Σύμφωνα με τον Καλλικράτη (Ν.3852/2010), οι Πολεοδομίες που ανήκαν στις πρώην Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις καταργήθηκαν και στις θέσεις τους δημιουργήθηκαν Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) στην έδρα κάθε Δήμου. Ο Νομοθέτης, αναγνωρίζοντας τη μεγάλη δυσκολία των μικρών κυρίως Δήμων για την δημιουργία αυτόνομων ΥΔΟΜ σε κάθε Δήμο, προέβλεψε στο άρθρο 95 παρ. 3 του Ν.3852/2010 τα εξής: «Ο δήμος της έδρας του νομού παρέχει, επίσης, διοικητική υποστήριξη για την έκδοση οικοδομικών αδειών». Με βάση την πρόβλεψη αυτή, ο Δήμος Κυθήρων (όπως και σχεδόν όλοι οι Δήμοι της Π.Ε. Νήσων Αττικής πλην των Δήμων Σαλαμίνας και Πόρου), εξυπηρετούνται από την ΥΔΟΜ του Δήμου Πειραιά (Δήμος της έδρας του Νομού) καθώς έχουν δοθεί διαδοχικές παρατάσεις στην ισχύ της συγκεκριμένης πρόβλεψης. Η τελευταία παράταση δόθηκε με το άρθρο 376 Ν.4700/2020 και ισχύει μέχρι 31-10-2020, μετά από αίτημα που υπέβαλε ο Δήμος μας προς το Υπουργείο Εσωτερικών.
Η Δημοτική Αρχή και προσωπικά ο Δήμαρχος κ. Ευστρ. Χαρχαλάκης κατέβαλαν τεράστια προσπάθεια το 2014-5 προκειμένου να επιλυθεί σειρά προβλημάτων αναφορικά με την έκδοση αδειών δόμησης στα Κύθηρα και μετά από παρεμβάσεις προς το Δήμαρχο Πειραιά κ. Γιάννη Μώραλη, τα περισσότερα μείζονα προβλήματα αντιμετωπίστηκαν. Επιπλέον, θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι για τη σύσταση και λειτουργία αυτόνομης ΥΔΟΜ στο Δήμο Κυθήρων απαιτούνται νέες προσλήψεις μηχανικών (Πολιτικός Μηχανικός ΠΕ, Αρχιτέκτων Μηχανικός ΠΕ κ.λπ.) οι οποίες δεν εξαρτώνται από τη θέληση του εκάστοτε Δημάρχου αλλά από τις κεντρικές κυβερνητικές αποφάσεις του Υπουργείου Εσωτερικών. Η Δημοτική Αρχή από το 2014 μέχρι σήμερα παγίως και σταθερά αιτείται προς τα αρμόδια κυβερνητικά όργανα την έγκριση προσλήψεων μόνιμου προσωπικού. Αυτό αποδεικνύεται κυρίως από την 05/2016 απόφαση του Δ.Σ. (ΑΔΑ: 7Α5ΧΩΛΨ-9ΚΤ) όπου η Δημοτική Αρχή πρότεινε προς το ΥΠΕΣ την μόνιμη πρόσληψη δέκα (10) υπαλλήλων στο Δήμο, ανάμεσα στους οποίους και οι απαραίτητες ειδικότητες για τη σύσταση αυτόνομης Τεχνικής Υπηρεσίας και ΥΔΟΜ όπως εξάλλου ρητά μνημονεύεται στην εν λόγω απόφαση. Ωστόσο, η Κυβέρνηση, ενέκρινε το 2017 μόνο τρεις (3) προσλήψεις οι οποίες συμπεριλήφθηκαν στην προκήρυξη 10Κ/2018 του ΑΣΕΠ και ολοκληρώνονται αυτήν την περίοδο (σχεδόν 2 χρόνια μετά τον διαγωνισμό του ΑΣΕΠ). Έτσι καθίσταται σαφές ότι η σύσταση αυτόνομης ΥΔΟΜ στο νησί υπερβαίνει την θέληση ενός Δημάρχου ή μιας Δημοτικής Αρχής καθώς συναρτάται άμεσα με τις αποφάσεις που λαμβάνει η Κυβέρνηση για τις προσλήψεις μόνιμου προσωπικού αλλά και με την πραγματική οικονομική δυνατότητα του Δήμου για την κάλυψη της μισθοδοσίας του νέου μόνιμου προσωπικού που πρέπει να γίνεται υποχρεωτικά και αποκλειστικά από τους ΚΑΠ (Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι), οι οποίοι από το 2014 μέχρι σήμερα έχουν μειωθεί άνω του 60% για την περίπτωση του Δήμου Κυθήρων με βάση τα επίσημα οικονομικά στοιχεία.
