Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΚΥΘΗΡΩΝ ΣΤΟ ΛΟΥΒΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ

Ο πίνακας του Βερολίνου από τη συλλογή των Χοετζόλερν. Λέγεται ότι ο Βαττώ τον ζωγράφισε για λογαριασμό της Μ.Αικατερίνης και τελικά κατέληξε στον Πρώσσο βασιλιά.

 Ο πρώτος πίνακας του Βαττώ με θέμα την επιβίβαση για τα Κύθηρα, που εκτίθεται στο Λούβρο. Το καράβι αριστερά με το κοχύλι είναι σε σχήμα κρεβατιού, σύμβολο έρωτος.

Ο Βαττώ, ως γνωστόν ζωγράφισε δύο πίνακες με θέμα την επιβίβαση για τα Κύθηρα με κάποιες διαφορές ο ένας από τον άλλο. Ο πρώτος βρίσκεται στο Λούβρο και ο δεύτερος στο Βερολίνο. Ο βασιλιάς της Πρωσσίας, Φρειδερίκος ο Μέγας, απέκτησε το δεύτερο πίνακα από το φίλο και χορηγό του Βαττώ, Ζυλιέν ντε Ζυλιέν και τον τοποθέτησε στον Πύργο του στο Βερολίνο. Αυτό το έργο είναι συνδεδεμένο με την ιστορία της Πρωσσίας και των Πρωσσικών πύργων, καθώς και με την ιστορία του οίκου των Χοετζόλερν. Δύο φορές κινδύνευσε να φύγει από τη Γερμανία και σώθηκε ως εκ θαύματος. Την πρώτη φορά περί το 1882, όταν εμφανίστηκε ένας Γάλλος πρόθυμος να τον αγοράσει. Τη δεύτερη φορά το 1983, όταν οι απόγονοι του οίκου των Χοετζόλερν χρειάστηκαν χρήματα για επισκευές του οικογενειακού πύργου και σκέφτηκαν να πουλήσουν τον πίνακα για 15, ή κατ’ άλλους 20 εκατομμύρια μάρκα. Το Γερμανικό δημόσιο, για να μη χαθεί από τη Γερμανία αυτός ο πίνακας, που θεωρείται από τους πιο διάσημους στην ιστορία της τέχνης, τον αγόρασε και σήμερα βρίσκεται στο ανάκτορο Charlottenburg στο Βερολίνο.
 Eleni Harou

Τα νέα δεδομένα για το Μηχανισμό των Αντικυθήρων - Ποιο το λειτουργικό μοντέλο (φωτό)

Μια από τις πιο πρόσφατες και σημαντικότατες ανακαλύψεις, που δείχνουν το μέγεθος του πολιτισμού και της ιστορίας της Ελλάδας, είναι ο μηχανισμός των Αντικυθήρων. Παρακάτω παρατίθενται τα νέα δεδομένα που βρήκε, καθώς επίσης και φωτό από την ομάδα FRAMe project.

Κατόπιν μελέτης των τομογραφιών του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, ανακαλύφθηκαν νέα δεδομένα από την ομάδα FRAMe project, τα οποία οδήγησαν στην κατασκευή πιστού αντιγράφου του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, πλήρους λειτουργίας.

Περιγραφή: H ομάδα του ‘’Functional Reconstruction of Antikythera Mechanism’’ project, (FRAMe) μελέτησε, επεξεργάστηκε και ανέλυσε ένα μεγάλο αριθμό τομογραφιών ακτίνων-Χ του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, οι οποίες ελήφθησαν το 2005 κατά το πρόγραμμα AMRP. Το αποτέλεσμα αυτής της μαθηματικής επεξεργασίας έδωσε εικόνες εξαιρετικής ευκρίνειας, εμφανίζοντας κρυμμένες λεπτομέρειες οι οποίες δεν ήταν αντιληπτές έως  σήμερα. Αυτές οι λεπτομέρειες απεδείχθησαν εξαιρετικά κρίσιμες για την κατασκευή του λειτουργικού ομοιώματος του Μηχανισμού των Αντικυθήρων από την ομάδα του FRAMe project. Με βάση τις επεξεργασμένες εικόνες, τα μέλη της ομάδας, σχεδίασαν, κατασκεύασαν όλα τα εξαρτήματα που απαρτίζουν τον Μηχανισμό και κατόπιν συναρμολόγησαν δύο ομοιώματα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, τα οποία είναι σε πλήρη λειτουργία, χωρίς σχεδιαστική ή μηχανολογική απόκλιση από το υπάρχον σωζόμενο σχέδιο του αρχαίου πρωτοτύπου. Κατά τη διαδικασία της συναρμολόγησης, δόθηκαν απαντήσεις σε ερωτήματα της ύπαρξης πολλών, αγνώστων μέχρι σήμερα, μηχανολογικών εξαρτημάτων του πρωτοτύπου. Επιπλέον, λόγω του εντοπισμού κάποιων, καθοριστικής σημασίας, λεπτομερειών σε ένα θραύσμα του αρχαίου Μηχανισμού, η πρόσθια πλευρά του λειτουργικού μοντέλου, διαφέρει από την αποδεκτή έως σήμερα εκδοχή. Κατόπιν η ομάδα FRAMe προχώρησε επιτυχώς και στην πολύπλοκη διαδικασία βαθμονόμησης των 8 δεικτών και ενδείξεων του Μηχανισμού.

