Με απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, υπό την προεδρία του Δημάρχου Κυθήρων κ. Ευστρατίου Χαρχαλάκη, εγκρίθηκαν η σύναψη και οι όροι της Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ του Δήμου Κυθήρων και του Δικτύου Δήμων Νήσων Αττικής για την υλοποίηση της πράξης «Εκπόνηση Μελετών Ανάπλασης Οικισμού Ποταμού Κυθήρων», που χρηματοδοτείται με το ποσόν των 35.000,00€ από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Η απόφαση ελήφθη κατά πλειοψηφία, με θετικές μόνο τις ψήφους των 5 μελών της Δημοτικής Αρχής. Το Δίκτυο Νήσων Αττικής θα αναλάβει ως Τεχνικός Σύμβουλος να ωριμάσει τις μελέτες ανάπλασης του Ποταμού, την τελική ευθύνη σύνταξης των οποίων θα έχει το Τμήμα Τεχνικής Υποστήριξης Νησιωτικών Δήμων της Περιφέρειας Αττικής. Η διαδικασία αυτή, που προβλέπεται από το άρθρο 100 του Ν.3852/2010 σε συνδυασμό με τις διατάξεις των Νόμων 4412/2016 και 4674/2020 αποτελεί την συντομότερη και οικονομικότερη διαδικασία προκειμένου ένας Δήμος να ωριμάσει πλήρως ένα αντίστοιχο έργο, δαπανώντας πολύ λιγότερα χρήματα και σε πολύ σύντομο χρόνο σε σχέση με την χρονοβόρα και παρελκυστική διαδικασία των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών. Το ποσό της Προγραμματικής Σύμβασης, θα αναλωθεί ως εξής:
ΕΡΓΟ: «ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΥΘΗΡΩΝ»
ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΔΑΠΑΝΗ
ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 2.500,00 €
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 20.000,00 €
ΗΛΕΚΤΡΟΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 3.000,00 €
ΤΕΥΧΗ ΔΗΜΟΠΡΑΤΗΣΗΣ 1.000,00 €
ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΑΥ – ΦΑΥ 400,00 €
ΑΘΡΟΙΣΜΑ 1 26.900,00 €
Λειτουργικά έξοδα εκτέλεσης 6% (άρθρο 100 παρ. 4 Ν.3852/2010) 1.614,00 €
ΑΘΡΟΙΣΜΑ 2 28.514,00 €
ΦΠΑ 24% 6.843,36 €
ΣΥΝΟΛΟ ΑΜΟΙΒΗΣ ΜΕΛΕΤΩΝ 35.357,36 €
Το έργο της ανάπλασης του Ποταμού μπαίνει για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες σε διαδικασία μελέτης και πλήρους ωρίμανσης με σαφές χρονικό πλαίσιο, αυτό των 9 μηνών. Στόχος είναι μέχρι το τέλος του 2021 να έχουν ολοκληρωθεί πλήρως οι μελέτες, ώστε να αναζητηθεί χρηματοδότηση του έργου από κάποιο τρέχον χρηματοδοτικό πρόγραμμα και να μην παραπεμφθεί για ακόμα μία φορά στο αβέβαιο και αόριστο μέλλον.
Αναφορικά με τις αιτιάσεις του Αρχιτέκτονος κ. Ανδρέα Μαριάτου, διευκρινίζουμε τα ακόλουθα:
Ο οικισμός του Ποταμού δεν είναι κηρυγμένος με ΦΕΚ ως παραδοσιακός ή ως ιδιαίτερος ιστορικός τόπος και συνεπώς δεν εμπίπτει στα «αξιόλογα τεχνικά έργα» που περιγράφει η σχετική Υ.Α. αναφορικά με την υποχρέωση διενέργειας πανελλήνιου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού.
