ΠΗΓΗ
ΤΟ ΝΕΟ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΡΑΦΕΤΟ Ή ΑΛΛΙΩΣ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ ΜΑΡΚΟΥ ΚΑΙ Η ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Στο παρακάτω κείμενο θα γίνει αναφορά σε μακάβριο γεγονός. Όποιος νομίζει πως δεν μπορεί να το διαβάσει καλύτερα να το προσπεράσει! Ευχαριστούμε πολύ για την κατανόηση!
Σε ένα πανοραμικό και ειδυλλιακό ύψωμα λίγο πιο έξω από τα Χαρχαλιάνικα Φρατσίων στο δρόμο προς Δόκανα και συγκεκριμένα στη θέση Ραφέτο υπάρχει ένα άγνωστο, ακόμα και σε πολλούς συγχωριανούς μας, μικρό κοιμητήριο το οποίο σήμερα είναι εγκαταλελειμμένο. Ντροπιαστικό φυσικά γεγονός για όλους εμάς που θέλουμε υποτίθεται το καλό του χωριού μας και τιμούμε τους προγόνους μας, να βρίσκεται ένας τόσο ιερός και για το χωριό μας ιστορικός χώρος σε αυτήν την άθλια κατάσταση. Φυσικά δεν επιλέξαμε τυχαία να το δημοσιοποιήσουμε σήμερα αφού θα συνδέεται αφενός με το επόμενο κείμενό μας, αφετέρου θα εκφράζει μια πολλοστή φορά την αγωνία μας για την πορεία αυτού του χώρου! Ας πάρουμε όμως τα γεγονότα από την αρχή.
Μετά την συγχώνευση του Δήμου Φρατσίων στο Δήμο Κυθηρίων, τα Φράτσια έγιναν κοινότητα και πρώτος κοινοτάρχης τους ο Ιωάννης Γ. Κασιμάτης. Η θητεία του κυρίου Κασιμάτη ήταν μια εποχή για το χωριό μας ήρεμη και ειρηνική. Το 1914 ο πρόεδρος και το χωριό με μεγάλη χαρά υποδέχτηκαν τρεις νέους οι οποίοι είχαν από καιρό μεταναστεύσει στην μακρινή Αμερική. Οι τρεις νέοι είχαν το όνομα Μάρκος, το επίθετο Πετρόχειλος και κατάγονταν από τα Πετροχειλιάνικα. Για να τους αναφέρουμε και ονομαστικά ήταν ο Μάρκος Θ. Πετρόχειλος (Μούχλιος ή Μαστρομάρκος), ο Μάρκος Π. Πετρόχειλος (Νταβλέας ή Μαρκάκι) και ο Μάρκος Ι. Πετρόχειλος (Μανιάτης).
Οι τρεις νέοι γεμάτοι ζωή και πλημμυρισμένοι από αγάπη για το χωριό τους, έχοντας φυσικά δημιουργήσει και το αντίστοιχο κεφάλαιο στην ξενιτιά, θέλησαν να ευχαριστήσουν τον Θεό που επέστρεψαν στον τόπο τους και αποφάσισαν να οικοδομήσουν στη θέση Ραφέτο μια εκκλησία αφιερωμένη στον Ευαγγελιστή Μάρκο.
Το 1919 θα αναλάβει κοινοτάρχης ο Μάρκος Θ. Πετρόχειλος ή Μούχλιος/Μαστρομάρκος, ο οποίος με την σειρά του θα επισπεύσει την διαδικασία για την οικοδόμηση του Ναού πέφτοντας όμως σε "ξέρα" αφού η μητρόπολη Κυθήρων τότε ήταν χηρεύουσα και διοικούνταν από τοποτηρητή μητροπολίτη. Το 1922 θα ανέλθει στον μητροπολιτικό θρόνο των Κυθήρων ο επίσκοπος Δωρόθεος Κοτταράς (μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος) ο οποίος θα "ανάψει το πράσινο φως" και θα δώσει λύση στην κατάσταση. Σε επίσκεψή του στα Φράτσια θα συνομιλήσει με τους Πετροχειλιάνους και θα τους παροτρύνει να μην προβούν σε ανέγερση ναού διότι τα Φράτσια διαθέτουν αρκετούς, αλλά να δημιουργηθεί κοιμητήριο προκειμένου ο Άγιος Χαράλαμπος να ανυψωθεί σε ενορία και τα Πετροχειλιάνικα σε οικισμό (μιλούμε για μια εποχή που τα Πετροχειλιάνικα ήταν πολυπληθέστατα και αριθμούσαν σχεδόν 100!!! χωριανούς). Έτσι οι τρεις νέοι σε συνεργασία με τους δωρητές του χώρου του κοιμητηρίου (οικ. Λαζάρου Γ. Πετρόχειλου 1881-1931) φτιάχνουν τον φράχτη και φυτεύουν κυπαρίσσια ώστε σε σύντομο χρονικό διάστημα ο χώρος του κοιμητηρίου να είναι έτοιμος.
Τα εγκαίνια του χώρου θα γίνουν το ίδιο έτος από τον ίδιο μητροπολίτη, λίγο αργότερα πρώτη που ενταφιάζεται κατά την παράδοση στο νέο κοιμητήριο ήταν η συγχωριανή μας Κυριακή Ε. Κασιμάτη. Το 1931 φεύγει από την ζωή ο δωρητής και ευεργέτης του κοιμητηρίου Λάζαρος Γ. Πετρόχειλος ο οποίος όμως δεν κηδεύεται στο κοιμητήριο του Ραφέτου αλλά στο ήδη υπάρχον κοιμητήριο του Αγίου Δημητρίου (και σημερινό κοιμητήριο) για λόγους άγνωστους. Το ίδιο θα συμβεί και κάποια χρόνια αργότερα στην εκδημία της θυγατέρας του Μαρίκας Ι. Βαρυπάτη (1916-1943) αλλά και της συζύγου του Δέσποινας Λ. Πετροχείλου (1890-1956) οι οποίες θα αναπαυθούν πλάι στον αγαπημένο τους Λάζαρο (Ο κυρ Λάζαρος ήταν φημισμένος για την καλή του ψυχή). Την δεκαετία του '50 θα φύγει σε σχετικά πρώιμη ηλικία και ο ένας από τους τρεις Μάρκους, ο Μανιάτης ο οποίος επίσης για λόγους άγνωστους ενταφιάζεται στο παλιό κοιμητήριο του Αγίου Δημητρίου κι όχι στον τόπο για τον οποίο εμόχθησε.
Κάπου εδώ όμως να συμπληρώσουμε πως το σημείο στο οποίο είχε δημιουργηθεί το κοιμητήριο, αποδείχτηκε πως ήταν λανθασμένο. Το έδαφος ήταν πηλώδες με αποτέλεσμα να μην στεγνώνει και κατά τη διάρκεια του χειμώνα οι ενταφιασμοί να γίνονται κάτω από δύσκολες και απρεπέστατες συνθήκες. Πολλές ήταν οι περιπτώσεις που σε περιόδους νεροποντής το κοιμητήριο κρατούσε το νερό και οι κεκοιμημένοι σχεδόν ανέβαιναν στην επιφάνεια του εδάφους. Οι Πετροχειλιάνοι διακρίνοντας αυτήν την έλλειψη σεβασμού "διχάστηκαν" στα δύο, κάποιοι λίγοι συνέχιζαν να ενταφιάζονται εκεί ενώ οι πολλοί κατέληγαν στην επιλογή του παλαιού κοιμητηρίου ως τόπου αναπαύσεως των αγαπημένων τους.
Στις αρχές τις δεκαετίας του '70 θα λάβει χώρα ένα γεγονός που θα εξοργίσει τους χωριανούς κι όχι απλώς θα εγκαταλείψουν το κοιμητήριο αλλά πολλοί από αυτούς θα προβούν σε εκταφές και θα μεταφέρουν τα οστά των ανθρώπων τους στο παλιό κοιμητήριο πλην ελαχίστων εξαιρέσεων που δεν υπήρχαν απόγονοι. Γινόταν μια κηδεία στον Άγιο μιας συγχωριανής μας (που για λόγους σεβασμού δεν θα αναφέρουμε) εν μέσω καταιγίδας, σύνηθες φαινόμενο για το νησί μας. Καθώς η νεκρική πομπή κατέφθασε στον τόπο ταφής δυσάρεστα έκπληκτοι αντίκρισαν όλοι τον λάκκο γεμάτο με νερό... Μη μπορώντας να κάνουν οτιδήποτε εκείνη την ύστατη στιγμή, άφησαν τον ιερέα να ευλογήσει την κεκοιμημένη γερόντισσα και την άφησαν να την καταπιεί κυριολεκτικά η λάσπη και το νερό. Τόσο στοίχισε αυτό στους χωριανούς που ήταν η τελευταία φορά που εκηδεύθη χωριανός εκεί. Στο σημείο αυτό έμειναν ενταφιασμένοι οι κάτωθι:
ο νεαρός Πολυχρόνης Κ. Πετρόχειλος (Ματζώρος), Κυριακούλα Ε. Κασιμάτη, Γεώργιος και Ιωάννα Γλυτσού ( Στραβολαίμης και Γιαννουλάκι το γ. Καλοκαιρινού-Χούρδα), Μαρία Μ. Πετροχείλου (γριά Μαστρομαρκού) Αλέξιος και Ελένη Πετροχείλου, Γεώργιος και Καλλιόπη Γεωργίου (Σκαρπάθιος και Καλλή) Χαράλαμπος και Μαρία Πετροχείλου (Χαραλάμπης και Χαραλάμπαινα) και ίσως κάποιοι ελάχιστοι ακόμα.
Υ.Γ.1 ασφαλώς και δεν τίθεται θέμα δημιουργίας δεύτερου κοιμητηρίου διότι είναι περιττό, όμως ο χώρος πρέπει χθες να σωθεί, χρήζει καθαρισμού και μπορεί να αξιοποιηθεί με άλλον σχετικό τρόπο.
Υ.Γ.2 ευχαριστούμε τους δύο συγχωριανούς μας κύριο Δημήτριο Κ. Παυλάκη στην βοήθεια καταγραφής των γεγονότων και στο ξεκαθάρισμα των πληροφοριών και τον κύριο Αλέξανδρο Ε. Πετρόχειλο 《Αλέξη》 για την υπόδειξη και "ξενάγηση" στον χώρο του κοιμητηρίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου