Το Αρχαιολογικό Μουσείο Κυθήρων, μετά από μία μακρά περίοδο εννέα χρόνων που έμεινε κλειστό, άνοιξε ξανά τις πόρτες του στο κοινό στις 8 Μαΐου 2016, πλήρως ανακαινισμένο και με μία σύγχρονη έκθεση. Το Μουσείο εγκαινίασε ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Αριστείδης Μπαλτάς μία ημέρα νωρίτερα.
Η Δρ. Κυριακή Ψαράκη, Αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων, και υπεύθυνη Αρχαιολογικού Μουσείου Κυθήρων μίλησε στο LIFO.gr για την ιστορία του μουσείου, τα σημαντικότερα εκθέματά του, και το πώς φτάσαμε στην επαναλειτουργία του.
Τα Κύθηρα κατά την αρχαιότητα ήταν η πύλη του ελληνικού αρχιπελάγους. Ήταν η γέφυρα μεταξύ Κρήτης και Πελοποννήσου και το αγκυροβόλι των ναυτικών και ταξιδιωτών στο σημείο που συναντιούνται το Αιγαίο, το Ιόνιο και το Κρητικό Πέλαγος. Η θέση του νησιού στην είσοδο της Ανατολικής Μεσογείου καθόρισε την ιστορία του και την πολιτισμική του ταυτότητα.
Αν θέλαμε να κωδικοποιήσουμε την ιστορική διαδρομή των Κυθήρων κατά την αρχαιότητα θα μπορούσαμε να διακρίνουμε τρεις βασικές φάσεις. Κατά την προϊστορική περίοδο και ιδιαίτερα από τα μέσα της 3ης και σε όλη την 2η χιλιετία π.Χ. τα Κύθηρα αποτελούν κομμάτι του μινωικού πολιτισμού και συνδέονται στενά με την Κρήτη και τις νότιες Κυκλάδες.
Την περίοδο των μινωικών ανακτορικών κέντρων τα Κύθηρα ακμάζουν, καθώς στο νησί ιδρύονται πολλοί οικισμοί και ένα από τα σπουδαιότερα μινωικά Ιερά Κορυφής εκτός Κρήτης. Την ιστορική περίοδο, και κυρίως από τον 6ο αι. π.Χ. μέχρι και τον 3ο αι. π.Χ. η ιστορία του νησιού, λόγω της στρατηγικής του θέσης, καθορίζεται από τις συγκρούσεις των κυρίαρχων δυνάμεων της εποχής, των Σπαρτιατών, των Αθηναίων και των Περσών. Για μία μεγάλη χρονική περίοδο τα Κύθηρα είναι περιοικίδα πόλη της Σπάρτης, δηλαδή υπό τον έλεγχο της τελευταίας, και τμήμα της λακωνικής χώρας. Την ρωμαϊκή περίοδο αποτελούν κομμάτι της ρωμαϊκής κτήσης και εισέρχονται σε μία ειρηνική περίοδο από την οποία ωστόσο τα έως τώρα υλικά κατάλοιπα είναι ελάχιστα.
Έχει ενδιαφέρον η ιστορία του Μουσείου. Πότε πρωτολειτούργησε και σε ποιο σημείο του νησιού;
Οι προσπάθειες για ίδρυση αρχαιολογικού μουσείου στα Κύθηρα ξεκίνησαν την δεκαετία του 1930 όταν ο γυμνασιάρχης Σπύρος Στάθης και κατόπιν ο φιλόλογος καθηγητής και άμισθος αρχειοφύλακας Θεμιστοκλής Πετρόχειλος, τη δεκαετία του 1940, συγκεντρώνουν αρχαιότητες από παραδόσεις ιδιωτών με σκοπό την ίδρυση Αρχαιολογικού Μουσείου.
Η πρώτη συλλογή στεγάζεται σε αίθουσα του Αρχειοφυλακείου στο Κάστρο της Χώρας. Το 1959 ο Παναγιώτης Στάθης παραχωρεί μία μικρή αίθουσα στον κεντρικό δρόμο της Χώρας, όπου συγκεντρώνονται αρχαιότητες και κειμήλια διαφόρων εποχών. Η συστηματικότερη ανασκαφική έρευνα από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 και εξής είχε ως αποτέλεσμα την συγκέντρωση όλο και περισσότερων αρχαίων ευρημάτων. Την ανάγκη φύλαξης και έκθεσής τους ήρθε να θεραπεύσει η δωρεά, τη δεκαετία του 1970, από τον Κυθηραϊκό Σύνδεσμο του κτηρίου στην είσοδο της Χώρας. Το κτήριο που την δεκαετία του 1920 είχε λειτουργήσει ως Οικοκυρική Σχολή επισκευάστηκε και άρχισε να λειτουργεί επίσημα ως Αρχαιολογικό Μουσείο τον Σεπτέμβριο του 1981 και παρέμεινε επισκέψιμο για 25 χρόνια, μέχρι τον σεισμό του 2006.