Η τελευταία παράταση της ισχύος του άρθρου 95 παρ.3 του Ν.3852/2010 μέχρι 31-10-2020 κρίθηκε απαραίτητη προκειμένου να μπορέσουν οι μικροί, επαρχιακοί, νησιωτικοί και ορεινοί κυρίως Δήμοι να ασκήσουν τις αρμοδιότητες των ΥΔΟΜ με βάση τις προβλέψεις του άρθρου 4 παρ. 2 του Ν.4674/2020, που προβλέπει τα ακόλουθα: «Οι ΟΤΑ α΄ βαθμού, που κατά τη δημοσίευση του παρόντος ασκούν τις αρμοδιότητες των υπηρεσιών δόμησης σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 95 του ν. 3852/2010, μπορούν να συμβάλλονται με προγραμματική σύμβαση για τη διοικητική τους υποστήριξη για θέματα που άπτονται αρμοδιοτήτων των υπηρεσιών αυτών, με την Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης, τους Αναπτυξιακούς Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τα Δίκτυα Δήμων. Στην περίπτωση αυτή, η αρμοδιότητα έκδοσης της τελικής διοικητικής πράξης ασκείται από τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Δόμησης και, σε περίπτωση έλλειψης Προϊστάμενου για οποιονδήποτε λόγο, από τον Δήμαρχο. Αποφασιστικές ή γνωμοδοτικές αρμοδιότητες, οι οποίες προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία για τα μονομελή ή συλλογικά αιρετά όργανα ασκούνται από τον οικείο δήμο». Πρέπει να σημειωθεί ότι η σχετική πρόβλεψη είχε συζητηθεί διεξοδικά και από το Δήμαρχό μας κ. Χαρχαλάκη κατά τις συναντήσεις του προ μηνών τόσο με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών όσο και με τον Πρόεδρο της ΕΕΤΑΑ, καθώς αποτελούσε πολυετές αίτημα των υποστελεχωμένων Δήμων, ενώ είχε τεθεί και στα συλλογικά όργανα της ΚΕΔΕ όπου ο Δήμαρχος Κυθήρων μετέχει υπό την ιδιότητα του Προέδρου της Επιτροπής Νήσων.
Το παραπάνω άρθρο δεν προβλέπει την άσκηση αρμοδιοτήτων δόμησης από Αναπτυξιακές Εταιρείες όπως η ΑΝΚΥ. Διότι η ΑΝΚΥ ούτε Αναπτυξιακός Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι ούτε Δίκτυο Δήμων. Είναι ανώνυμη εταιρεία Ο.Τ.Α. κατά την έννοια του άρθρου 252 του Ν.3463/2006 και μάλιστα ο Νόμος απαγορεύει ρητά την απευθείας χρηματοδότησή της από το Δήμο ή το ευρύτερο Δημόσιο (άρθρο 252 παρ. 3 β του ν. 3463/2006, όπως το τελευταίο εδάφιο της περ.β΄ προστέθηκε με το άρθρο 16 Ν.4483/2017, ΦΕΚ Α 107/31.7.2017- βλ. και άρθρο 229 παρ.3 Ν.4635/2019,ΦΕΚ Α 167/30.10.2019). Συγκεκριμένα, το άρθρο 16 του Ν.4483/2017 προβλέπει τα ακόλουθα: «Οι αναπτυξιακές ανώνυμες εταιρείες Ο.Τ.Α. δεν ανήκουν στους φορείς του δημοσίου τομέα, δεν επιχορηγούνται άμεσα ή έμμεσα από Ο.Τ.Α., δεν υλοποιούν αυτοδιοικητικές αρμοδιότητες και δεν ανήκουν σε Ο.Τ.Α. κατά την έννοια της επίτευξης αυτοδιοικητικού σκοπού».
Συνεπώς, ακόμα και αν η ΑΝΚΥ επιτρεπόταν να ασκήσει αρμοδιότητες ΥΔΟΜ (που δεν επιτρέπεται κατά τα ανωτέρω καθώς η ΥΔΟΜ συνιστά αυτοδιοικητική αρμοδιότητα και δεν γίνεται να ασκηθεί από Αναπτυξιακές του άρθρου 252), είναι δεδομένο ότι δεν θα μπορούσε να το πράξει καθώς δεν διαθέτει έσοδα και συνεπώς της είναι αδύνατον να καλύψει τη μισθοδοσία 5-6 υπαλλήλων που απαιτούνται κατ΄ ελάχιστον για τη σωστή λειτουργία μιας ΥΔΟΜ και η οποία υπερβαίνει τις 150.000€ το χρόνο μαζί με όλες τις επιβαρύνσεις και τις ασφαλιστικές εισφορές. Πρόκειται για ένα μεγάλο ποσό που η ΑΝΚΥ δεν έχει καμία δυνατότητα να αποκτήσει καθώς – πέραν των υπερφίαλων σκοπών του Καταστατικού της που ουδέποτε εφαρμόστηκαν και ούτε μπορούν να εφαρμοστούν – ουσιαστικά συστάθηκε με αποκλειστικό σκοπό την διαχείριση του Σπηλαίου Μυλοποτάμου και του Camping, που όμως αμφότερα έχουν περιέλθει πλέον στο μοναδικό νόμιμο διαχειριστή τους που είναι η Επιτροπή Εγχωρίου Περιουσίας και έτσι η ΑΝΚΥ βρίσκεται σε διαδικασία εκκαθάρισης και θα κλείσει οριστικά.
