Το ταξίδι στα Κύθηρα και η δύσκολη νύχτα των Capital Controls

ΑΠΟ agronews.gr

Συγκεντρώνει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά, που θα προσέδιδαν σε κάποιον το προσωνύµιο «κρασάνθρωπος». Παράτησε µια διασφαλισµένη θέση στο ∆ηµόσιο και στο ελαιόλαδο, έχοντας σπουδάσει Τεχνολόγος Τροφίµων, για να ταξιδέψει στη Σαντορίνη και να στήσει µαζί µε τον Γιάννη Μπουτάρη το νεότευκτο τότε οινοποιείο στο νησί.

Συνέντευξη στον Γιώργο Λαμπίρη
Ο Γιάννης Κουλελής, κατά το ήµισι Κυθήριος και κατά το υπολειπόµενο µισό από το Σερνικάκι Ιτέας, προσπάθησε κάποια στιγµή να αποκτήσει το δικό του οινοποιείο στα Κύθηρα, ανέκοψαν την επιθυµία του τα capital controls της κυβέρνησης Τσίπρα, δεν στάθηκαν όµως ικανά να του αποστερήσουν πλήρως το νόστο για το δικό του ταξίδι στα Κύθηρα. Η σύνδεσή του µε το κρασί είναι τέτοια, που ο ίδιος δηλώνει σχηµατικά ότι θα φύγει τη ζωή µέσα σ’ ένα αµπέλι. Ή µέσα σ’ ένα βαρέλι κρασί.

Συνέντευξη στον Γιώργο Λαμπίρη

Υπηρετεί το ελληνικό κρασί πολλά χρόνια τόσο από το μετερίζι της παραγωγής, η οποία όπως ο ίδιος λέει σε κάνει να το αγαπάς περισσότερο γιατί είναι παιδί σου, τόσο και των πωλήσεων και του μάρκετινγκ, τα οποία στην αρχή φοβόταν αλλά γρήγορα αγάπησε εξίσου. Ο Γιάννης Κουλελής, σύμβουλος σήμερα της Vinalia και εισηγητής του WSPC, ξεδιπλώνει το νήμα της ζωής του.

Κύριε Κουλελή, πίνετε Σαντορίνη σήμερα που μιλάμε;

Αν πίνω; Το μισό μου κομμάτι είναι Ασύρτικο και το άλλο μισό Ξινόμαυρο. Μου αρέσει ο χαρακτήρας του συγκεκριμένου κρασιού, ειλικρινά όμως δεν είναι ένα κρασί που θα πιω καθημερινά, όχι μόνο λόγω κόστους αλλά και λόγω του ότι πρόκειται για ένα κρασί με υψηλές οξύτητες. Βλέπετε, μεγαλώνω και με ενοχλούν οι οξύτητες. Το κρασί της Σαντορίνης δεν είναι ένα καθημερινό κρασί, έχει χαρακτήρα και δυνατότητα παλαίωσης. Αγοράζω ωστόσο παλιές «Σαντορίνες», καθώς και από φίλους οινοποιούς, τις οποίες παλαιώνω.

Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν ακούτε τη λέξη Σαντορίνη;

Είναι μία ιστορία ζωής. Πέρασα εκεί μία δεκαετία και μου ‘ρχεται περισσότερο το αμπέλι και το κρασί, παρά αυτή η μοναδική ομορφιά. Στην πραγματικότητα μου έρχεται στο μυαλό το αμπέλι και το κρασί σε συνδυασμό με το μοναδικό «οινοπέδιο» όπως θα έλεγε η Σταυρούλα Κουράκου.

Επομένως ποια Σαντορίνη ζήσατε;

Έζησα το νησί λίγο πριν την τεράστια οινοποιητική ανάπτυξη, γιατί πλέον το αμπέλι καταγράφει φθίνουσα πορεία λόγω της έντονης τουριστικής ανάπτυξης. Έζησα και είδα αυτό που ο κύριος Ντούμας, αρχαιολόγος στις ανασκαφές του Ακρωτηρίου της Σαντορίνης, επισήμανε αναφερόμενος στο νησί ως «πόρνη την οποία θα φτιασιδώνουμε για να μένει όμορφη και τελικά θα αλλοτριώνεται». Στην εποχή μου ήμαστε 8.000 κάτοικοι και πλέον κατοικούν 14.000 άνθρωποι. Κάποτε οι ντόπιοι προέτρεπαν τα παιδιά τους να μην σπουδάσουν για να αναλάβουν ένα δωμάτιο, να χτίσουν ένα οικόπεδο και να ασχοληθούν με τον τουρισμό. Πλέον αυτό άλλαξε λόγω του κορεσμού που εμφανίζει κι ο τουρισμός.

Πώς φτάσατε στη Σαντορίνη και ξεκινήσατε να συνεργάζεστε με τον Γιάννη Μπουτάρη;

Εργαζόμουν στο υπουργείο Γεωργίας. Στον Οργανισμό Ενισχύσεων
Ελαιόλαδου. Δεν με σήκωνε το Δημόσιο. Θεώρησα το κρασί ως ένα ενδιαφέρον προϊόν. Τότε είχαμε την ευτυχία, να στέλνουμε 10 βιογραφικά σε μία εταιρεία και να μας απαντούν 11 επιχειρήσεις. Κάποια στιγμή λοιπόν απαντάω σε μία αγγελία που έλεγε «ζητείται υπεύθυνος οινοποιείου επαρχίας». Χτυπάει το τηλέφωνό μου και ήταν η Δωριλέα Ιωακειμίδου, γραμματέας του Γιάννη Μπουτάρη. Πηγαίνοντας στα γραφεία, είδα έναν άνθρωπο ο οποίος κυριολεκτικά με γοήτευσε από την πρώτη στιγμή. Ήταν 45 χρονών τότε. Φορούσαμε και οι δύο γραβάτα. Χαλαρώνει λίγο τη δικιά του και μου λέει: «Χαλάρωσε κι εσύ, θες ένα ουισκάκι;» Ακολούθησε η πρώτη του ερώτηση: «Nα σου πω, είσαι καλά; Βλέπω ότι είσαι δημόσιος υπάλληλος. Θες να φύγεις; Ξέρεις που θα πας; Θα σε πετάξω στη θάλασσα χωρίς σωσίβιο». Έτσι ξεκίνησα. Πήγα ένα μήνα στη Νάουσα για εκπαίδευση, ένα μήνα στο Πικέρμι κι ενώ ήταν να κάνω ακόμα ένα μήνα εκπαίδευση, αρχές Μαΐου μου είπε ο Μπουτάρης: «Mάζεψέ τα και πήγαινε κάτω, γιατί εκεί γίνεται χαμός».

Είχατε ξαναπάει στο νησί; Πώς ήταν η πρώτη σας εμπειρία μόλις φτάσατε;

Ναι, το είχα επισκεφθεί ως τουρίστας το 1984. Δεν είχα περάσει καλά, παρά το γοητευτικό τοπίο. Όταν πήγα για δουλειά, ήταν ξημερώματα. Έξω μαυρίλα. Και η εικόνα που αντίκρισα ήταν επιβλητική, ίσως τρομακτική. Να μπαίνει κανείς στο λιμάνι του Αθηνιού και να βλέπει αυτό το άγριο τοπίο. Ανηφόρισα προς το οινοποιείο. Ήταν μια τρύπα. Το χτίζαμε ακόμα. Τρέχαμε να προλάβουμε τον τρύγο. Το πρώτο που είδα ήταν ότι οι εργάτες είχαν κάνει ένα σταυρό. Είχαν πυροβολήσει ένα γλάρο και τον είχαν σταυρώσει. Αμέσως μετά κρέμασαν το δίκαννο στο σταυρό. Έπαθα σοκ. Αναλάμβανα καθήκοντα project manager. Θα επέβλεπα τα οικονομικά, είχα την ευθύνη υπογραφής των εργασιών που εκτελούσαν οι εργολάβοι καθώς και την εγκατάσταση των μηχανημάτων, προετοίμαζα τον τρύγο και συναντούσα παραγωγούς. Δουλέψαμε με μία ομάδα σημαντικών ανθρώπων. Ο Γιάννης ο Βογιατζής στα οινολογικά, η αγαπημένη μου, η Μαρία Νέτσικα, ο Παρασκευόπουλος και πολλοί άλλοι. Χωρίς αυτούς δεν θα πετύχαινα τίποτα μόνος. Μοιράζομαι τις επιτυχίες, χρεώνομαι τις αποτυχίες.