Το Μουσείο είχε παραμείνει κλειστό για περίπου μια δεκαετία. Ποιοι ήταν οι λόγοι για αυτό, και πώς πετύχατε, τελικά, την επαναλειτουργία του;
Το Μουσείο υπέστη ζημιές κατά τον σεισμό που χτύπησε το νησί τον Ιανουάριο του 2006 οι οποίες επέτειναν τα προβλήματα που ήδη είχε εμφανίσει το κτήριο, με σοβαρότερο την εισροή υδάτων από την στέγη.
Αν και το κτήριο δεν ήταν επικίνδυνο για τους επισκέπτες, εντούτοις τα προβλήματα υγρασίας, οι ρηγματώσεις στα επιχρίσματα και οι φθορές στα κουφώματα καθιστούσαν το κτήριο ακατάλληλο. Από τότε και μέχρι τον Οκτώβριο του 2013 το κτήριο λειτουργούσε ως αποθήκη εργαλείων ανασκαφής και αρχαιοτήτων.
Καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της περιόδου η αρμόδια για την περιοχή Εφορεία Αρχαιοτήτων έκανε κάποιες προσπάθειες για την προώθηση του ζητήματος της επισκευής και επαναλειτουργίας του Μουσείου. Καρπός αυτής της προσπάθειας ήταν η εκπόνηση της αρχιτεκτονικής μελέτης για την επισκευή και διαρρύθμιση του κτηρίου από την Διεύθυνση Μελετών Έργων Μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού πριν την ένταξη του έργου σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα.
Θα πρέπει στο σημείο αυτό να αναφερθούμε και στην συμβολή του συλλόγου «Φίλοι Μουσείων Κυθήρων» που ανέλαβε πρωτοβουλίες και άσκησε πιέσεις προκειμένου να επαναλειτουργήσει το Μουσείο.
Τελικώς, τον Αύγουστο του 2013, με απόφαση της τότε Γενικής Γραμματέως Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη το έργο της «Επισκευής, διαρρύθμισης και επανέκθεσης του Αρχαιολογικού Μουσείου Κυθήρων» εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ 2007-2013 στο ΠΕΠ «Αττική».
Ήταν ένα από τα τελευταία έργα το Υπουργείου Πολιτισμού που εντάχθηκαν στην προηγούμενη προγραμματική περίοδο.
Το Μουσείο υπέστη ζημιές κατά τον σεισμό που χτύπησε το νησί τον Ιανουάριο του 2006 οι οποίες επέτειναν τα προβλήματα που ήδη είχε εμφανίσει το κτήριο, με σοβαρότερο την εισροή υδάτων από την στέγη.
Αν και το κτήριο δεν ήταν επικίνδυνο για τους επισκέπτες, εντούτοις τα προβλήματα υγρασίας, οι ρηγματώσεις στα επιχρίσματα και οι φθορές στα κουφώματα καθιστούσαν το κτήριο ακατάλληλο. Από τότε και μέχρι τον Οκτώβριο του 2013 το κτήριο λειτουργούσε ως αποθήκη εργαλείων ανασκαφής και αρχαιοτήτων.
Καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της περιόδου η αρμόδια για την περιοχή Εφορεία Αρχαιοτήτων έκανε κάποιες προσπάθειες για την προώθηση του ζητήματος της επισκευής και επαναλειτουργίας του Μουσείου. Καρπός αυτής της προσπάθειας ήταν η εκπόνηση της αρχιτεκτονικής μελέτης για την επισκευή και διαρρύθμιση του κτηρίου από την Διεύθυνση Μελετών Έργων Μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού πριν την ένταξη του έργου σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα.
Θα πρέπει στο σημείο αυτό να αναφερθούμε και στην συμβολή του συλλόγου «Φίλοι Μουσείων Κυθήρων» που ανέλαβε πρωτοβουλίες και άσκησε πιέσεις προκειμένου να επαναλειτουργήσει το Μουσείο.
Τελικώς, τον Αύγουστο του 2013, με απόφαση της τότε Γενικής Γραμματέως Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη το έργο της «Επισκευής, διαρρύθμισης και επανέκθεσης του Αρχαιολογικού Μουσείου Κυθήρων» εντάχθηκε στο ΕΣΠΑ 2007-2013 στο ΠΕΠ «Αττική».
Ήταν ένα από τα τελευταία έργα το Υπουργείου Πολιτισμού που εντάχθηκαν στην προηγούμενη προγραμματική περίοδο.
Θέλετε να μας μιλήσετε για το έργο της επισκευής του;
Το έργο της «Επισκευής, διαρρύθμισης και επανέκθεσης του Αρχαιολογικού Μουσείου Κυθήρων» εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αττική» του ΕΣΠΑ 2007-2013 στις 8 Αυγούστου 2013 και ολοκληρώθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2015 με συνολικό κόστος το ποσό του 1.020.605,00 ευρώ που καλύφθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και εθνικούς πόρους.
