοι Ευαγγελιστά μου Μάρκε». Η ίδρυση του Κάστρου, όμως, είναι κατά δύο, τουλάχιστον, αιώνες παλαιότερη, όπως εξάγεται από τους ναούς και τον ζωγραφικό τους διάκοσμο.

Το Κάστρο του Μυλοποτάμου λόγω της θέσης του ήταν το ασφαλέστερο. Εντός του φρουρίου κλείνονταν τη νύχτα με σιδερένια θύρα που άνοιγε με την ανατολή. Έξω από το φρούριο υπήρχε πύργος, ο οποίος χρησίμευε ως σκοπιά του φρουρίου, που επιτηρούσε τα ΝΔ.
Το Κάστρο περικλείει μια αληθινή μεσαιωνική νεκρόπολη. Οι ναοί εντός του φρουρίου είναι 9 και ανήκουν στον 16^ο-17^ο αιώνα, πολλοί από τους οποίους έχουν συντηρηθεί από την Αρχαιολογική Υπηρεσία σε αποστολές συντήρησης των πολύτιμων τοιχογραφιών πού έγιναν τα έτη 1966, 1967, 1984 και 1985, αλλά και πρόσφατα.

Μέσω ενός καμαροσκεπούς διαβατικού, ο επισκέπτης οδηγείται στους στενούς δρομίσκους και αντικρίζει τις ερειπωμένες και εγκαταλελειμμένες κατοικίες, που συνήθως είναι διώροφες. Ο κάτω όροφος (ισόγειο) αποτελείται από καμαροσκεπείς χώρους, οι οποίοι χρησίμευαν ως αποθήκες ή στάβλοι. Η άνοδος στο ανώγι του οποίου η στέγη κατά κανόνα ήταν επίπεδη, γινόταν με εξωτερική κτιστή κλίμακα.
Κατά το 18^ο και μέχρι τον 19^ο αιώνα μέσα στο Κάστρο του Μυλοποτάμου λειτουργούν οι ενορίες του Αγίου Αθανασίου, του Προφήτη Ηλία, του Αγίου Ιωάννη και της Παναγίας της Μεσοσπορίτισσας. Εντός των ναών αυτόν γίνονταν οι ενταφιασμοί των ενοριτών, μια συνήθεια που συνεχίστηκε μέχρι τη δημιουργία κοινοτικών κοιμητηρίων.
Το Κάστρο του Μυλοποτάμου κατοικήθηκε μέχρι τη δεκαετία του 1950, οπότε και εγκαταλείφθηκε και από τους τελευταίους κατοίκους του.
Πηγή κειμένου ιστορικά στοιχεία  www.eghorios.gr/