Η αμοιβή του αρχιτέκτονα σύμφωνα με τον ανωτέρω πίνακα είναι το ουδόλως ευκαταφρόνητο ποσό των 20.000,00€, συνεπώς η αναφορά του κ. Μαριάτου ότι «ο αρχιτέκτονας που θα κάνει σχεδόν όλη τη δουλειά θα πάρει το πολύ 6.900Ευρώ, όσο δηλαδή κοστίζει η άδεια για ένα σπιτάκι 60τμ» είναι κατ΄ ελάχιστον ψευδέστατη και καλό θα ήταν να την ανακαλέσει. Ένα ποσό της τάξης των 20.000,00€ για την αρχιτεκτονική μελέτη ανάπλασης των κεντρικών δρόμων του οικισμού του Ποταμού (και προφανώς όχι ολόκληρου του οικιστικού συμπλέγματος, κάτι που είναι χρονικά, διαδικαστικά και οικονομικά ανέφικτο), είναι παραπάνω από εύλογο, ειδικά με τις σημερινές συνθήκες.
Για την επιλογή των μηχανικών και αρχιτεκτόνων θα πραγματοποιηθεί δημόσια ανακοίνωση σε όλα τα ΜΜΕ των Κυθήρων (συνεπώς και ο κ. Μαριάτος μπορεί να συμμετάσχει εφόσον το επιθυμεί) ενώ πριν την οριστικοποίηση των μελετών και κυρίως της βασικής αρχιτεκτονικής πρότασης θα υπάρξει παρουσίαση και διαβούλευση με το σύνολο της τοπικής κοινωνίας του Ποταμού (Κοινότητα, φορείς, κάτοικοι) όπως ρητά προβλέπεται στο άρθρο 8 της Προγραμματικής Σύμβασης.
Η επιλογή του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού παραπέμπει το έργο στις καλένδες. Για να ολοκληρωθεί ένας πανελλήνιος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός απαιτούνται χρόνια. Και επιπλέον, ένας αρχιτεκτονικός διαγωνισμός απαιτεί πολλαπλάσιο προϋπολογισμό από τις 35.000,00€ καθώς διενεργείται με τις προεκτιμώμενες τιμές μελετητικών αμοιβών που είναι πολύ υψηλές. Και ακόμα περισσότερο, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι ο τελικός ανάδοχος μιας αρχιτεκτονικής μελέτης μπορεί να είναι π.χ. από τη Θεσσαλονίκη ή την Κύπρο, που δεν θα έχει καμία επαφή με την τοπική αρχιτεκτονική του Ποταμού και των Κυθήρων εν γένει με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την τελική αισθητική του έργου. Αντίθετα, με την επιλεγείσα διαδικασία, η πρόσκληση ενδιαφέροντος θα απευθυνθεί πρωτίστως στην τοπική κοινωνία.
Για να υπάρχει μέτρο σύγκρισης, αναφέρουμε μόνο το εξής: οι μελέτες ολοκλήρωσης του Θεάτρου του Ποταμού, με προϋπολογισμό 40.000€, δημοπρατήθηκαν με την απλή διαδικασία του συνοπτικού διαγωνισμού στις 24-01-2020, δηλαδή 14 μήνες πριν. Συμμετείχε στη δημοπρασία μόνον ένας μελετητής. Μέχρι σήμερα, δηλαδή 14 μήνες μετά την ολοκλήρωση της δημοπρασίας, δεν έχουμε ακόμα υπογράψει τη σύμβαση με τον ανάδοχο λόγω της δαιδαλώδους γραφειοκρατίας με την οποία βαρύνονται όλοι οι δημόσιοι διαγωνισμοί, ακόμα και οι πιο απλοί! Όταν λοιπόν για μια τόσο απλή σύμβαση χρειάζονται σχεδόν 2 χρόνια για την υπογραφή του συμφωνητικού, αντιλαμβάνεται ο καθένας πόσα χρόνια χρειάζονται για την ολοκλήρωση ενός πανελλήνιου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, που επαναλαμβάνουμε ότι για την περίπτωση του Ποταμού είναι δυνητικός και όχι υποχρεωτικός.
