ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΕΝ ΟΨΕΙ ΣΤΗΝ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟ ΜΑΛΕΑ

Γράφει ο Σπύρος Πετρολέκας και συνυπογράφω.

Ενδεικτικό της προχειρότητας του σχεδιασμού της χάραξης είναι ότι από το συνοδευτικό της 1ης Πρόσκλησης σχέδιο (με τον κωδικό «ΣΚ2»), απουσιάζει η απεικόνιση του οικισμού Λάχι!....

Προ ολίγων ημερών, ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) δημοσίευσε δύο Προσκλήσεις σε μειοδοτικούς Διαγωνισμούς Ανοικτής Διαδικασίας, για την ανάδειξη Αναδόχων στη Παροχή Υπηρεσιών, με τα εξής αντικείμενα:

1. Σύνταξη Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου: «Διασύνδεση του Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας της νήσου Κρήτης με το Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας μέσω Εναλλασσόμενου ρεύματος (Ε.Ρ.)», συνολικού προϋπολογισμού εβδομήντα χιλιάδων ΕΥΡΩ (€ 70.000,00), πλέον Φ.Π.Α. και

2. Αποτύπωση εδάφους με τη μέθοδο σάρωσης LIDAR και ψηφιακή φωτογράφηση μέσω αεροσκάφους ή ελικοπτέρου, με γεωαναφορά στο Ελληνικό Γεωδαιτικό Σύστημα Αναφοράς (ΕΓΣΑ’87), για τη μελέτη εγκατάστασης δικτύων Εναερίων – Υπογείων Γραμμών Μεταφοράς 150kV μήκους 46Km περίπου και ζώνη σάρωσης έως 300m (150m εκατέρωθεν του άξονα όδευσης), με συνολικό προϋπολογισμό Εβδομήντα Χιλιάδων ΕΥΡΩ (€ 70.000,00), πλέον Φ.Π.Α.

Τα παραπάνω αντικείμενα πρόκειται να εκπονηθούν επί τη βάσει Μελέτης χάραξης των ανωτέρω Γραμμών Μεταφοράς, η οποία συντάχθηκε και εγκρίθηκε από τη Διεύθυνση Έργων Μεταφοράς του ΑΔΜΗΕ (σχετ. συνοδευτικό σχέδιο Τευχών Προκήρυξης της 1ης εκ των προαναφερομένων Προσκλήσεων, με κωδικό «ΣΚ2», κλίμακας 1:25.000).

Περιγραφή – Χαρακτηριστικά Έργου

Η μεταφορά του ρεύματος στο τμήμα «Μολάοι –Τσουμάλα» ξεκινάει από τον υφιστάμενο υποσταθμό Μολάων και, μέσω υπόγειας καλωδίωσης μήκους ≈ 7 χιλιομέτρων, καταλήγει στον τερματικό πυλώνα Συκιάς. Στη συνέχεια, μέσω εναέριας γραμμής μεταφοράς (υψηλής τάσης – 150 kV) μήκους ≈ 41 χιλιομέτρων, καταλήγει σε τερματικό σταθμό στην περιοχή της «Τσουμάλας», νότια της Νεάπολης. Κατόπιν, για μήκος ≈ 1 χιλιομέτρου, οδεύει υπόγεια μέχρι την παραλία, όπου, τέλος, μέσω υποβρύχιας καλωδίωσης, μεταφέρεται στην Κρήτη.

Ιστορικό Έργου

Το 2006, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) ανέθεσε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Μελέτη Σκοπιμότητας για τη διασύνδεση (σε επίπεδο μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος) όλων των νησιών του Αιγαίου και της Κρήτης, με την ηπειρωτική Ελλάδα. Το 2008, από τη Δ/νση Διαχείρισης Νήσων της ΔΕΗ εκπονήθηκε αντίστοιχη Μελέτη Σκοπιμότητας μόνο για τη διασύνδεση της Κρήτης. Το 2011, ολοκληρώθηκε από τη ΡΑΕ, τη ΔΕΣΜΗΕ (Διαχειριστής Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) και τη ΔΕΗ, η Μελέτη ανάπτυξης του ηλεκτρικού συστήματος της Κρήτης και διασύνδεσής του με το σύστημα της ηπειρωτικής Ελλάδας. Τέλος, το 2016, ολοκληρώθηκε από τον ΑΔΜΗΕ η Μελέτη χάραξης που προαναφέρθηκε.Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, καταθέτω στη συνέχεια τις απόψεις μου, που επικεντρώνονται στο μέρος του συνολικού project που αφορά τη χάραξη της Γραμμής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας στο τμήμα «Μολάοι – Τσουμάλα». Κατά την εκτίμησή μου, η χάραξη του συγκεκριμένου τμήματος εκπονήθηκε προδήλως πρόχειρα, με αμιγώς οικονομικά κριτήρια, χωρίς να ληφθεί υπ’ όψιν το τοπικό περιβαλλοντικό – πολιτισμικό – κοινωνικό στάτους, κάτι που προκύπτει από σειρά δεδομένων, όπως είναι οι μηδενικές εναλλακτικές διαδρομές που εξετάσθηκαν, η μηδενική μέριμνα ενημέρωσης της τοπικής κοινής γνώμης κλπ. Ως άμεση συνέπεια των ανωτέρω, εκτιμώ ότι ενδεχόμενη εφαρμογή της συγκεκριμένης χάραξης ισοδυναμεί με «έγκλημα» στην ευαίσθητη περιοχή της Μονεμβάσιας – Καβομαλιά. Το εννοώ, και θα προσπαθήσω να το αιτιολογήσω στη συνέχεια….

- Η χάραξη, στο πρώτο κομμάτι της, διασχίζει εγκάρσια (από βορρά προς νότο) τον ορεινό όγκο «Σουμάνι

– Λαχανιά – Χαλκού», ακριβώς απέναντι από την Καστροπολιτεία της Μονεμβάσιας. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια περιοχή έκτασης ≈ 40.000 στρ. που ανήκει στο δίκτυο Natura 2000 (Ζώνη Ειδικής Προστασίας GR2540007), εξαιρετικής σπουδαιότητας για την ανάπαυση – φωλεοποίηση πλήθους σπάνιων μεταναστευτικών ειδών ορνιθοπανίδας. Το εγκεκριμένο ΣΧΟΟΑΠ Μονεμβάσιας (ΦΕΚ 231/ΑΑΠ/2013) χαρακτηρίζει την περιοχή αυτή ως Περιοχή Ειδικής Προστασίας, όπου απαγορεύεται πλήρως η δόμηση. Παράλληλα, ο Δήμος προωθεί την κήρυξη του Κάστρου της Μονεμβάσιας ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, κάτι που αναμένεται να επηρεάσει άμεσα το καθεστώς προστασίας της εν λόγω ορεινής περιοχής, καθώς βρίσκεται σε άμεση οπτική επαφή με το Κάστρο. Τέλος, το υπό επικαιροποίηση Περιφερειακό Πλαίσιο Πελοποννήσου χαρακτηρίζει το τοπίο της περιοχής ως Τοπίο Διεθνούς Εμβέλειας.

- Στο δεύτερο κομμάτι της η χάραξη οδεύει παράλληλα με την παραλιακή ζώνη, σε κοντινή απόσταση από τους οικισμούς Νόμια, Άγιος Στέφανος, Φούτια, Καλύβες, Άγιος Φωκάς. Η περιοχή αυτή χαρακτηρίζεται από υψηλές προοπτικές τουριστικής ανάπτυξης, με το σύνολο των ορεινών οικισμών να πληρούν τις προϋποθέσεις χαρακτηρισμού τους ως Παραδοσιακοί, ενώ, και εδώ – όπως και στο πρώτο κομμάτι της χάραξης, βορειότερα – έχει άμεση οπτική επαφή με την Καστροπολιτεία της Μονεμβάσιας.

- Στο τελευταίο κομμάτι της, η χάραξη διασχίζει το ανατολικό μέρος του ορεινού όγκου του «Κούνου», τον ορεινό όγκο του «Μαλέα», διέρχεται σε σχετικά κοντινή απόσταση από τους οικισμούς Άνω και Κάτω Καστανιά, Φαρακλό, Παραδείσι, Λάχι, Άγιος Νικόλαος, πριν καταλήξει στην παραλιακή περιοχή της «Τσουμάλας». Επισημαίνω, ότι, ειδικά για το τρίτο κομμάτι της χάραξης, η Μελέτη έχει προβλέψει και εναλλακτική διαδρομή, η οποία από την περιοχή του οικισμού της Άνω Καστανιάς, αντί να κινηθεί νότια προς «Τσουμάλα», κινείται ανατολικά προς την παραλιακή περιοχή «Βαρκό». Τα περιβαλλοντικά– αναπτυξιακά χαρακτηριστικά της περιοχής που επηρεάζεται και από το τρίτο κομμάτι της χάραξης είναι εξόχως σημαντικά.

Η περιοχή του «Κούνου» χαρακτηρίζεται από το εγκεκριμένο ΣΧΟΟΑΠ Μονεμβάσιας ως Περιοχή Ειδικής Προστασίας, όπου απαγορεύεται πλήρως η δόμηση, ενώ στον «Κούνο» επίκειται και ο χαρακτηρισμός μεγάλης έκτασης ως Αρχαιολογικός Χώρος από την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας – Σπηλαιολογίας Νότιας Ελλάδος.

Νοτιότερα, οι περισσότεροι από τους οικισμούς που επηρεάζονται από τη χάραξη πληρούν τις προϋποθέσεις χαρακτηρισμού τους ως Παραδοσιακοί, ενώ η προτεινόμενη γραμμή μεταφοράς διασχίζει περιοχή που παρουσιάζει σπάνια, άγρια πανίδα και έχει θεσμοθετηθεί ως Καταφύγιο Άγριας Ζωής. Επιπρόσθετα, σε επίπεδο τοπιολογικών χαρακτηριστικών, το υπό επικαιροποίηση Περιφερειακό Πλαίσιο Πελοποννήσου χαρακτηρίζει το τοπίο του Κούνου ως Τοπίο Εθνικής Εμβέλειας και το τοπίο του Καβομαλιά ως Τοπίο Διεθνούς Εμβέλειας. Τέλος, στις θέσεις όπου η Μελέτη Χάραξης προβλέπει τερματικό σταθμό («Τσουμάλα» ή, στην εναλλακτική διαδρομή, «Βαρκό») το, υπό θεσμοθέτηση, Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) Βοιών προτείνει την πολεοδόμησή τους για υποδοχή παραθεριστικής κατοικίας, ενώ, μια ακόμα περιοχή που διασχίζεται από την προτεινόμενη χάραξη, μεταξύ των οικισμών Φαρακλό και Παραδείσι, προτείνεται ως περιοχή ιδιωτικής πολεοδόμησης (ΠΕΡΠΟ).

Συμπερασματικά, αντιμετωπίζουμε μια επιλογή συγκεκριμένης διαδρομής του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία επηρεάζει άμεσα, και με σαφώς αρνητικό πρόσημο, μια ευρύτερη περιοχή όπου το περιβαλλοντικό και το πολιτισμικό απόθεμα αποτελούν τους μοναδικούς, αναπτυξιακούς μοχλούς της. Με τον τρόπο αυτό, αλλοιώνεται η επιλογή ενός αναπτυξιακού μοντέλου εκ μέρους της τοπικής κοινωνίας – επιλογή η οποία εκφράζεται μέσα από θεσμικές πρωτοβουλίες όπως:

- η Κήρυξη του Κάστρου της Μονεμβάσιας ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

- η Κήρυξη των ορεινών όγκων «Κούνου», Μονεμβάσιας και Μαλέα ως Εθνικό Πάρκο και σύσταση αντίστοιχου Φορέα Διαχείρισης, μέσω της σύνταξης Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης.

- η ολοκλήρωση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΓΠΣ) Βοιών.

Η παραπάνω στρέβλωση εκτιμώ ότι θα ανατραπεί από την ίδια την τοπική κοινωνία – ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι σίγουρα υπάρχουν και εναλλακτικά σενάρια υλοποίησης του εν λόγω ενεργειακού project, για την αναγκαιότητα του οποίου – είμαι σίγουρος – κανένας δεν έχει αντίρρηση.

Υ.Γ.: Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων θα εξετάσει τους όρους εφαρμογής της εν θέματι χάραξης και όχι το αν αυτή θα εφαρμοσθεί. Είναι, άλλωστε, χαρακτηριστικό επ’ αυτού ότι το εύρος τροποποίησης της χάραξης είναι μόλις 150 m εκατέρωθεν του άξονά της, όπως μαρτυρά η 2η Πρόσκληση ενδιαφέροντος.

Υ.Γ. 2: Ενδεικτικό της προχειρότητας του σχεδιασμού της χάραξης είναι ότι από το συνοδευτικό της 1ης Πρόσκλησης σχέδιο (με τον κωδικό «ΣΚ2»), απουσιάζει η απεικόνιση του οικισμού Λάχι!....

Πηγή www.facebook.com/notes/panagiotisira-tripontikas