Πρόκειται πραγματικά για χρόνο ρεκόρ καθώς το χρονικό διάστημα των 28 μηνών εκπονήθηκαν όλες οι σχετικές μελέτες οι οποίες εγκρίθηκαν από τα αρμόδια Συμβούλια του ΥΠΠΟΑ, έγιναν οι δημόσιοι διαγωνισμοί και υλοποιήθηκε το έργο, και μάλιστα με μείωση του αρχικού προϋπολογισμού που ανερχόταν στο ποσό του 1.430.000,00 ευρώ.
Την μελέτη της επισκευής του κτηρίου εκπόνησε η Διεύθυνση Μελετών και Εκτέλεσης Έργων Μουσείων και Πολιτιστικών Κτηρίων του ΥΠ.ΠΟ.Α.. Η ίδια Διεύθυνση επέβλεψε και το έργο της επισκευής και διαρρύθμισης. Το έργο της Επανέκθεσης που περιελάμβανε την εκπόνηση της μουσειολογικής και της μουσειογραφικής μελέτης και την υλοποίησή τους ανέλαβε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων του ΥΠ.ΠΟ.Α.
Μετά τις πρόσφατες εργασίες επισκευής το κτήριο εμβαδού 191 τμ ανακαινίστηκε πλήρως σε όλα τα επιμέρους δομικά του στοιχεία και στις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις. Επιπλέον, το κτήριο διαθέτει σύγχρονες υποδομές, όπως κεντρικό κλιματισμό, συστήματα πυρανίχνευσης και πυρόσβεσης, εσωτερικό κύκλωμα ασφάλειας, συναγερμό, εσωτερική μικροφωνική εγκατάσταση, σύνδεση και ελεύθερη πρόσβαση στο διαδίκτυο για τους επισκέπτες και είναι προσβάσιμο σε Άτομα με Ειδικές Ανάγκες.
Το έργο της «Επισκευής, διαρρύθμισης και επανέκθεσης του Αρχαιολογικού Μουσείου Κυθήρων» εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αττική» του ΕΣΠΑ 2007-2013 στις 8 Αυγούστου 2013 και ολοκληρώθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2015 με συνολικό κόστος το ποσό του 1.020.605,00 ευρώ που καλύφθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και εθνικούς πόρους.
Πρόκειται πραγματικά για χρόνο ρεκόρ καθώς το χρονικό διάστημα των 28 μηνών εκπονήθηκαν όλες οι σχετικές μελέτες οι οποίες εγκρίθηκαν από τα αρμόδια Συμβούλια του ΥΠΠΟΑ, έγιναν οι δημόσιοι διαγωνισμοί και υλοποιήθηκε το έργο, και μάλιστα με μείωση του αρχικού προϋπολογισμού που ανερχόταν στο ποσό του 1.430.000,00 ευρώ.
Την μελέτη της επισκευής του κτηρίου εκπόνησε η Διεύθυνση Μελετών και Εκτέλεσης Έργων Μουσείων και Πολιτιστικών Κτηρίων του ΥΠ.ΠΟ.Α.. Η ίδια Διεύθυνση επέβλεψε και το έργο της επισκευής και διαρρύθμισης. Το έργο της Επανέκθεσης που περιελάμβανε την εκπόνηση της μουσειολογικής και της μουσειογραφικής μελέτης και την υλοποίησή τους ανέλαβε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων του ΥΠ.ΠΟ.Α.
Μετά τις πρόσφατες εργασίες επισκευής το κτήριο εμβαδού 191 τμ ανακαινίστηκε πλήρως σε όλα τα επιμέρους δομικά του στοιχεία και στις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις. Επιπλέον, το κτήριο διαθέτει σύγχρονες υποδομές, όπως κεντρικό κλιματισμό, συστήματα πυρανίχνευσης και πυρόσβεσης, εσωτερικό κύκλωμα ασφάλειας, συναγερμό, εσωτερική μικροφωνική εγκατάσταση, σύνδεση και ελεύθερη πρόσβαση στο διαδίκτυο για τους επισκέπτες και είναι προσβάσιμο σε Άτομα με Ειδικές Ανάγκες.
Τι περιλαμβάνει η συλλογή του, γενικά;
Στην έκθεση παρουσιάζονται συνολικά 665 αρχαία αντικείμενα που αναδεικνύουν την πολυπολιτισμική ταυτότητα του νησιού. Στην πρώτη ενότητα με τίτλο «Ταξίδι με ούριο άνεμο» παρουσιάζονται αρχαιότητες από την 9η χιλιετία π.Χ. μέχρι το 1300π.Χ.
Ξεχωρίζουν τα καθημερινά πήλινα σκεύη και εργαλεία από τον μινωικό οικισμό στο Καστρί, τα πήλινα κτερίσματα από το μινωικό νεκροταφείο της Παλαιόπολης και τα ποικίλα αναθήματα από το μινωικό Ιερό Κορυφής στον Άγιο Γεώργιο στο Βουνό
Στην έκθεση παρουσιάζονται συνολικά 665 αρχαία αντικείμενα που αναδεικνύουν την πολυπολιτισμική ταυτότητα του νησιού. Στην πρώτη ενότητα με τίτλο «Ταξίδι με ούριο άνεμο» παρουσιάζονται αρχαιότητες από την 9η χιλιετία π.Χ. μέχρι το 1300π.Χ.
Ξεχωρίζουν τα καθημερινά πήλινα σκεύη και εργαλεία από τον μινωικό οικισμό στο Καστρί, τα πήλινα κτερίσματα από το μινωικό νεκροταφείο της Παλαιόπολης και τα ποικίλα αναθήματα από το μινωικό Ιερό Κορυφής στον Άγιο Γεώργιο στο Βουνό
Η δεύτερη ενότητα με τίτλο «Τα ζάθεα Κύθηρα» περιλαμβάνει αρχαιολογικά ευρήματα από τον 8ο αι. π.Χ. μέχρι και τον 3ο αι. μ.Χ.
Εκτός από τα αγγεία που υποδηλώνουν τις σχέσεις του νησιού με διάφορες περιοχές της Πελοποννήσου και την Κρήτη κατά την γεωμετρική και αρχαϊκή περίοδο ιδιαίτερα σημαντικά είναι δύο σύνολα αντικειμένων. Πρώτον, τα αναθήματα από το ιερό της Αθηνάς στο Παλαιόκαστρο που χρονολογούνται από τα γεωμετρικά μέχρι τα ελληνιστικά χρόνια, κυρίως κοσμήματα και ειδώλια και δεύτερον το σύνολο των 35 νομισμάτων της ελληνιστικής περιόδου από διάφορες περιοχές της Μεσογείου, που βρέθηκαν στην βραχονησίδα Αντιδραγονέρα, πιθανόν προσφορές στον Ποσειδώνα Γαιηόχο από ναυτικούς και εμπόρους ως ένδειξη ευγνωμοσύνης που τους εξασφάλισε ένα ασφαλές ταξίδι.
Η τρίτη ενότητα της έκθεσης με τίτλο «Αίγιλα, το νησί των πειρατών» είναι ένα μικρό αφιέρωμα στην ιστορία των Αντικυθήρων. Ένα κομμάτι της έκθεσης για το οποίο είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι είναι η παράλληλη έκθεση για τυφλά άτομα που οργανώθηκε σε συνεργασία με τον «Φάρο Τυφλών».
Συγκεκριμένα, στην πορεία της έκθεσης έχουμε δημιουργήσει 12 σταθμούς με ακριβή αντίγραφα αγγείων, χάλκινων αντικειμένων και γλυπτά για την απτική επαφή. Διατίθεται έντυπος οδηγός της Έκθεσης, καθώς και ένα δεύτερο έντυπο για την Ιστορία των Κυθήρων και των Αντικυθήρων από τα προϊστορικά μέχρι τα βυζαντινά χρόνια σε ελληνική και αγγλική γραφή Braille.
Εκτός από τα αγγεία που υποδηλώνουν τις σχέσεις του νησιού με διάφορες περιοχές της Πελοποννήσου και την Κρήτη κατά την γεωμετρική και αρχαϊκή περίοδο ιδιαίτερα σημαντικά είναι δύο σύνολα αντικειμένων. Πρώτον, τα αναθήματα από το ιερό της Αθηνάς στο Παλαιόκαστρο που χρονολογούνται από τα γεωμετρικά μέχρι τα ελληνιστικά χρόνια, κυρίως κοσμήματα και ειδώλια και δεύτερον το σύνολο των 35 νομισμάτων της ελληνιστικής περιόδου από διάφορες περιοχές της Μεσογείου, που βρέθηκαν στην βραχονησίδα Αντιδραγονέρα, πιθανόν προσφορές στον Ποσειδώνα Γαιηόχο από ναυτικούς και εμπόρους ως ένδειξη ευγνωμοσύνης που τους εξασφάλισε ένα ασφαλές ταξίδι.
Η τρίτη ενότητα της έκθεσης με τίτλο «Αίγιλα, το νησί των πειρατών» είναι ένα μικρό αφιέρωμα στην ιστορία των Αντικυθήρων. Ένα κομμάτι της έκθεσης για το οποίο είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι είναι η παράλληλη έκθεση για τυφλά άτομα που οργανώθηκε σε συνεργασία με τον «Φάρο Τυφλών».
Συγκεκριμένα, στην πορεία της έκθεσης έχουμε δημιουργήσει 12 σταθμούς με ακριβή αντίγραφα αγγείων, χάλκινων αντικειμένων και γλυπτά για την απτική επαφή. Διατίθεται έντυπος οδηγός της Έκθεσης, καθώς και ένα δεύτερο έντυπο για την Ιστορία των Κυθήρων και των Αντικυθήρων από τα προϊστορικά μέχρι τα βυζαντινά χρόνια σε ελληνική και αγγλική γραφή Braille.
