Ιωάννης Δεμέστιχας - Καπετάν Νικηφόρος, από το Κότρωνα της Μάνης.

ΦΩΤΟ ADELIN 107,3 FM 

Του Γιώργου Δημακόγιαννη

«Η αγγελία του θανάτου του Παύλου Μελά υπήρξε το σύνθημα συσσώμου λαϊκής εξεγέρσεως, έδωκε δε αφορμήν να γνωσθή ευρύτερον ο αρχίσας Μακεδονικός αγών δι' ημετέρων Σωμάτων. Προσωπικώς εγώ από της εποχής εκείνης έλαβον την προς συμμετοχήν μου απόφασιν. Έκρινα ότι ήτο επιβεβλημένον καθήκον να μετάσχω ενεργώς του εν Μακεδονία αγώνος. Αι ευκαιρίαι όπως υπηρετήση τις την Πατρίδα του δια μεγαλυτέρων θυσιών και έργων δεν παρουσιάζονται συνήθως. Τούτου ένεκα, αν και αξιωματικός του ναυτικού, απεφάσισα να μετάσχω του Αγώνος».

Έτσι περιγράφει ο νεαρός τότε Σημαιοφόρος του Πολεμικού μας Ναυτικού το κίνητρο της εθελοντικής του συμμετοχής στον τιτάνιο Μακεδονικό Αγώνα (1904 - 1908). Είναι ο Ι. Δεμέστιχας απ' το χωριουδάκι Αλεπού (Δεμεστιχιάνικα), πάνω από το Κότρωνα, που έδειξε ως Πολέμαρχος μισού αιώνα, πως μπορεί να τα καταφέρει το ίδιο άριστα στη θάλασσα και στην ξηρά! Μια μορφή θρύλος που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των Εθνικών μας αγώνων ως το θάνατό του το 1960.

Γεννήθηκε το 1882 κι ως γνήσιο τέκνο της οικογένειας των Δεμεστιχαίων, που διαπρέπει αιώνες τώρα στα στρατιωτικά μας πράγματα, τελείωσε τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. Πολύ σύντομα ήρθε η πρώτη του εθελοντική εμπλοκή κι ήταν ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΜΑΣ. Τη δράση του εδώ περιγράφει κι εξυμνεί -πλην των άλλων- η Πηνελόπη Δέλτα, «Στα μυστικά του βάλτου». Ο καπετάν Νικηφόρος επικεφαλής αντάρτικου Σώματος (Μανιατών και άλλων) συνεργάζεται και αντικαθιστά τον Καπετάν Άγρα στην περιοχή της λίμνης των Γιαννιτσών, κι από δω δίνει θρυλικές μάχες κατατροπώνοντας τους Βούλγαρους κομιτατζήδες αλλά και τους ανθέλληνες συνεργάτες τους, αναστρέφωντας ανεπιστρεπτί, υπέρ της υποθέσεως της Ελευθερίας, το κλίμα σε όλη την έκταση της Μακεδονίας. Και βέβαια θα χρειαζόταν βιβλίο για να περιγράψει τα εδώ κατορθώματά του.

Η δράση του όμως δεν σταματά: ξαναγυρίζει στο Πολεμικό Ναυτικό για να λάβει μέρος - Βαλκανικοί Πόλεμοι 1912-13 - σε όλες τις ναυμαχίες κατά του Τούρκικου στόλου. Επικεφαλής μάλιστα των Ναυτικών Αγημάτων απελευθερώνει τη Χίο και την Τένεδο και δεν αποχωρεί από το πεδίο της μάχης καίτοι διάτρητος από της εχθρικές σφαίρες, παρά μόνον όταν οι Τούρκοι υψώνουν λευκή σημαία στο κάστρο της Χίου και παραδίδονται όλοι!

Στη συνέχεια της στρατιωτικής του σταδιοδρομίας περνάει όλες τις βαθμίδες της ιεραρχίας: Διοικητής Μοίρας και Κυβερνήτης Πολεμικών σκαφών. Αρχηγός του στόλου και του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού (ως Ναύαρχος πλέον). Επιθεωρητής και γενικός διευθυντής του Υπουργείου Ναυτικών, ακόμη και υπουργός Ναυτιλίας (στην εξόριστη αντικατοχική κυβέρνηση της Μέσης Ανατολής, 1941-44).

Η παρουσία του είναι και ευρύτερα κοινωνικά (1) εμφανής και πάντοτε ενωτική: το 1947 κι ενώ βρίσκεται σ' εξέλιξη η αδελφοκτόνος σφαγή του Λακωνικού στοιχείου, τίθεται επικεφαλής επιφανών συμπατριωτών μας (στην Αττική) και πετυχαίνει να πάψει ο αποδεκατισμός των παππούδων μας από τα δηλητηριώδη βέλη των πολιτικών παθών.

Προσπαθήσαμε εν' ολίγοις να σκιαγραφήσουμε το πορτρέτο ενός Ήρωα που τίμησε στους Πανέλληνες τη Γη της Μάνης. Και καθώς Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΜΑΣ βρίσκεται και πάλι στο επίκεντρο της επικαιρότητας, βορά σε άνομες ορέξεις, η Μνήμη του υπενθυμίζει ότι ως Μανιάτες έχουμε ΧΡΕΟΣ ΙΕΡΟ να είμαστε - με κάθε μέσον - στην Πρωτοπορία κι αυτού του δύσκολου μα υπέροχου Εθνικού Αγώνα.

«(...) και ο Νικηφόρος στ' ανοιχτά, στα Γιαννιτσά βαδίζει
με το σπαθί του όπου περνά τον Τόπο καθαρίζει
(...) Ήσουν Μανιάτης γιαλεχτός - περήφανος και τολμηρός
γιομάτος δόξα και τιμή και λεβεντιά ξεχωριστή
(...) Στη χώρα που εβάφτηκαν, στο αίμα μας, οι βράχοι
θα φέρουν τη σημαία μας νέοι Μακεδονομάχοι»

Ο Καπετάν Νικηφόρος, ένας από τους πολλούς Μανιάτες που συμμετείχαν εθελοντικά στην πρωτοπορία του Μακεδονικού Αγώνα, τιμάται σης μέρες μας από τον Τόπο καταγωγής του. Συγκεκριμένα το Δημοτικό Διαμέρισμα Κότρωνας και έδρα του Δήμου Ανατολικής Μάνης, έδωσε στην πολυσύχναστη πλατεία της παραλίας του Κότρωνα το όνομά του και έχει ήδη τοποθετήσει τον ανδριάντα του Μανιάτη Μακεδονομάχου, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στην ίδια πλατεία.

Από το αρχείο της «ΑΔΟΥΛΩΤΗΣ ΜΑΝΗΣ», Τ.9-10/1994

Παραπομπές

1. Από το ιστορικό ίδρυσης του Ορειβατικού Συλλόγου Βόλου

Στις 16 Μαρτίου μια ανάβαση στο Πήλιο οργανώθηκε κατ' επιθυμία του αρχηγού του στόλου και καλού ορειβάτου κ. Ι. Δεμέστιχα μαζί με τον «όμιλο Εκδρομέων Βόλου» .Η συντροφιά μας τότε παράταξε 11 ορειβάτες και ο Ομιλος 4. Στο δρόμο ο κ. Δεμέστιχας ανέπτυξε την σκοπιμότητα της ιδρύσεως ενός τοπικού τμήματος του Ελληνικού Ορειβατικού Συνδέσμου που μόλις είχε ιδρυθεί στην Αθήνα με προγραμματικό σκοπό τη διάδοση της ορειβασίας και των χειμερινών σπορ εις όλη την Ελλάδα κατά το σύστημα των CLUBS ALPINS της Ευρώπης.

Την Τρίτη 18 Μαρτίου 1930 ο Δεμέστιχας μας περίμενε στο σαλόνι του Αβέρωφ για να διατυπώσουμε της τελικές μας αντιλήψεις . Επί ένα μήνα και πλέον οι διαπραγματεύσεις μας γίνανε με ιδιωτική αλληλογραφία με τον κ. Δαυϊδ Δαυϊδ , ταμία της Κ.Ε. του Ε.Ο.Σ. Αθηνών .

Στις 8 Μαΐου έφευγε το πρώτο γράμμα με το καταστατικό στις 16 Μαίου το προσωρινό διοικητικό συμβούλιο είχε εκλεγεί . Εμπιστευθήκαμε στις φροντίδες του κ. Ι.Ρετσούλη τις νομικές διατυπώσεις της εδώ εγκρίσεως του καταστατικού , που πήραν τέλος με την επίσημο αναγνώριση του εδώ πρωτοδικείου δια της από 27 Ιουνίου 1930 υπ' αρ. 963 αποφάσεως του. Έτσι ή ίδρυση του συνδέσμου ήταν γεγονός τετελεσμένο .

Ιδρυτικό μέλος του Ναυτικού Ομίλου Αθηνών. Παρακάτω απόσπασμα από το καταστατικό ίδρυσης:

«Σήμερον την 1^ην Νοεμβρίου 1933 , οι κάτωθι υπογεγραμμένοι κ.κ. Αντώνιος Μπενάκης, Αλεξ. Βλάγκαλης, Αρτέμης Δεναξάς, Νικόλαος Καμπάνης, Πέτρος Γρ.Εμπεδοκλής, Σταύρος Κουτρουμπάς, Γεώργιος Φωτεινός, Γεώργιος Πανάς, Βασ. Ροσόλιμος, Παν. Σ. Χαροκόπος, Χρ. Καρόλου, Π. Παπαγιαννόπουλος, Γ. Λιβιεράτος, Κ. Λογοθετόπουλος, Π. Ν. Κανελλόπουλος, Αλ. Καραπάνος, Α. Φιξ, Δ. Ορφανίδης, Κ. Ε. Εμπειρίκος, Δ. Ι. Βάτης, Ι. Βουτσίνος, Γ. Σκληβανιώτης, Τ. Ραζέλος, Π. Πετροκόκκινος, Ιωάνν. Δεμέστιχας, Ιωάνν. Δροσόπουλος, Α. Χρυσάνθης, συναντηθέντες κατόπιν προσκλήσεως του Γενικού Εφόρου Θαλασσίας Ενώσεως, Υποναυάρχου Γεωργίου Πανά, εις το Μουσείον Μπενάκη, ίνα ανταλλάξωμεν γνώμας δια την λήψιν μέτρων προς εξασφάλισιν ενός ορμητηρίου των θαλαμηγών μας και δημιουργίαν κέντρου συγκεντρώσεως των φιλάθλων κλπ. της θαλασσίας ζωής, αναγνωρίζομεν την ανάγκην ιδρύσεως Ομίλου, ίνα παρακινήσωμεν τον Κρατικόν Οργανισμόν εις την εκτέλεσιν των αναγκαιούντων μέσων και συνεργήσωμεν προς τον σκοπόν. Προς τούτο, θεωρούμενοι Ιδρυταί του, καταβάλλομεν ανά πέντε χιλιάδας δραχμών (5000) έκαστος, ως πρώτην συνδρομήν ιδρυτικού τίτλου, και επί πλέον υποσχόμεθα την συνδρομήν μας προς ανάπτυξιν του Ομίλου δια νέων Ιδρυτών και Μελών.

…Ο Ομιλος φέρει την επωνυμίαν “ΝΑΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΑΘΗΝΩΝ”…»

http://www.mani.org.gr/