«Δύο ἄνθρωποι ἀνέβηκαν στόν Ναό τοῦ Σολομῶντα γιά νά προσευχηθοῦν...».Ἔτσι ἄρχισε ὁ Χριστός μας, την παραβολή τοῦ τελώνου καί τοῦ φαρισαίου, τήν ὁποία εἶπε γιά νά ἐλέγξει μερικοὺς πού πάντα ἤθελαν νά αὐτοδικαιώνονται, καί γι' αὐτό περιφρονοῦσαν καί ἐξουθένωναν τούς ἄλλους.
Ὁ ἕνας ἦταν φαρισαῖος καί ὁ ἄλλος τελώνης. Ο φαρισαῖος στάθηκε ὄρθιος σέ περίοπτη θέση καί ἄρχισε νά λέει μέ τόν ἑαυτό του καί γιά τόν ἑαυτό του τά λόγια ἐτοῦτα:- «Θεέ μου σ΄ εὐχαριστῶ, διότι ἐγώ δέν εἶμαι ὅπως εἶναι οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι: ἅρπαγες, ἄδικοι, ἀνήθικοι, ἤ καί ὅπως αὐτός ἐδῶ ὁ τελώνης» - ἔριξε το βλέμμα περιφρονητικά ἐπάνω του καί ἴσως ἔκανε καί κάποιο μορφασμό, πού δήλωνε ἀηδία καί ἀπέχθεια. Καί ἀμέσως συνέχισε:«Νηστεύω δύο φορές τήν ἑβδομάδα, δίνω ἐλεημοσύνη τό ἕνα δέκατο ἀπ' ὅλα ὅσα ἀποκτῶ...».
Τήν ἴδιά στιγμή ὁ τελώνης στεκόταν κάπου μακριά, σέ μιά γωνιά προφανῶς, καί εἶχε τέτοια συντριβή μέσα του πού οὔτε τά μάτια δέν τολμοῦσε νά σηκώσει πρός τά πάνω στόν οὐρανό, ἀλλά χτυποῦσε τό στῆθος του καί ἔλεγε συνεχῶς: «Θεέ μου, σπλαγχνίσου με καί συγχώρεσε με τόν ἁμαρτωλό».
Ἔτσι προσευχόταν ὁ ἕνας, ἔτσι ὁ ἄλλος.
Καί τώρα σᾶς λέω καί σᾶς διαβεβαιώνω, συνέχισε ὁ Κύριος Ἰησοῦς, ὅτι αὐτός ὁ τελώνης κατέβηκε ἀπό τόν Ναό καί πῆγε στό σπίτι του δικαιωμένος ἀπό τόν Θεό, συγχωρημένος καί ἀθωωμένος, ἐνῶ ὁ ἄλλος ὁ φαρισαῖος, πού κοίταζε νά προβάλλει τόν ἑαυτό του, ἔφυγε καταδικασμένος ἀπό τόν Θεό. Διότι ὅποιος ἐξυψώνει μόνος του τόν ἑαυτό του θά ταπεινωθεῖ ἀπό τόν Θεό καί θά κατακριθεῖ, ἐνῶ ἀντίθετα ὅποιος ταπεινώνει τόν ἑαυτό του αὐτός θά ὑψωθεῖ καί θά τιμηθεῖ ἀπό τόν Θεό.
«Κατέβη οὗτος δεδικαιωμένος εἰς τόν οἶκον αὐτοῦ ἤ ἐκεῖνος».
Εἶναι ἔμφυτος πόθος καί σταθερή ἐπιδίωξη τοῦ ἀνθρώπου, τό νά θέλει νά φαίνεται σπουδαῖος ἀπέναντι στούς ἄλλους, ἐπιτυχημένος, καταξιωμένος.
Συνήθως, ὅμως, πῶς τό ἐπιδιώκει αὐτό;
Ὅπως ὁ φαρισαῖος: ἐξυψώνοντας τόν ἑαυτό του καί ὑποβιβάζοντας τούς ἄλλους. Δηλαδή, μέ τήν αὐτοπροβολή. Γι' αὐτό καί προσπαθεῖ νά ἐπιδείξει τίς ἱκανότητές του, τά ταλέντα του, σωματικά καί πνευματικά. Γιά νά τόν παραδεχθοῦν, γιά νά ἐπιβληθεῖ ἐπάνω στούς ἄλλους καί νά καταξιωθεῖ στίς συνειδήσεις τους. Ἀκόμα καί ἄλλους, κατώτερους τρόπους μπορεῖ νά χρησιμοποιεῖ γιά τόν σκοπό αὐτό, ὅταν δέν διαθέτει κάποιο ἰδιαίτερο χάρισμα.
Ὁ ἴδιος πάλι, πού μοιάζει μέ τόν φαρισαῖο, σέ ἄλλες περιπτώσεις -ὅταν γιά παράδειγμα σφάλλει σέ κάτι- δέν θέλει νά ἀποδεχθεῖ τό λάθος του, ἀλλά ἀραδιάζει σωρεία ἀπό δικαιολογίες, ἀκριβῶς γι’ αὐτό, ἐπειδή ἐπιθυμεῖ νά φαίνεται πάντοτε ἀνώτερος ἀπό τούς ἄλλους. Καί συνήθως εἶναι πολύ πρόθυμος στό ἀντίθετο: νά καταδικάζει μέ τό παραμικρό τόν ἄλλον καί νά τοῦ ἀποδίδει εὐθύνες, ἀποσκοπῶντας παράλληλα στό νά τόν ὑποβιβάσει καί στήν δική του συνείδηση καί στά μάτια τῶν ἄλλων. Ἀκριβῶς, ὅ,τι ἔκανε ὁ φαρισαῖος.
Ὅμως, ἡ ἀπόφαση τοῦ μόνου δικαιοκρίτου Θεοῦ εἶναι ἐντελῶς διαφορετική: Ὅποιος μέ τέτοιους τρόπους προσπαθεῖ νά αὐτοπροβληθεῖ, τελικά θά κατακριθεῖ. Ἀντίθετα, ὅποιος ταπεινώνει τόν ἑαυτό του, αὐτός θά δικαιωθεῖ καί θά ἐξυψωθεῖ ἀπό τόν Θεό.
Σήμερα, ἄς ἀναλογιστοῦμε, ἀδελφοί μου χριστιανοί, τί παγίδα φοβερή στήνουμε ἐναντίον τοῦ ἴδιου τοῦ ἑαυτοῦ μας μέ τήν προσπάθεια γιά αυτοπροβολή. Καί ἀπό τήν ἄλλη, πόση εὐλογία τοῦ ἐπιφυλάσσουμε μέ τήν ὑψοποιό ταπείνωση, πού τόσο εἶναι ἀρεστή στόν Θεό μας. Καλό ἀγῶνα, αδελφοί μου.
Ἔτσι προσευχόταν ὁ ἕνας, ἔτσι ὁ ἄλλος.
Καί τώρα σᾶς λέω καί σᾶς διαβεβαιώνω, συνέχισε ὁ Κύριος Ἰησοῦς, ὅτι αὐτός ὁ τελώνης κατέβηκε ἀπό τόν Ναό καί πῆγε στό σπίτι του δικαιωμένος ἀπό τόν Θεό, συγχωρημένος καί ἀθωωμένος, ἐνῶ ὁ ἄλλος ὁ φαρισαῖος, πού κοίταζε νά προβάλλει τόν ἑαυτό του, ἔφυγε καταδικασμένος ἀπό τόν Θεό. Διότι ὅποιος ἐξυψώνει μόνος του τόν ἑαυτό του θά ταπεινωθεῖ ἀπό τόν Θεό καί θά κατακριθεῖ, ἐνῶ ἀντίθετα ὅποιος ταπεινώνει τόν ἑαυτό του αὐτός θά ὑψωθεῖ καί θά τιμηθεῖ ἀπό τόν Θεό.
«Κατέβη οὗτος δεδικαιωμένος εἰς τόν οἶκον αὐτοῦ ἤ ἐκεῖνος».
Εἶναι ἔμφυτος πόθος καί σταθερή ἐπιδίωξη τοῦ ἀνθρώπου, τό νά θέλει νά φαίνεται σπουδαῖος ἀπέναντι στούς ἄλλους, ἐπιτυχημένος, καταξιωμένος.
Συνήθως, ὅμως, πῶς τό ἐπιδιώκει αὐτό;
Ὅπως ὁ φαρισαῖος: ἐξυψώνοντας τόν ἑαυτό του καί ὑποβιβάζοντας τούς ἄλλους. Δηλαδή, μέ τήν αὐτοπροβολή. Γι' αὐτό καί προσπαθεῖ νά ἐπιδείξει τίς ἱκανότητές του, τά ταλέντα του, σωματικά καί πνευματικά. Γιά νά τόν παραδεχθοῦν, γιά νά ἐπιβληθεῖ ἐπάνω στούς ἄλλους καί νά καταξιωθεῖ στίς συνειδήσεις τους. Ἀκόμα καί ἄλλους, κατώτερους τρόπους μπορεῖ νά χρησιμοποιεῖ γιά τόν σκοπό αὐτό, ὅταν δέν διαθέτει κάποιο ἰδιαίτερο χάρισμα.
Ὁ ἴδιος πάλι, πού μοιάζει μέ τόν φαρισαῖο, σέ ἄλλες περιπτώσεις -ὅταν γιά παράδειγμα σφάλλει σέ κάτι- δέν θέλει νά ἀποδεχθεῖ τό λάθος του, ἀλλά ἀραδιάζει σωρεία ἀπό δικαιολογίες, ἀκριβῶς γι’ αὐτό, ἐπειδή ἐπιθυμεῖ νά φαίνεται πάντοτε ἀνώτερος ἀπό τούς ἄλλους. Καί συνήθως εἶναι πολύ πρόθυμος στό ἀντίθετο: νά καταδικάζει μέ τό παραμικρό τόν ἄλλον καί νά τοῦ ἀποδίδει εὐθύνες, ἀποσκοπῶντας παράλληλα στό νά τόν ὑποβιβάσει καί στήν δική του συνείδηση καί στά μάτια τῶν ἄλλων. Ἀκριβῶς, ὅ,τι ἔκανε ὁ φαρισαῖος.
Ὅμως, ἡ ἀπόφαση τοῦ μόνου δικαιοκρίτου Θεοῦ εἶναι ἐντελῶς διαφορετική: Ὅποιος μέ τέτοιους τρόπους προσπαθεῖ νά αὐτοπροβληθεῖ, τελικά θά κατακριθεῖ. Ἀντίθετα, ὅποιος ταπεινώνει τόν ἑαυτό του, αὐτός θά δικαιωθεῖ καί θά ἐξυψωθεῖ ἀπό τόν Θεό.
Σήμερα, ἄς ἀναλογιστοῦμε, ἀδελφοί μου χριστιανοί, τί παγίδα φοβερή στήνουμε ἐναντίον τοῦ ἴδιου τοῦ ἑαυτοῦ μας μέ τήν προσπάθεια γιά αυτοπροβολή. Καί ἀπό τήν ἄλλη, πόση εὐλογία τοῦ ἐπιφυλάσσουμε μέ τήν ὑψοποιό ταπείνωση, πού τόσο εἶναι ἀρεστή στόν Θεό μας. Καλό ἀγῶνα, αδελφοί μου.
Πρεσβ. π. Παῦλος Καλλίκας