Ο Γιάννης Μπουτάρης στο βιβλίο που πρόσφατα βγήκε, μιλάει με πολύ θερμά λόγια για εσάς.

Δεν ήμουν ένας απλός υπάλληλος. Ήμουν ένας συνεργάτης κι ένας άνθρωπος που αγαπούσε τον εργοδότη του. Το λέω μετά λόγου γνώσεως. Με αγάπησε κι εκείνος. Είχαμε κοινά σημεία. Με έπαιρνε πολλά βράδια και μου έλεγε τα προσωπικά του, μοιραζόταν μαζί μου τα προβλήματα που αντιμετώπιζε στην εταιρεία. Έπινε μαζί μου ένα ουίσκι -δεν πίνω πια ουίσκι- ή τύχαινε και πίναμε κρασί. Για εμένα είναι ιερό να μοιράζομαι ένα ποτήρι κρασί με κάποιον.

Έφαγα στη μούρη μούστο, καθάρισα δεξαμενές,
φύτεψα, κλάδεψα αμπέλια. Και στη συνέχεια μέσα
από τη φοβία μου για τις πωλήσεις του κρασιού,
αποφάσισα να μπω και σε αυτές και τις αγάπησα.
Δεν θα μπορούσα να αγαπήσω άλλο προϊόν έτσι

Η στιγμή που ξεχωρίζετε με τον Γιάννη Μπουτάρη ποια είναι;

Είναι πολλές. Θυμάμαι τις συναντήσεις με τον Συνεταιρισμό για τον καθορισμό των τιμών στο σταφύλι. Τις συναντήσεις με τους παραγωγούς για να τους εξηγήσουμε ότι θα τρυγήσουν νωρίτερα. Εκείνοι να μας λένε ότι τους «τρώγαμε» βάρος των σταφυλιών κι εμείς να προσπαθούμε να τους αποδείξουμε με μαθηματικά ότι κάτι τέτοιο δεν συνέβαινε. Όμως είναι δύο οι στιγμές που καθορίζουν τις αναμνήσεις μου μαζί του. Η πρώτη ήταν όταν ήρθε και μου είπε: «Φεύγω για αποτοξίνωση, σε φιλώ και μπορεί να μην σε ξαναδώ». H δεύτερη ήταν όταν ήρθε να μου ανακοινώσει ότι φεύγει από την εταιρεία και ότι μαζί του θα έφευγα κι εγώ. Θεωρητικά ήμαστε μία ομάδα στη Σαντορίνη, τα μέλη της οποίας είχαν σχέση με τον Γιάννη και όταν εκείνος έφυγε -με εξαίρεση τον Γιάννη Βογιατζή- φύγαμε όλοι μαζί του. Ανάμεσά τους ο Άγγελος Ιατρίδης, ο συγχωρεμένος ο Χαρίδημος Χατζηδάκης που έμεινε λίγο ακόμα και έφυγε αργότερα. Για την ιστορία, ο θάνατος του Χαρίδημου ήταν μία ιστορία που με συγκλόνισε, όπως με συγκλόνισε και η δολοφονία της μητέρας του Ματθαίου Αργυρού. Ήταν γεγονότα που «έγραψαν» συναισθηματικά πάνω μου.

Πώς ζήσατε την απόσχιση Μπουτάρη από Μπουτάρη;

Ήταν κάτι πολύ επίπονο συναισθηματικά. Πάντα υπήρχε απόσταση στις απόψεις του Γιάννη με τον Κώστα Μπουτάρη. Η κυριότερη διαφορά μεταξύ των δύο είναι ότι ο Γιάννης είναι ένας συναισθηματικός άνθρωπος. Πολλές φορές λειτουργεί χωρίς δεύτερη σκέψη, δεν τα έχει τόσο καλά με τα οικονομικά. Στον αντίποδα ο Κωνσταντίνος είναι πιο οριοθετημένος, τεχνοκράτης και το συναίσθημα έρχεται δεύτερο.

Το σημαντικό όμως είναι ότι υπήρξε μία κακή συγκυρία τότε. Άρχισε να πέφτει λόγω του ανταγωνισμού η κατανάλωση του Lac des Roches που τότε ήταν η ναυαρχίδα του Μπουτάρη με 1,5 εκατ. κιβώτια το χρόνο.
Eπιπλέον έγινε μία μεγάλη δαπάνη για την μπύρα Henninger, η οποία δεν απέδωσε. Συν τοις άλλοις η εταιρεία προχώρησε και στην απόκτηση των κτημάτων του Καμπά στην περιοχή Γιαλού κοντά στο αεροδρόμιο, με στόχο να πουληθούν για ρευστότητα. Παρόλα αυτά η πώληση καθυστέρησε κυρίως λόγω των αντιδράσεων για τη δημιουργία του αεροδρομίου στα Σπάτα και των προσφυγών στο ΣτΕ. Το γεγονός αυτό συνετέλεσε στην καθυστέρηση της επένδυσης στο αεροδρόμιο κατά δύο χρόνια, γεγονός που συμπαρέσυρε και το κτήμα Καμπά.

Τι ακολούθησε μετά την Μπουτάρης;

Για περίπου έξι μήνες έμεινα εκτός κρασιού και στη συνέχεια ο Γιάννης Μπουτάρης με τον Γιάννη Βογιατζή, τον Βασίλη Μαρίνο και τον Άγγελο Ιατρίδη κι εμένα δημιουργήσαμε, την Αμπελοοινική, μία εταιρεία συμβούλων οινοποίησης. Κάναμε μία μεγάλη προσπάθεια, μείναμε για ένα χρόνο, καθότι δεν έβγαιναν τα κόστη. Λίγο μετά αποχωρήσαμε και σήμερα η εταιρεία βρίσκεται στα χέρια του Βασίλη Μαρίνου. Στη συνέχεια ο Άγγελος Ιατρίδης με σύστησε στον Μιχάλη Κασφίκη, ο οποίος ήταν ιδιοκτήτης της Creta Olympias και μου πρότεινε καθήκοντα εμπορικού διευθυντή.

Όπως και αν το δείτε, υπάρχει απόσταση από την παραγωγή στο εμπορικό για έναν άνθρωπο που μέχρι τότε είχε επαφή αποκλειστικά με τον παραγωγικό τομέα.

Αν με ρωτήσετε πόσο αγαπούσα τις πωλήσεις, θα σας απαντήσω ότι δεν τις αγαπούσα. Με άγχωναν πολύ. Ωστόσο ήταν δημιουργικό άγχος. Ήμουν 40 ετών τότε. Τελικά ανέλαβα. Δυσκολεύτηκα πολύ να προσαρμοστώ. Καταρχάς πέρασα από διάφορους τομείς για να έχω άποψη. Από το HoReCa και το merchandising έως τα key accounts και τις πωλήσεις. Ήθελα να μυρίσω την αγορά για να μπορώ να την αξιολογώ. Ενδεικτικά θυμάμαι ότι στον πρώτο χονδρέμπορο που πήγα, λέγοντάς του το «ποίημα», η ερώτησή του ήταν: «Δεν αφήνεις τις κουβέντες να μου δώσεις 10/2;» Tότε δεν ήξερα τι ήταν το 10/2. Μετά κατάλαβα ότι εννοούσε 16,67% επιπλέον έκπτωση, δηλαδή δύο κιβώτια δωρεάν στα δέκα. Πήρα πανικόβλητος φεύγοντας από το ραντεβού τον Στέλιο Μπουτάρη και πήγα να κάνω φροντιστήριο τα απογεύματα για να μπω στο εμπορικό κομμάτι. Λίγο μετά έκανα ένα μεταπτυχιακό, MBA σε marketing και πωλήσεις. Από τα 33 χρόνια που είμαι στο κρασί, τα 21 είναι marketing και πωλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής και τα υπόλοιπα 12 ήταν διοίκηση παραγωγής. Αυτή τη στιγμή μου αρέσουν περισσότερο οι πωλήσεις.