Θέλετε να μας πείτε δυο-τρία εκθέματα που θεωρείτε πως είναι «τα κοσμήματα» του Μουσείου; Το μαρμάρινο λιοντάρι των Κυθήρων που χρονολογείται το 525-500 π.Χ. αναμφίβολα είναι το πιο γνωστό και εμβληματικό έκθεμα του μουσείου. Πρόκειται για το μοναδικό ακέραιο ολόγλυφο έργο της έκθεσης, προϊόν λακωνικού εργαστηρίου. Εκτός από την καλλιτεχνική και ιστορική του αξία το λιοντάρι αποτελεί ένα σύμβολο για το νησί καθώς οι περιπέτειες του κατά τον 19ο και 20ο αιώνα δεν αφήνουν κανέναν ασυγκίνητο.
Το λιοντάρι μάλλον βρέθηκε στο Παλαιόκαστρο Κυθήρων, πιθανόν το 1809, και ήδη από το 1825 βρισκόταν στις επάλξεις του Κάστρου της Χώρας. Τον Ιούνιο του 1941 μεταφέρθηκε στην Γερμανία ως λάφυρο πολέμου και περιελήφθη στο κατάλογο των αρχαιοτήτων που εκλάπησαν από τους Γερμανούς στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μετά από μία περιπετειώδη αναζήτησή του τελικώς επαναπατρίστηκε το 1957 και συμπεριελήφθη στην συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 μαζί με άλλες αρχαιότητες συμπεριελήφθη σε περιοδικές εκθέσεις του εξωτερικού και τελικώς επέστρεψε στα Κύθηρα τον Ιανουάριο του 1985.
Στην έκθεση προβάλλεται ταινία μικτής τεχνικής που σκηνοθέτησε ο Γιώργος Διδυμιώτης που αφηγείται την ιστορία του λιονταριού ενώ για τα παιδιά διανέμεται δωρεάν σε ελληνικά και αγγλικά το βιβλίο της αρχαιολόγου Εύης Πίνη «Είμαι ο λέων των Κυθήρων και έχω μία ιστορία να σας πω…» μαζί με το DVD της ταινίας.
Επίσης, το σύνολο των χάλκινων μινωικών ειδωλίων από το Ιερό Κορυφής στον Άγιο Γεώργιο στο Βουνό που εκτίθενται αντιπροσωπεύουν το πολυπληθέστερο σύνολο χάλκινων μινωικών ειδωλίων που έχουν βρεθεί έως σήμερα σε ασύλητο μινωικό Ιερό Κορυφής.
Φυσικά δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε στο χάλκινο ειδώλιο της θεάς Αθηνάς, λακωνικού εργαστηρίου που βρέθηκε στο ιερό του Παλαιοκάστρου και χρονολογείται μεταξύ 500-450 π.Χ.
Μιλήστε μας για τη νέα αρχαιολογική έκθεση και τους στόχους της.
Η νέα αρχαιολογική έκθεση είναι ένα ταξίδι στον χρόνο με αφετηρία την 9η χιλιετία π.Χ. και κατάληξη τον 3ο αι. μ.Χ. και η αφήγηση αναπτύσσεται πάνω στους τρεις βασικούς πυλώνες της ανθρώπινης ύπαρξης διαχρονικά, δηλαδή, την επιβίωση σε έναν τόπο, τις λατρευτικές πρακτικές και τον θάνατο, με παράλληλη αφήγηση του ευρύτερου ιστορικού πλαισίου στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο.
Οι στόχοι της έκθεσης είναι οι εξής: να γνωρίσουν οι Κυθήριοι και οι επισκέπτες με απλό και κατανοητό αλλά επιστημονικά ορθό τρόπο της ιστορία του τόπου και να εξοικειωθούν με το απώτερο παρελθόν τους, να αναδειχθεί η λειτουργική, συμβολική αλλά και καλλιτεχνική διάσταση των αντικειμένων μέσω της έκθεσής τους σε επιμέρους θεματικές ενότητες και να γίνει η έκθεση πλοηγός για την γνωριμία των κατοίκων και των επισκεπτών του νησιού με τους αρχαιολογικούς χώρους οι οποίοι δεν είναι διαμορφωμένοι σε επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους και είναι δύσκολα προσβάσιμοι.
Ειδικά για την επίτευξη του τρίτου στόχου προβάλλεται στην εισαγωγική ενότητα μία 10’ ταινία τεκμηρίωσης (ντοκιμαντέρ) με πλάνα από τις θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Παράλληλα, επιδιώκουμε μέσω του πλούσιου εποπτικού υλικού, των επεξηγηματικών κειμένων με διαβαθμισμένη πληροφορία και της διαδραστικής εφαρμογής σε οθόνη αφής ο επισκέπτης να πραγματοποιεί μία ευχάριστη και εποικοδομητική περιήγηση.
Στην οθόνη αφής ο επισκέπτης μπορεί να πραγματοποιήσει μία διαφορετική περιήγηση στην αρχαιολογία των Κυθήρων και των Αντικυθήρων με πλοηγό την ποίηση, την τέχνη και τις αφηγήσεις των περιηγητών ενώ παράλληλα να γνωρίσει αρχαιολογικά ευρήματα από τα δύο νησιά που εκτίθενται σε άλλα μουσεία της ημεδαπής και αλλοδαπής. Για τα παιδιά και τις οικογένειες διατίθεται δωρεάν ειδικό έντυπο υλικό στα ελληνικά και αγγλικά ενώ υπάρχει η πρόβλεψη για την εκτέλεση εκπαιδευτικών προγραμμάτων με τέσσερις μουσειοσκευές που καλύπτουν θέματα που σχετίζονται με τις θεματικές ενότητες της έκθεσης.
Τους παραπάνω στόχους υπηρετεί με τον καλύτερο τρόπο η λιτή αρχιτεκτονική οργάνωση της έκθεσης που σχεδιάστηκε από την αρχιτέκτονα μηχανικό Δέσποινα Τσάφου. Η επιλογή του μπλε χρώματος σε συνδυασμό με τα σχέδια των καραβιών ανά εποχή που κοσμούν εξωτερικά τις προθήκες επιτείνουν την αίσθηση του ταξιδιού ενώ οι μεγάλες κρυστάλλινες επιφάνειες, η ανάρτηση των αντικειμένων σε διάφανα ακρυλικά φύλλα και η σκηνογραφική απόδοση του βάθους των προθηκών μεταφέρουν νοερά τον επισκέπτη στο περιβάλλον χρήσης και εύρεσης των αντικειμένων.
Η νέα αρχαιολογική έκθεση είναι ένα ταξίδι στον χρόνο με αφετηρία την 9η χιλιετία π.Χ. και κατάληξη τον 3ο αι. μ.Χ. και η αφήγηση αναπτύσσεται πάνω στους τρεις βασικούς πυλώνες της ανθρώπινης ύπαρξης διαχρονικά, δηλαδή, την επιβίωση σε έναν τόπο, τις λατρευτικές πρακτικές και τον θάνατο, με παράλληλη αφήγηση του ευρύτερου ιστορικού πλαισίου στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο.
Οι στόχοι της έκθεσης είναι οι εξής: να γνωρίσουν οι Κυθήριοι και οι επισκέπτες με απλό και κατανοητό αλλά επιστημονικά ορθό τρόπο της ιστορία του τόπου και να εξοικειωθούν με το απώτερο παρελθόν τους, να αναδειχθεί η λειτουργική, συμβολική αλλά και καλλιτεχνική διάσταση των αντικειμένων μέσω της έκθεσής τους σε επιμέρους θεματικές ενότητες και να γίνει η έκθεση πλοηγός για την γνωριμία των κατοίκων και των επισκεπτών του νησιού με τους αρχαιολογικούς χώρους οι οποίοι δεν είναι διαμορφωμένοι σε επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους και είναι δύσκολα προσβάσιμοι.
Ειδικά για την επίτευξη του τρίτου στόχου προβάλλεται στην εισαγωγική ενότητα μία 10’ ταινία τεκμηρίωσης (ντοκιμαντέρ) με πλάνα από τις θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Παράλληλα, επιδιώκουμε μέσω του πλούσιου εποπτικού υλικού, των επεξηγηματικών κειμένων με διαβαθμισμένη πληροφορία και της διαδραστικής εφαρμογής σε οθόνη αφής ο επισκέπτης να πραγματοποιεί μία ευχάριστη και εποικοδομητική περιήγηση.
Στην οθόνη αφής ο επισκέπτης μπορεί να πραγματοποιήσει μία διαφορετική περιήγηση στην αρχαιολογία των Κυθήρων και των Αντικυθήρων με πλοηγό την ποίηση, την τέχνη και τις αφηγήσεις των περιηγητών ενώ παράλληλα να γνωρίσει αρχαιολογικά ευρήματα από τα δύο νησιά που εκτίθενται σε άλλα μουσεία της ημεδαπής και αλλοδαπής. Για τα παιδιά και τις οικογένειες διατίθεται δωρεάν ειδικό έντυπο υλικό στα ελληνικά και αγγλικά ενώ υπάρχει η πρόβλεψη για την εκτέλεση εκπαιδευτικών προγραμμάτων με τέσσερις μουσειοσκευές που καλύπτουν θέματα που σχετίζονται με τις θεματικές ενότητες της έκθεσης.
