Το αναγκαίο και μείζον έργο της ενεργειακής αναβάθμισης της Κρήτης μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της προτεινόμενης όδευσης (Α.Π. οικ. 40394, 29/9/2017 υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας) με τροποποίησή της, που περιλαμβάνει την παράκαμψη της Χερσονήσου του Μαλέα.
ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΩΤΗ: Κατασκευή του Σταθμού Αντιστάθμισης στα Κύθηρα, στη συνέχεια πόντιση του καλωδίου εξωτερικά της Ελαφονήσου μέχρι την προσαιγιάλωσή του σε ένα σημείο προς τα βόρεια, σε μικρή απόσταση από τον Υ/Σ Μολάων, όπου θα φτάνει με υπογειοποίηση.
Η λύση αυτή επιλύει το πρόβλημα της ενεργειακής επάρκειας των Κυθήρων -με μηδαμινή περιβαλλοντική επίπτωση-, ωφελεί τα μέγιστα την τοπική κοινωνία και την τουριστική οικονομία, καθώς το νησί δέχεται χιλιάδες τουρίστες τους καλοκαιρινούς μήνες, και είναι βέβαιο ότι θα γίνει ασμένως αποδεκτή από τις τοπικές αρχές εφόσον προταθεί από την πολιτεία. Η κατασκευή του κτιρίου του Σταθμού Αντιστάθμισης θα γίνει, προφανώς, σε απομακρυσμένη από κατοικημένη περιοχή θέση και με όλες τις πρόνοιες, περιβαλλοντικές και πολιτιστικές.
ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΕΥΤΕΡΗ: Σταθμός Αντιστάθμισης σε κάποια μη οχλούσα θέση στην ανατολική πλευρά της Χερσονήσου του Μαλέα -αν πρόκειται για την πλευρά του Μυρτώου- και στη συνέχεια ολοκλήρωση του έργου με υποθαλάσσιο και υπογειοποιημένο καλώδιο.
Ειδικοί που συμβουλευτήκαμε αποφάνθηκαν ότι δεν υπάρχει τεχνική δυσλειτουργία αν επιλεγούν αυτές οι εναλλακτικές. Η γενική δυσκολία του έργου κατά την εκτέλεση είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από την ειδική μικρή δυσκολία της παράκαμψης της Χερσονήσου του Μαλέα και στα άλλα δύο βασικά κριτήρια, οικονομικού κόστους και χρόνου.
- 1. Οικονομικό κόστος: Σύμφωνα με ειδικούς που έχουμε συμβουλευτεί, η διαφορά είναι 1-2%, στα όρια του στατιστικού σφάλματος. Πάντως όποια κι αν είναι η διαφορά, αξίζει προκειμένου να αποφευχθεί το περιβαλλοντικό κόστος στα χωριά της Μονεμβασίας.
- 2. Χρόνος υλοποίησης: Η παράκαμψη της χερσονήσου του Μαλέα, είτε από τη μία είτε από την άλλη πλευρά, δεν ασκεί επιρροή στον χρόνο εκτέλεσης του έργου.
- α) Ηδη το τμήμα που προβλέπεται να «εισέλθει» στον όρμο της Νεάπολης, εάν δεν ακολουθήσει αυτή την όδευση και συνεχιστεί εξωτερικά, υπερβαίνει την Ελαφόνησο και μένει το μικρό υπόλοιπο μέχρι το σημείο προσαιγιάλωσής του προς τα βόρεια της δυτικής λακωνικής ακτής (σε σχέση με το συνολικό μήκος της υπογειοποίησης από τα Χανιά μέχρι τον κόλπο της Κισσάμου και της υποθαλάσσιας όδευσης μέχρι τη Λακωνία).
- β) Από την άποψη του «διοικητικού-γραφειοκρατικού» χρόνου για την τροποποίηση της προτεινόμενης όδευσης στο τμήμα της Χερσονήσου του Μαλέα δεν θα υπάρξει απώλεια, διότι αυτή (η τροποποίηση) μπορεί -ενδεχομένως- να γίνει στο χρονικό διάστημα που θα εκτελείται το έργο στην Κρήτη (η υπογειοποίηση του καλωδίου και στη συνέχεια η πόντισή του). Σημειωτέον ότι εδώ με την προτεινόμενη όδευση έχουμε διακριτή συμπεριφορά, συνεπώς τίθεται ζήτημα ισονομίας: από τη μια συνεχής υπογειοποίηση του καλωδίου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας από Χανιά-Κίσσαμος (και ορθά) και από την άλλη στη Λακωνία θα «φυτευτούν» πυλώνες.
- γ) Οι δικαστικές προσφυγές (ήδη έχουν κατατεθεί 3 στο ΣτΕ, δύο του Συλλόγου «Αρτεμις» και μία του Δήμου Μονεμβασίας, εν συνεχεία θα ακολουθήσουν οι προσφυγές στα ευρωπαϊκά όργανα και οι προσφυγές για αναστολή εργασιών) συνιστούν αντικειμενική καθυστέρηση. Και αν ακόμη υπάρξει ανάγκη επανέγκρισης του έργου, στην περίπτωση της μικρής τροποποίησης ενός ενδιάμεσου τμήματος -πράγμα που δεν είναι βέβαιο ότι αυτό θα συμβεί, αφού κάτι τέτοιο δεν συνέβη στο πρόσφατο παρελθόν με τις επί μέρους τροποποιήσεις του- η ολιγόμηνη πιθανή καθυστέρηση, πέραν του ότι συνιστά ελάχιστη απώλεια ωφέλιμου χρόνου, αυτός μπορεί να «χαθεί» de facto από τις προσφυγές για αναστολή εργασιών.
Οι αντιτιθέμενοι στην προτεινόμενη όδευση είναι οι εξής:
- ▪ 3.000 κάτοικοι του Δήμου Μονεμβασίας έχουν υπογράψει σχετικό κείμενο ∙ οι υπογραφές τους έχουν κατατεθεί (10/2/2017) στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Αν δεν υπήρχαν οι συνεχείς υποσχέσεις για επίλυση του προβλήματος, οι υπογραφές θα ήταν πολύ περισσότερες. Η ημερομηνία κατάθεσης των υπογραφών δείχνει ακόμη τη διαφωνία των κατοίκων από την αρχή, καθώς και το επαρκές χρονικό διάστημα για το οποίο θα μπορούσε να δοθεί λύση.
- ▪ 32 κοινωνικοί φορείς: Ο Κατάλογος των Κοινωνικών Φορέων είναι ο εξής: Τουριστικός Οργανισμός Πελοποννήσου, Ενωση Ξενοδόχων Λακωνίας, Ενωση Επιχειρηματιών Μονεμβασίας, Σωματείο Ενοικιαζόμενων Δωματίων «Ο Ξένιος Ζευς» Βατίκων, Ομοσπονδία Βατικιώτικων Συλλόγων Αττικής (7 σύλλογοι), Σύλλογος «Τουλίπα Γουλιμή», Ελληνικό Παράρτημα της οργάνωσης ARCH International, Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Μολάων, Ορειβατικός Σύλλογος Αμαλιάδας, Ναυτικός Ομιλος Βατίκων, Σύλλογος Αξιοποίησης Παραδεισίου «Η Κοίμηση της Θεοτόκου», Πολιτιστικός Σύλλογος Κουλεντίων, Πολιτιστικός Ομιλος Μάνης, Οικολογική Πολιτιστική Κίνηση Μέσα Μάνης, Ομιλος Φίλων Βουνού και Θάλασσας-Βούλα Αττικής, Κυνηγετικός Σύλλογος Μολάων, Μονοπάτια της Ελλάδας-Κύθηρα, Πολιτιστικός Σύλλογος Μονεμβασίας «Ρίζες», Σύλλογος «Πολιτιστικές Διαδρομές» - Μονεμβάσια, Ενωση Γυναικών «Πολιτιστικές Διαδρομές» - Μονεμβάσια, Ενωση Γυναικών Μονεμβασίας, Πολιτιστικός και Εξωραϊστικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου, Πολιτιστικός Σύλλογος Μεσοχωρίου, Λακωνικός Σύλλογος Καλιφόρνιας – ΗΠΑ, Ενωση Ομογενών Λακωνίας, Τοπική Ενότητα Αγ. Αποστόλων Δήμου Μονεμβασίας, Αγροτικός Συνεταιρισμός Αγ. Αποστόλων, Πολιτιστικός Σύλλογος Αγ. Αποστόλων, Πολιτιστικός Σύλλογος Σκλαβουνιωτών, Τοπική Ενότητα Αγ. Γεωργίου Δήμου Μονεμβασίας, Πολιτιστικός Σύλλογος Βιγκλαφίων, Εταιρεία Μελετών Λαυρεωτικής, «Αρτεμις» Περιβαλλοντικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Μονεμβασίας/Χερσονήσου Μαλέα).
- ▪ Αρνητικά έχει τοποθετηθεί ο Δήμος Μονεμβασίας (αρ. απόφασης 140/2016).
- ▪ Το Περιφερειακό Συμβούλιο Πελοποννήσου γνωμοδότησε αρνητικά (αρ. απόφασης 249-10/7/17) κατά της ΜΠΕ του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Πελοποννήσου-Κρήτης.
Ολοι αυτοί οι φορείς δεν αντιτίθενται στο έργο, εφόσον γίνει η τροποποίηση της όδευσης με παράκαμψη της Χερσονήσου του Μαλέα, την οποία και προτείνουν.
Με την παράκαμψη της Χερσονήσου του Μαλέα, η ενεργειακή αναβάθμιση της Κρήτης θα υπάρξει, όπως και των Κυθήρων -χωρίς την οποιαδήποτε περιβαλλοντική τους επιβάρυνση- αλλά, επίσης, χωρίς την περιβαλλοντική, πολιτιστική και οικονομική απαξίωση της περιοχής του Δήμου Μονεμβασίας, χωρίς την υπονόμευση της ήπιας αγροτικής και τουριστικής οικονομίας της, η οποία αντίθετα θα ενισχυθεί.
Οπως με εύστοχο τρόπο έχει μιλήσει γι’ αυτήν τη δεύτερη διασύνδεση ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης (21/11/2017), από το βήμα του φόρουμ Αγροδιατροφής: «Ο τουρισμός μπορεί να καταστεί βασικός μοχλός ανασυγκρότησης της οικονομίας και της παραγωγικής βάσης, υπογραμμίζοντας ότι η διασύνδεση του αγροδιατροφικού τομέα με την τουριστική βιομηχανία θα επιφέρει σημαντικά οφέλη. Μια τέτοια διασύνδεση μπορεί να επιφέρει αλλαγή του τουριστικού προτύπου, αύξηση των θέσεων εργασίας, ανάδειξη νέων προϊόντων, αύξηση εξαγωγών και εν τέλει θα οδηγήσει στην ανασυγκρότηση της χώρας».
Αυτό το αναπτυξιακό μοντέλο προτείνουν και οι φορείς της περιοχής του Δήμου Μονεμβασίας, η κοινωνία των πολιτών. Αν πρυτανεύσει η σωφροσύνη, το έργο αυτό, πράγματι «γενικότερης σημασίας» για τη χώρα, ιδωμένο ολιστικά, έχει την ενεργειακή, οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική διάσταση σε όλα τα επίπεδα, αν υιοθετηθούν και οι δύο εναλλακτικές που προτείναμε.
*Ο Σταύρος Καπάκος είναι γενικός γραμματέας Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ. Ο Γιώργος Ν. Δερμάτης είναι δρ Ιστορίας
http://www.efsyn.gr
