Πηλορύχια στα Κύθηρα ονομάζομε τις τοποθεσίες με αργιλώδη χώματα, από όπου προμηθεύονταν τον πηλό, υλικό τόσο χρήσιμο για τη στεγανοποίηση της στέγης στα παλιά χρόνια.
Ο πηλός ήταν άργιλος που τον άπλωναν στη στέγη και ήταν δύο ειδών, μπλαβόπηλος και ασπρόπηλος (γλινέας).
Ο μπλαβόπηλος εθεωρείτο καλύτερος. Ο γλινέας έδιωχνε το νερό από τη στέγη, αλλά το χώμα του δεν συγκρατείτο πάνω στη στέγη και ήθελε ανανέωση.
Πηλορύχια είχε σε πολλά σημεία στα Κύθηρα. Φημισμένος ήταν ο πηλός της Βρουλέας. Επίσης στο Στραπόδι, στη Φυρή Άμμο, στην Κακόπλακα, στη Χώρα κάτω από τον άγιο Μηνά κ.α. Τα χωράφια με αργιλώδες έδαφος τα έλεγαν πηλοχώραφα. Άλλοτε για τη σκεπή των σπιτιών έβαζαν τις τράβες, τα καλάμια (καλαμωτή) ή τα λιανοδόκαρα, τις πλακουδερές πέτρες (πλάκες) και τις αστιβές και μετά την πηλοκάθιση, δηλ. το λασπώδες χώμα πάνω από τις πλάκες. Τελευταία πάνω πάνω έβαζαν τον πηλό που, όταν ήταν καλής ποιότητας, κατακάθιζε , ήταν σαν αλοιφή, σαν να έχει λάδι και δεν απορροφούσε τα νερά της βροχής. Αυτή ήταν η καλύτερη μόνωση για τα σπίτια και με το κρύο και με τη ζέστη.
Στα πηλορύχια οι εξειδικευμένοι εργάτες γνώριζαν το μέρος παρατηρώντας τα σημεία που η γη δεν απορροφούσε το νερό. Εκεί σκάβανε λάκκο με το μπιγκούνι και βγάζανε τον πηλό που μεταφερόταν με βεργοκόφινα που ήταν πιο ανθεκτικά από τα καλαμοκόφινα. Επειδή ο πηλός είχε και πετραδάκια τονε κοσκινίζανε και ο κοσκινισμένος ήταν ακριβότερος. Το γομάρι ήταν 80 οκάδες, δηλ. 100 κιλά.