Τους παραπάνω στόχους υπηρετεί με τον καλύτερο τρόπο η λιτή αρχιτεκτονική οργάνωση της έκθεσης που σχεδιάστηκε από την αρχιτέκτονα μηχανικό Δέσποινα Τσάφου. Η επιλογή του μπλε χρώματος σε συνδυασμό με τα σχέδια των καραβιών ανά εποχή που κοσμούν εξωτερικά τις προθήκες επιτείνουν την αίσθηση του ταξιδιού ενώ οι μεγάλες κρυστάλλινες επιφάνειες, η ανάρτηση των αντικειμένων σε διάφανα ακρυλικά φύλλα και η σκηνογραφική απόδοση του βάθους των προθηκών μεταφέρουν νοερά τον επισκέπτη στο περιβάλλον χρήσης και εύρεσης των αντικειμένων.
Στον επίλογο της έκθεσης παρουσιάζεται μία σύντομη ενότητα με θέμα την ιστορία των Αντικυθήρων. Τι μπορείτε να μας πείτε γι' αυτήν;
Στα Αντικύθηρα η κατοίκηση δεν ήταν συνεχής. Βεβαιώνεται η ανθρώπινη παρουσία στο νησί την 5η χιλιετία π.Χ. ενώ φαίνεται ότι κατοικήθηκε κατά την 3η και 2η χιλιετία π.Χ. και μετά από ένα μεγάλο κενό ξανακατοικήθηκε από τα τέλη του 4ου αι. π.Χ. μέχρι τα μέσα του 1ου αι. π.Χ.
Στο νησί έχει γίνει μία επιφανειακή έρευνα ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η συστηματική ανασκαφή στο Κάστρο τα αποτελέσματα της οποίας δεν έχουν ακόμα δημοσιευτεί. Ως επακόλουθο, παρουσιάζονται ενδεικτικά κάποια λίθινα εργαλεία που πιστοποιούν την ανθρώπινη παρουσία στο νησί ήδη από τα προϊστορικά χρόνια καθώς και αντικείμενα από το Κάστρο των Αντικυθήρων που τεκμηριώνουν ότι τα Αντικύθηρα την ελληνιστική περίοδο ήταν το ορμητήριο των πειρατών της Φαλάσαρνας της Κρήτης. Εκτίθενται ένα σύνολο από ενεπίγραφες μολυβδίδες, δηλαδή βλήματα σφενδόνης, τεκμήρια των πολεμικών συγκρούσεων που λάβαιναν χώρα στο Κάστρο.
Πώς κρίνετε την κίνηση αλλά και την αποδοχή απ' τον κόσμο, αυτόν τον ενάμιση μήνα που έχει ξανανοίξει το μουσείο;
Τους δύο πρώτους μήνες λειτουργίας το Μουσείο το έχουν επισκεφτεί περί τα 1.500 άτομα, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται σε αυτόν τον αριθμό τα παιδιά από τα σχολεία των Κυθήρων. Αν σκεφτούμε ότι αυτό το διάστημα δεν βρισκόμαστε στην κορύφωση της τουριστικής κίνησης πιστεύουμε ότι η επισκεψιμότητα μέχρι τώρα είναι ιδιαίτερα ικανοποιητική.
Η τοπική κοινωνία του νησιού νιώθει περήφανη για το Μουσείο της;
Πιστεύουμε πως ναι. Εισπράττουμε μεγάλη χαρά καθώς βλέπουμε ότι τόσο ο Δήμος Κυθήρων και οι άλλοι φορείς του νησιού όσο και οι απλοί κάτοικοι έχουν αγκαλιάσει το Μουσείο και νιώθουν μεγάλη περηφάνια που επιτέλους το νησί τους διαθέτει ένα σύγχρονο Αρχαιολογικό Μουσείο.
Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία αυτά τα χρόνια, μέχρι να ξανανοίξει το Μουσείο, και πώς θα λέγατε πως την ξεπεράσατε;
Επειδή, τόσο εγώ όσο και η διευθύντρια της Εφορείας, Στέλλα Χρυσουλάκη που είχε και την γενική ευθύνη του έργου της επανέκθεσης τοποθετηθήκαμε στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων μόλις το 2012, θα σας μιλήσω μόνο για τις δυσκολίες του έργου της επανέκθεσης.
Οι επιμέρους δυσκολίες πολλές και ο δρόμος ανηφορικός, όπως είναι φυσικό για έργα αυτού του τύπου. Ωστόσο η κύρια και δυσκολία που είχαμε ήταν ο ελάχιστος χρόνος που είχαμε στην διάθεσή μας. Το να αναλάβεις να φτιάξεις ένα Μουσείο για έναν τόπο που γνωρίζεις ελάχιστα ξεκινώντας πραγματικά από το μηδέν μέσα στα ασφυκτικά χρονικά όρια των 28 μηνών ήταν για μας όχι μόνο ένα υπηρεσιακό καθήκον αλλά ένας προσωπικός στόχος που ευτυχώς για το Μουσείο επετεύχθη.
Στην τελική επιτυχία συνέβαλαν πολλοί συνάδελφοι και συνεργάτες και δούλεψαν σκληρά τρεις Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού: η Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων, η Διεύθυνση Μελετών & Εκτέλεσης Έργων Μουσείων και Πολιτιστικών Κτηρίων και η Ειδική Υπηρεσία Πολιτισμού του ΥΠΠΟΑ.
Πιστεύουμε πως ναι. Εισπράττουμε μεγάλη χαρά καθώς βλέπουμε ότι τόσο ο Δήμος Κυθήρων και οι άλλοι φορείς του νησιού όσο και οι απλοί κάτοικοι έχουν αγκαλιάσει το Μουσείο και νιώθουν μεγάλη περηφάνια που επιτέλους το νησί τους διαθέτει ένα σύγχρονο Αρχαιολογικό Μουσείο.
Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία αυτά τα χρόνια, μέχρι να ξανανοίξει το Μουσείο, και πώς θα λέγατε πως την ξεπεράσατε;
Επειδή, τόσο εγώ όσο και η διευθύντρια της Εφορείας, Στέλλα Χρυσουλάκη που είχε και την γενική ευθύνη του έργου της επανέκθεσης τοποθετηθήκαμε στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων μόλις το 2012, θα σας μιλήσω μόνο για τις δυσκολίες του έργου της επανέκθεσης.
Οι επιμέρους δυσκολίες πολλές και ο δρόμος ανηφορικός, όπως είναι φυσικό για έργα αυτού του τύπου. Ωστόσο η κύρια και δυσκολία που είχαμε ήταν ο ελάχιστος χρόνος που είχαμε στην διάθεσή μας. Το να αναλάβεις να φτιάξεις ένα Μουσείο για έναν τόπο που γνωρίζεις ελάχιστα ξεκινώντας πραγματικά από το μηδέν μέσα στα ασφυκτικά χρονικά όρια των 28 μηνών ήταν για μας όχι μόνο ένα υπηρεσιακό καθήκον αλλά ένας προσωπικός στόχος που ευτυχώς για το Μουσείο επετεύχθη.
Στην τελική επιτυχία συνέβαλαν πολλοί συνάδελφοι και συνεργάτες και δούλεψαν σκληρά τρεις Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού: η Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων, η Διεύθυνση Μελετών & Εκτέλεσης Έργων Μουσείων και Πολιτιστικών Κτηρίων και η Ειδική Υπηρεσία Πολιτισμού του ΥΠΠΟΑ.
Έχει εξασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία του Αρχαιολογικού Μουσείου;
Η Υπηρεσία μας διαθέτει μόλις δύο φύλακες αρχαιοτήτων στα Κύθηρα οι οποίοι έχουν επιφορτιστεί με το καθήκον της φύλαξης και λειτουργίας όχι μόνο του Αρχαιολογικού Μουσείου αλλά και δύο συλλογών με αντικείμενα της βυζαντινής περιόδου, τη Συλλογή Εικόνων στο Κάτω Λιβάδι και τη Συλλογή Οικοσήμων στο Κάστρο της Χώρας.
Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα το Αρχαιολογικό Μουσείο να είναι ανοιχτό στους επισκέπτες πέντε ημέρες της εβδομάδα, από τις 9:00 έως τις 16:00 και οι άλλες δύο συλλογές τρεις και τέσσερις ημέρες αντίστοιχα. Θεωρούμε πως ειδικά τους θερινούς μήνες θα πρέπει να καλυφθούν οι ανάγκες λειτουργίας με την πρόσληψη ωρομίσθιου προσωπικού ώστε και οι τρεις εκθεσιακοί χώροι να είναι επισκέψιμοι καθημερινά και με διευρυμένο ωράριο λειτουργίας.
Η Υπηρεσία μας διαθέτει μόλις δύο φύλακες αρχαιοτήτων στα Κύθηρα οι οποίοι έχουν επιφορτιστεί με το καθήκον της φύλαξης και λειτουργίας όχι μόνο του Αρχαιολογικού Μουσείου αλλά και δύο συλλογών με αντικείμενα της βυζαντινής περιόδου, τη Συλλογή Εικόνων στο Κάτω Λιβάδι και τη Συλλογή Οικοσήμων στο Κάστρο της Χώρας.
Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα το Αρχαιολογικό Μουσείο να είναι ανοιχτό στους επισκέπτες πέντε ημέρες της εβδομάδα, από τις 9:00 έως τις 16:00 και οι άλλες δύο συλλογές τρεις και τέσσερις ημέρες αντίστοιχα. Θεωρούμε πως ειδικά τους θερινούς μήνες θα πρέπει να καλυφθούν οι ανάγκες λειτουργίας με την πρόσληψη ωρομίσθιου προσωπικού ώστε και οι τρεις εκθεσιακοί χώροι να είναι επισκέψιμοι καθημερινά και με διευρυμένο ωράριο λειτουργίας.
-------------------------------------------------
Πηγή: lifo.gr-Άρης Δημοκίδης
-------------------------------------------------
Πηγή: lifo.gr-Άρης Δημοκίδης
-------------------------------------------------
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου