Η
σχέση μεταξύ Λακωνίας και Κυθήρων ήταν πάντα στενή. Η μικρή γεωγραφική
απόσταση του νησιού από τον νομό Λακωνίας έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην
ιστορία και των δύο τόπων. Από τα αρχαία χρόνια, τα Κύθηρα, αποτελούσαν το μάτι της Σπάρτης στην Μεσόγειο θάλασσα. Οι κάτοικοι του νησιού οι οποίοι δεν ήταν πολλοί σε αριθμό υπάγονταν στην τάξη των περίοικων. Κατά τα βυζαντινά χρόνια το νησί πολλές φορές διοικήθηκε από Λάκωνες διοικητές όπως τον Ευδαιμονογιάννη, τον Νοταρά και άλλους. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμα και σήμερα πολλοί κάτοικοι του νησιού έχουν παραδόσεις ότι κατάγονται από την Λακωνία.Φυσικά δεν θα μπορούσε σε αυτήν την διατοπική σχέση να λείπει και η Μάνη. Το νησί των Κυθήρων είναι με καθαρό καιρό
ευδιάκριτο, ιδίως από την Μέσα ανατολική Μάνη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα Λουκάδικα (κάστρο Κολοκυθιάς) και το Ταίναρο. Για τους Μανιάτες διαχρονικά αποτελούσε εύκολο τόπο προς μετάβαση. Εκτός από προφανείς λόγους μετανάστευσης από την Μάνη όπως οικονομικοί, κοινωνικοί, (γδικιωμός), υπήρχαν και μεταναστεύσεις για λόγους πολιτικής και διπλωματίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η οικογένεια Κονόμου.
Το όνομα Κονόμος, προέρχεται από το Οικονόμος, παραπέμποντας έτσι σε κάποιο θρησκευτικό αξίωμα. (στην Μάνη ως σήμερα υπάρχει Οικονομάκης, Οικονομάκος, Οικονομέας,). Σύμφωνα με τον συγγραφέα Ε. Καλλίγερο η οικογένεια Κονόμου (η οποία δεν ξέρουμε σε ποια πατριά ανήκε ακριβώς), σίγουρα βρίσκεται στο νησί των Κυθήρων από το 1540. Πρώτο μέλος της οικογένειας που εμφανίζεται είναι ο Σταμάτης Κονόμος. Ο άνθρωπος αυτός είναι άγνωστο γιατί μετάβει στα Κύθηρα ωστόσο οι πολλές επαφές του με μέλη της Βενετικής Κυβέρνησης τόσο στην Ιταλία όσο και στα Κύθηρα μας οδηγούν στο συμπέρασμα πως ήταν ένα είδος αντιπροσώπου (πρέσβη ή διαμεσολαβητή) των Μανιατών. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα Κύθηρα για πολλά χρόνια αποτελούσαν έδαφος της Βενετιάς (Ενετική Κτήση) και ήταν εύκολο κάποιος από την Μάνη να έρχεται με ασφάλεια σε επαφή με τους εκεί φορείς για τους αγώνες εναντίον των Τούρκων.
Οι πόλεμοι μεταξύ Τουρκίας και Βενετίας ήταν συχνοί και οι δεύτεροι πάντα αναζητούσαν την συμμαχία των Μανιατών για την επίτευξη του καλύτερου δυνατού πολεμικού αποτελέσματος που θα οδηγούσε να έχουν τον πρώτο λόγο στις μετέπειτα διαπραγματεύσεις. Οι ζυμώσεις για τις συμμαχίες αυτές πολλές φορές γίνονταν μέσα από Βενετούς διοικητές των Κυθήρων. Αποτέλεσμα αυτών των διεργασιών και πολιτικών σχέσεων ήταν να δημιουργηθούν και πολιτικοί δεσμοί οι οποίοι είναι εμφανείς σε διάφορες επιστολές της εποχής όπου ζητούνται τα αναγκαία όπλα και εφόδια για την διενέργεια πολεμικών επιχειρήσεων τόσο στον χερσαίο όσο και στον θαλάσσιο χώρο της Μάνης. Σε αυτές τις επιστολές συχνή μνεία έχει ο Σταμάτης Κονόμος.
Η κατάληψη του κάστρου του Πόρτο Κάγιο σε μικρό χρονικό διάστημα από το χτίσιμό του (1 χρόνο περίπου) είναι αποτέλεσμα αυτών των πολιτικών και στρατιωτικών σχέσεων.
Απόσπασμα για το Πόρτο Κάγιο από το ιστορικό έργο του Κωνσταντίνου Ν. Σάθα «Τουρκοκρατούμενη Ελλάς», Αθήνα 1869, σελ. 156:
«…Όθεν συνεννοηθείς (ο Κουερίνι) μετά των Μανιατών, την 29 Ιουνίου (1570) περί τα χαράγματα απεβίβασεν αιφνιδίως τους τοφεκιστάς, οίτινες κατέλαβον τον εγγύς τω φρουρίω λόφον. Ούτω δη ό εχθρός ανελπίστως προσβληθείς δια ξηράς και θαλάσσης μετά πεισματώδη αντίστασιν απεσύρθη εις τίνα πύργον. Οι δε υπό τον Κουερίνην εισελθόντες εις το φρούριον εγένοντο κύριοι είκοσι τεσσάρων πυροβόλων, δι ων ήρχισαν την καταδάφισιν του πύργου, υποχρεωθέντων ούτω των πολεμίων να παραδοθώσιν. Μετά τούτο ό Κουερίνης θεωρήσας επικίνδυνον το εν Μάνη φρούριον, διότι σκοπός της ανεγέρσεως αυτού ήτο ή προφύλαξης τουρκικών γαλερών προορισμένων να παρακωλύσωσι τας εξ Ενετίας πεμπομένας εις Κύπρον προμηθείας, ανετίναξεν αυτό εις τον αέρα δι’ υπονόμων»
ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΒΕΝΕΤΙΑ 1571
1571 μαρτιου Η Σήμερον θελόμε και κάμνομε εμής oλος o τόπος της Μαήνης ήγουν απo τόν κάβο της Μάνης έός το Βύτηλο καί τους βάνομε κουμεσήους και επητρόπους μας οσάν το ηδιομας κωρμή και διδομε σας εξουσήα γενεραγαλμεντε και τήποτας δεν αφήνοντας όξο από φόρμα κουμεσηού κατά την οζαντζα καί συνηθηο τον κομεσήον και ατζεταρεταί πρεζεντε οσαν και αψεντε ήγουν τον κυρ Σταμάτη Κωνόμο και κυρ Καλαποθο Φούκα και κυρ Αντόνη Κοσμα και κυρ Νικόλα Υατρό οσαν αμπασαδόρους και επήτροπους από σας εστελνομε ολος ο τόπος ήγουν της Μάνης να πατε εις το εγλαμπρότατον αυθέντη καί πρήνζήπα τον Βεναιτήον να του δοκετε μια γραφή ήγουν ρεσποστα υσαί άλλην γραφή απού μας ήθελε στηλη ο εγλαμπροτατος αυθεντης και πρήνζηπος τον Βεναίτηόν και να ζητήξετε και άλον οτι ακαδερη γία τόν τοπόν ετουτόναι ος καθός σας έχομε παράγγεληα. και υς τούτο σάς εδιδομε θέλημα και γεμάτην εξουσήα εσάς τον ανόθεν αμπασαδόρο και κουμεσόνε οτη ηθελατε καμί να το κρατούμε βαίβεον και στερκτόν και παρακαλούμε σε αυθέντη εγλαμπρότατε τον Βεναιτηόν τους ανθρώπους απου στελνόμε αυτου να ήνε ρεκουμανταδι υς την αυθεντία σου και να τους δόκης ρεσπόστα και σπεδιτζυον να γύρυζου το γλυγορετερο και ης τουτο επαυσαμε την παρον κουμεσηον ενεμπροστε τον αξυόπιστον και παρακαλαιτόν μαρτυρον κυρ Νικολός Νταρμάρος και μισερ Φραντζεσκος καπαιτανηος οχ την χόραν του Κάστρου και μισερ Φαβυανός Βαρύος και κατζυληερης της Κυνθυρίας και κυρ Διμιτρης Κλιροδιότης και κυρ Θαιοδορης Αλβρας και κυρ Γιώργης Κοντόσταυλος και κυρ Σολομων Κόσμας.
1. εγο Νικολός Ταρμαρος μαρτυρω το ανοθε
2. io capitano Francesco Fidanri fui presente quanto sopra
3. io Fabian Barbo cancelliere fui presente ut sopras
4. εγο Δημητρης Κληροδέτης μαρτηρο τ ανοθε
5. εγο Θοδωρης Αλεβρας μαρτηρο τ ανοθε
6. εγο Γεοργης Γερακαρης μαρτηρο τ ανοθε
7. εγο Ιωαννης Αραβουσε(ος) εγραψα από τη Βαθηα και εσφαλησα με θελημα τον Μανηατόν ολονόν οπου ισανε μαζομενυ υς τη Νομμηα υς τη μέση της Μαήνης.
Η παραπάνω συμμετοχή του Σταμάτη Κονόμου στους πολέμους Τούρκων και Βενετών οδήγησε την τοποθέτηση του στο πρώτο συμβούλιο των ευγενών των Κυθήρων που ίδρυσαν οι Ενετοί το 1573 και αποτελούσαν την ηγετική ομάδα των κατοίκων του νησιού.
Πηγές:
- Α. Κουτσιλιέρη «Ιστορία της Μάνης»
- Ε. Καλλίγερου «Συνοπτική Ιστορία των Κυθήρων»
- Κωνσταντίνου Ν. Σάθα «Τουρκοκρατούμενη Ελλάς»
- Πηγή /maniatika.wordpress.com