Περιγράψτε μας πώς έγινε η μετάβαση στο Κτήμα Κυρ Γιάννη επομένως.

Με τον Στέλιο Μπουτάρη έχουμε μακροχρόνια φιλία από τη Σαντορίνη. Μία ημέρα πριν υπογράψω με την Creta Olympias, με είχε καλέσει στο τηλέφωνο να μου πει να πάω στην εταιρεία. Η απάντησή μου ήταν αρνητική, κάτι για το οποίο είχα στενοχωρηθεί. Ωστόσο δεν ήθελα να φανώ αφερέγγυος στη νέα μου συνεργασία. Έτσι, έμεινα δύο χρόνια στην Creta Olympias και το 2001 προέκυψε ανάγκη να αναλάβω εμπορικός διευθυντής στη Γενική Εταιρεία Οίνων, που είχε δημιουργήσει ο Γ. Μπουτάρης για να στηρίξει εμπορικά το Κτήμα Κυρ Γιάννη, ενώ ταυτόχρονα διακινούσε και τα κρασιά άλλων οινοποιείων. Η Κυρ Γιάννης είχε ήδη συσταθεί από το 1997, το 1999 ανέλαβε ο Στέλιος το εμπορικό τμήμα καθώς έως τότε το Κτήμα πουλούσε με δύο αντιπροσώπους στη Β. και Ν. Ελλάδα. Δουλέψαμε για τρία χρόνια με τον Στέλιο, ανεβάσαμε το Κτήμα, ενισχύσαμε την εικόνα των προϊόντων του. Το 2004 ο Γιάννης Μπουτάρης άρχισε να συνεργάζεται με την Καρούλιας. Δημιουργήθηκε ένα Τμήμα Οίνων για το οποίο δέχτηκα πρόταση. Ήταν μάλιστα η πρώτη μεγάλη εταιρεία με ειδίκευση στα «σκληρά» αλκοολούχα που έμπαινε και στο κρασί. Έμεινα οκτώ χρόνια εκεί. Όλοι τότε πίστευαν ότι η μετάβασή μου στον Καρούλια θα μία αποτυχία, με τους περισσότερους να υποστηρίζουν ότι η Καρούλιας δεν έχει γνώση από κρασί και επισημαίνοντας ότι «θα σας καταπιεί η αγορά. Αυτοί δεν ξέρουν από κρασί». Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβη. Η συνεργασία κύλησε απρόσκοπτα και το Κτήμα Κυρ Γιάννη ενισχύθηκε περισσότερο, ενώ εντάχθηκαν στο χαρτοφυλάκιο της Καρούλιας σπουδαίοι οινοποιοί.

 

Ο Γιάννης Κουλελής γεννήθηκε στα Κύθηρα, είναι παντρεμένος και έχει έναν γιο. Σπούδασε Τεχνολόγος Τροφίμων και έκανε μεταπτυχιακό και ΜΒΑ στο μάρκετινγκ και τις πωλήσεις. Διατελεί σήμερα καθήκοντα συμβούλου στη Vinalia ενώ είναι εισηγητής στο WSPC. Στα επαγγελματικά του βήματα ανήκουν τόσο υπεύθυνες θέσεις όσον αφορά την παραγωγή αλλά και τις πωλήσεις και το μάρκετινγκ, μεταξύ των οποίων οι συνεργασίες με τον Γιάννη Μπουτάρη στα πρώτα βήματα του οινοποιείου στη Σαντορίνη, με το Κτήμα Κυρ Γιάννη και την Καρούλιας.

 

Τι ακολούθησε την Καρούλιας;

Μετά ήρθε η Vinalia, όπου θήτευσα έως και πριν από έναν χρόνο ως διευθυντής marketing και πλέον έχω αναλάβει καθήκοντα συμβούλου αναφορικά με το χαρτοφυλάκιο των εισαγόμενων κρασιών, το Κτήμα Βογιατζή, ενώ συνεργάζομαι ως εισηγητής τα τελευταία 14 χρόνια με το WSPC.

Δεν σας έγινε ποτέ πρόταση να πάτε σε πολυεθνική ή στο εξωτερικό, δεδομένου ότι είχατε επαφή με τη διεθνή αγορά ιδίως κατά τη θητεία στον Μπουτάρη;

Δέχτηκα πρόταση από την Coca Cola να πάω στο εξωτερικό. Αλλά πάντοτε με συμπίεζε το τεράστιο μέγεθος. Δεν θεωρώ τον εαυτό μου επαγγελματία στέλεχος. Είμαι τεχνοκράτης, θα μπορούσα να ενταχθώ στο περιβάλλον μίας πολυεθνικής αλλά ήταν κάτι που δεν με γοήτευε. Άλλωστε στις επιλογές μου δεν είχε μεγάλη βαρύτητα ο οικονομικός παράγοντας. Δεν δουλεύω για την ψυχή της μητέρας μου, αλλά έπαιζαν ρόλο το περιβάλλον, η προοπτική εξέλιξης, το προϊόν. Πάντως δεν θα μπορούσα να πουλήσω ηλεκτρικές σκούπες!

Κι έτσι μείνατε ταγμένος στο κρασί…

Έπαιξε τεράστιο ρόλο ο Γιάννης Μπουτάρης αλλά και το γεγονός ότι, πέρα από την παραγωγή, μπήκα στο marketing και στις πωλήσεις και γνώρισα σφαιρικά το προϊόν, πράγμα που με έκανε να το αγαπήσω περισσότερο. Σίγουρα οι «παραγωγικοί» έχουν μεγαλύτερη αγάπη για το κρασί, γιατί είναι το παιδί τους. Εφαγα στη μούρη μούστο, καθάρισα δεξαμενές, φύτεψα, κλάδεψα αμπέλια. Και στη συνέχεια μέσα από τη φοβία μου για τις πωλήσεις, αποφάσισα να μπω και σε αυτές. Τελικά αγάπησα και το marketing αλλά και τις πωλήσεις. Δεν θα μπορούσα να αγαπήσω άλλο προϊόν έτσι.

Αν βλέπατε τον εαυτό σας σε πέντε χρόνια;

Είναι μία επιθυμία μου –δεν θα πω μαράζι– να πάω στα Κύθηρα, να ασχοληθώ με τα αμπέλια που έχω φυτέψει αλλά και να ζήσω εκεί. Αυτό που θα ήθελα είναι να μπει το νησί στο χάρτη των οινοπαραγωγικών περιοχών, όσο ζω, καθότι μεγαλώνω σιγά σιγά.

Δεν επιλέξατε όμως να κάνετε μία αυτόνομη κίνηση στο κρασί. Αντιθέτως συνδεθήκατε σε όλη σας τη διαδρομή με ανθρώπους που καθόρισαν με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο την πορεία του οίνου στην Ελλάδα.

Θα σας μιλήσω για μία προσωπική μου ιστορία. Προσπάθησα να αποκτήσω ένα οινοποιείο στα Κύθηρα. Είναι η πρώτη φορά που το λέω δημοσίως. Το 2015 μετά από ένα χρόνο διαπραγματεύσεων έφτασα ένα βήμα πριν από τις υπογραφές. Ήταν μια τρέλα, καθώς πήγαινα σε έναν τόπο χωρίς πρώτη ύλη. Παρόλα αυτά είναι το νησί μου. Κατέβηκα λοιπόν Παρασκευή για να υπογράψω. Το ίδιο βράδυ ο τότε πρωθυπουργός ανακοίνωσε τα capital controls. Κιότεψα. Άλλωστε δεν έχω τεράστια οικονομική επιφάνεια, καθώς είχα μαζέψει κάποια χρήματα από σκληρή δουλειά χρόνων και θεώρησα ότι θα έκανα γρήγορα απόσβεση. Έκανα μία προσπάθεια να αλλάξω τους όρους, η ιδιοκτήτρια δεν το δέχτηκε. Κι αυτό είναι κάτι που με στοιχειώνει. Θα φύγω από τη ζωή μέσα σ’ ένα αμπέλι ή σε ένα βαρέλι κρασί.