Κατά την εκτενέστερη μελέτη των επεξεργασμένων τομογραφιών, εντοπίστηκαν για πρώτη φορά, στοιχεία που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο αρχαίος κατασκευαστής χρησιμοποίησε μηχανουργικό τόρνο για την κατασκευή των εξαρτημάτων. Μηχανήματα επεξεργασίας ξύλου και μετάλλων είναι γνωστό πως υπήρχαν στην αρχαιότητα και αναπαριστώνται σε κεραμικά αγγεία, ακόμα και σε τοιχογραφίες αιγυπτιακών τάφων του 400 π.Χ. Η ομάδα του FRAMe project, ανακατασκεύασε επίσης και τα συγκεκριμένα εργαλεία (χειροκίνητος τόρνος και χειροκίνητο τρυπάνι) και έγινε πειραματική χρήση τους για να μελετηθεί η αποτελεσματικότητά τους, η οποία απεδείχθη πλήρως επιτυχής.

Για τον σχεδιασμό και την κατασκευή των εξαρτημάτων των λειτουργικών ομοιωμάτων του Μηχανισμού (γραναζιών, ατράκτων και αξόνων), η ομάδα FRAMe project υιοθέτησε τεχνικές, ως επί το πλείστον συζυγείς με τον αρχαίο τρόπο κατασκευής, με χρήση απλών συμβατικών χειροκίνητων ή ηλεκτροκίνητων μηχανημάτων και δεν χρησιμοποιήθηκε κανενός είδους σύγχρονη τεχνολογία.

Η κατασκευή ενός πιστού και πλήρως λειτουργικού ομοιώματος του  Μηχανισμού των Αντικυθήρων θεωρείται εξαιρετικά πάρα πολύ δύσκολο εγχείρημα, εξαιτίας της δυσκολίας στην ερμηνεία των σχηματισμών που εντοπίζονται στις τομογραφίες, του ιδιαίτερου σχεδιασμού του αρχαίου πρωτοτύπου, του τρόπου κατασκευής και λειτουργίας των γραναζιών, της απαιτητικής και λεπτουργικής εφαρμογής των εξαρτημάτων και της μη χρήσης σύγχρονων μηχανολογικών εξαρτημάτων, όπως βίδες, περικόχλια κτλ.

Στο πρόγραμμα FRAMe project, το οποίο συνεχίζει να τελεί υπό εξέλιξη, συνεργάζονται οι Βούλγαρης Αριστείδης (σχεδιασμός, επεξεργασία εικόνας – κατασκευή των εξαρτημάτων-συναρμολόγηση), Μουρατίδης Χριστόφορος(επεξεργασία εικόνας-μαθηματική υποστήριξη) και Βοσινάκης Ανδρέας (βιομηχανικό σχέδιο).

Επισυνάπτονται αντιπροσωπευτικές φωτογραφίες.

Με εκτίμηση

Ο εκπρόσωπος της ομάδας FRAMe project

Αριστείδης Βούλγαρης

Λεζάντες φωτογραφιών:

Φωτό 1: στιγμιότυπο από την κατασκευή ενός ομοιώματος γραναζιού του Μηχανισμού των Αντικυθήρων

Φωτό 2: στιγμιότυπο της συναρμολόγησης του λειτουργικού ομοιώματος του Μηχανισμού των Αντικυθήρων

Φωτό 3: η πρόσθια όψη του λειτουργικού ομοιώματος του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, διακρίνονται το ‘’Χρυσούν Σφαιρίον’’ (ο Ήλιος) και  ο κεντρικός δίσκος της Σελήνης. Περιμετρικά αναγράφονται οι αιγυπτιακοί μήνες και οι Ζωδιακοί Αστερισμοί

Φωτό 4: η οπίσθια όψη του λειτουργικού ομοιώματος του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, διακρίνονται οι Σπείρες των ενδείξεων του Μέτωνα (επάνω) και του Σάρου (κάτω)

Λίγα λόγια για το Μηχανισμό των Αντικυθήρων: Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων βρέθηκε τυχαία σε ένα ναυάγιο, σε έναν κόλπο των Αντικυθήρων το 1900 από συμιακούς σφουγγαράδες. Πρόκειται για μία μοναδική στο είδος της μηχανολογική κατασκευή, αποτελούμενη από γρανάζια, άξονες, εγχάρακτες πλάκες και δείκτες, κατασκευασμένη από κάποιον άγνωστο αρχαίο κατασκευαστή, περίπου το 120 π.Χ., ο οποίος είχε εξαιρετικά μεγάλη γνώση της Μηχανολογίας και της Αστρονομίας.

Η λειτουργία του ήταν σχεδόν άγνωστη έως το 2005, όπου η διεθνής διεπιστημονική ομάδα του Antikythera Mechanism Research Project μελέτησε τις τομογραφίες, οι οποίες ελήφθησαν με ειδικό αξονικό τομογράφο ακτίνων Χ.

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων ήταν ένα είδος ημερολογιακού και αστρονομικού αναλογικού υπολογιστή, ο οποίος μπορούσε να προβλέπει τη θέση του Ηλίου στον ουρανό, τις φάσεις της Σελήνης, τις εκλείψεις του Ηλίου και της Σελήνης, καθώς και το μήνα και την ώρα που πρόκειται να συμβούν. Ακόμα μπορούσε να πληροφορήσει το χρήστη για την έναρξη των Στεφανιτών Αγώνων, όπως για παράδειγμα οι Ολυμπιακοί αγώνες. Η σύλληψη της ιδέας από τον αρχαίο κατασκευαστή, ο μεγαλοφυής σχεδιασμός, η κατασκευή των εξαρτημάτων και ο τρόπος λειτουργίας του, έχει εκπλήξει τους επιστήμονες παγκοσμίως και έχει ανατρέψει πλήρως ότι θεωρούνταν ως γνωστό μέχρι σήμερα για την αρχαία ελληνική τεχνολογία.

Οκτώβριος

Ο δέκατος μήνας του Γρηγοριανού Ημερολογίου, με διάρκεια 31 ημερών. Πήρε την ονομασία του από τη λατινική λέξη Octo (= οκτώ), επειδή στο αρχαίο δεκάμηνο ρωμαϊκό ημερολόγιο ήταν ο όγδοος στη σειρά μήνας. Στη συνέχεια, με την προσθήκη του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου, το ρωμαϊκό ημερολόγιο έγινε δωδεκάμηνο. Ο Οκτώβριος μετακινήθηκε στη δέκατη θέση, αλλά διατήρησε την παλιά του ονομασία. Οι Ρωμαίοι τον ονόμαζαν και Sementilius (semen = σπόρος).

Στην αρχαία Ελλάδα ο Οκτώβριος ισοδυναμούσε με το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Βοηδρομιώνα και το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα Πυανοψιώνα. Η περίοδος αυτή ήταν πλούσια σε γιορτές (Προηρόσια, Πυανόψια, Θησεία,Απατούρια, Οσχοφόρια, Θεσμοφόρια), καθώς οι Αθηναίοι φρόντιζαν να εξασφαλίζουν τη θεϊκή προστασία για τον κύκλο των γεωργικών εργασιών, που μόλις άρχιζε. Για το ίδιο λόγο οι Ρωμαίοι θυσίαζαν ένα άλογο στο Πεδίο του Άρεως για να πάνε καλά τα σπαρτά. Τον Οκτώβριο διεξάγονταν κατά το μεγαλύτερο μέρος τους τα περίφημα Ελευσίνια Μυστήρια, σε Αθήνα και Ελευσίνα.

Στο λαϊκό καλεντάρι, ο Οκτώβριος ονομάζεται Αγιοδημήτρης ή Αγιοδημητριάτης, από τη μεγάλη χριστιανική γιορτή του Αγίου Δημητρίου (26 Οκτωβρίου), Βροχάρης και Σποριάς (Σποριάτης ή Σπαρτός), για τις ευεργετικές βροχές στη σπορά (σχετική η παροιμία «Οκτώβρη και δεν έσπειρες, οχτώ σακιά δεν γέμισες») και Μπρουμάρης (ομιχλώδης, σκοτεινός).

Ο Οκτώβριος σχετίζεται με μεγάλες στιγμές του νεώτερου Ελληνισμού. Στις 26 Οκτωβρίου 1912 απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη από τον Ελληνικό Στρατό, στις 28 Οκτωβρίου 1940 η φασιστική Ιταλία επιτέθηκε στη χώρα μας και στις12 Οκτωβρίου 1944 η γαλανόλευκη κυμάτισε και πάλι στην Ακρόπολη.

Διαβάστε ακόμα:

• Παροιμίες για τον Οκτώβριο
• Εορτολόγιο Οκτωβρίου
•  https://www.sansimera.gr