Είναι προφανές ότι η πολεοδομική εξυπηρέτηση των Κυθήρων θα πρέπει να αναβαθμιστεί και να είναι ολοκληρωμένη και διαφανής. Είτε σε λίγους μήνες είτε αργότερα, είναι δεδομένο ότι ο Δήμος Πειραιά θα παύσει να εξυπηρετεί άλλους Δήμους σε πολεοδομικά θέματα και οι Δήμοι της Π.Ε. Νήσων θα πρέπει να αυτονομηθούν στον συγκεκριμένο τομέα.
Βέλτιστη λύση προς αυτή τη κατεύθυνση είναι η αξιοποίηση της νέας διάταξης του άρθρου 2 του N.4674/2020 που δίδει την δυνατότητα σε ΟΤΑ να συστήσουν Αναπτυξιακούς Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ήτοι ανώνυμες εταιρείες ειδικού σκοπού, οι οποίες λειτουργούν υπέρ του δημοσίου συμφέροντος, συμπράττουν από κοινού με τους ΟΤΑ στην υλοποίηση της αναπτυξιακής πολιτικής σε δημοτικό, διαδημοτικό, περιφερειακό ή ευρύτερο χώρο, ανάλογα με τις καταστατικές τους προβλέψεις και έχουν ως σκοπό ιδίως την επιστημονική, συμβουλευτική και τεχνική υποστήριξη των ΟΤΑ και των ενώσεών τους, την υποστήριξη και εφαρμογή της αναπτυξιακής πολιτικής των δήμων και των περιφερειών, την ωρίμανση έργων υποδομής και την υλοποίηση πολιτικών κοινωνικής συνοχής, ψηφιακής σύγκλισης και αειφόρου ανάπτυξης. Σύμφωνα με τη ρητή πρόβλεψη του άρθρου 4 παρ. 2 του ίδιου νόμου οι ΟΤΑ α` βαθμού, που ασκούν τις αρμοδιότητες των υπηρεσιών δόμησης σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 95 του N.3852/2010, μπορούν να συμβάλλονται με προγραμματική σύμβαση για τη διοικητική τους υποστήριξη για θέματα που άπτονται αρμοδιοτήτων των υπηρεσιών αυτών, με τους Αναπτυξιακούς Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Στην περίπτωση αυτή, η αρμοδιότητα έκδοσης της τελικής διοικητικής πράξης ασκείται από τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Δόμησης και, σε περίπτωση έλλειψης Προϊστάμενου για οποιονδήποτε λόγο, από τον Δήμαρχο. Αποφασιστικές ή γνωμοδοτικές αρμοδιότητες, οι οποίες προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία για τα μονομελή ή συλλογικά αιρετά όργανα ασκούνται από τον οικείο Δήμο. Προφανή πλεονεκτήματα αυτής της επιλογής είναι η διευκόλυνση της λειτουργίας ΥΔΟΜ από τον Δήμο μας μέσω του Αναπτυξιακού Οργανισμού, η εξασφάλιση της βιωσιμότητας του Οργανισμού αυτού (σε αντίθεση με την ΑΝΚΥ) εφόσον προβλέπεται να λαμβάνει ως αντάλλαγμα των παρεχόμενων υπηρεσιών αμοιβή μέσω της προγραμματικής σύμβασης και η ευκολία στελέχωσης, αφού ρητώς προβλέπεται για τους Αναπτυξιακούς Οργανισμούς η σύναψη συμβάσεων μίσθωσης έργου (άρθρο 2 παρ. 5 β του ν. 4674/2020), οι οποίες πληρώνονται άμεσα και χωρίς γραφειοκρατικές διαδικασίες. Τα ανωτέρω καθιστούν τους Αναπτυξιακούς Οργανισμούς την πλέον ενδεδειγμένη λύση για τη λειτουργία ΥΔΟΜ και εξ αυτού του λόγου προβλέφθηκαν από το Νομοθέτη.
Προς το σκοπό αυτό οι 8 Δήμοι της Π.Ε. Νήσων θα αποφασίσουν τη συγκρότηση του εν λόγω Αναπτυξιακού Οργανισμού με αποφάσεις των Δημοτικών τους Συμβουλίων. Εν συνεχεία θα συσταθεί ο Οργανισμός ως Α.Ε., θα συγκροτηθεί το Δ.Σ. αυτής και θα επιλεγεί με απόφαση του Δ.Σ. ο Γενικός Διευθυντής και ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών. Εν συνεχεία μεταξύ εκάστου ΟΤΑ και του Οργανισμού θα συναφθεί η προαναφερθείσα προγραμματική σύμβαση με αντικείμενο την λειτουργία της ΥΔΟΜ από τον Αναπτυξιακό Οργανισμό, η οποία, μετά την έγκριση νομιμότητας, μπορεί να αρχίσει να λειτουργεί. Ως εκ τούτου το μακροχρόνιο πρόβλημα της ΥΔΟΜ, φαίνεται ότι μπορεί να βρει επιτέλους τη λύση του εντός ευλόγου για τις περιστάσεις χρόνου.
ΔΗΜΟΣ ΚΥΘΗΡΩΝ