Με τη διαδικασία της τεχνικής ωρίμανσης μέσω τεχνικού συμβούλου (όπως π.χ. ένα Δίκτυο Δήμων) εκτελέστηκαν και εκτελούνται πολύ μεγαλύτερα έργα αναπλάσεων από το συγκεκριμένο και μάλιστα έργα εντός κηρυγμένων παραδοσιακών οικισμών και ιστορικών τόπων όπως π.χ. η Πύλος, το Λεωνίδιο, ο Κοσμάς Κυνουρίας, η πόλη της Σπάρτης κ.λπ.. Έργα που έχουν χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ και έχουν όλες τις νόμιμες εγκρίσεις, ακόμα και του ΚΑΣ, ωρίμασαν μέσω του «ΠΑΡΝΩΝΑΣ Α.Ε.» (το αντίστοιχο Δίκτυο Δήμων της Ανατολικής Πελοποννήσου) που συμβλήθηκε με πανομοιότυπη Προγραμματική Σύμβαση με τους οικείους Δήμους. Η σχετική λίστα έργων μεγάλων αναπλάσεων που υλοποιήθηκαν με Προγραμματικές Συμβάσεις του Ν.3852/2010 και όχι με αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, είναι ανεξάντλητη. Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι οι μελέτες για την Βιτζαμάνειο Σχολή στη Χώρα Κυθήρων, τις οποίες ολοκληρώσαμε σε συντομότατο χρόνο (μόλις 8 μήνες) με την τεχνική βοήθεια του Δικτύου Νήσων Αττικής και θα υποβληθούν τις επόμενες ημέρες στο πρόγραμμα «ΤΡΙΤΣΗΣ» για χρηματοδότηση. Οι μελέτες εγκρίθηκαν ομόφωνα από το καθ΄ ύλην αρμόδιο όργανο, το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (όπου εκπροσωπείται και το Τ.Ε.Ε.), χωρίς να τεθεί καν το θέμα του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, καίτοι η Βιτζαμάνειος ευρίσκεται στον πυρήνα του παραδοσιακού οικισμού της Χώρας και αποτελεί η ίδια προστατευόμενο μνημείο (το πρώτο εκπαιδευτικό ίδρυμα στα Κύθηρα επί Αγγλοκρατίας). Αυτή είναι και η ουσιαστικότερη απάντηση στις επικρίσεις περί δήθεν μη νομιμότητας της διαδικασίας, αφού το Σ.Α. είναι το πλέον αρμόδιο όργανο για την έγκριση των διαδικασιών και της ποιότητας εκπόνησης των αρχιτεκτονικών μελετών.
Η ποιότητα της Μελέτης προφανώς και δεν μπορεί να αμφισβητηθεί εκ των προτέρων καθότι αυτή θα ελεγχθεί και θα εγκριθεί από τις αρμόδιες Υπηρεσίες που η νομοθεσία προβλέπει (Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών ΠΕ Νήσων, Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής κ.λπ.). Ειδικότερα, η έγκριση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής είναι κομβικής σημασίας για τέτοια έργα, κάτι που εξάλλου γνωρίζει και ο κ. Μαριάτος που στο παρελθόν έχει υπηρετήσει στο εν λόγω όργανο, το οποίο έχει εκδώσει δεκάδες εγκρίσεις ανάλογων μελετών χωρίς τη διενέργεια πανελλήνιου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού.
Τέλος, κρίνουμε σκόπιμο να αναφέρουμε ότι στην περίοδο 2005-2008 στον κ. Α. Μαριάτο ανατέθηκε από το Δήμο Κυθήρων (ορθώς κατά τη γνώμη μας) η εκπόνηση 9 μελετών ανάπλασης (π.χ. Μητάτα, Φράτσια, Belvedere, Πλατεία Μελισσού Αρωνιαδίκων, Πλατεία Κάτω Χώρας Μυλοποτάμου, Καμάρι-Πλάτανος, Τοιχίο Αγ. Πελαγίας, Λιβάδι, Κεντρική Πλατεία Χώρας) με απευθείας ανάθεση και φυσικά χωρίς τότε ο κ. Μαριάτος να ζητήσει πανελλήνιο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για τις μελέτες αυτές (!), ορισμένες από τις οποίες αφορούσαν κηρυγμένους παραδοσιακούς οικισμούς, απόλυτα ελεγχόμενους και προστατευόμενους, όπως η Χώρα, τα Αρωνιάδικα και ο Μυλοπόταμος.
Οι μελέτες ανάπλασης του Ποταμού τίθενται για πρώτη φορά σε σωστή και σαφή βάση υλοποίησης, από τη δική μας Δημοτική Αρχή. Επιλέγουμε συνειδητά τη συντομότερη και οικονομικότερη διαδικασία που προβλέπεται στο Νόμο γιατί θέλουμε να έχουμε σύντομα αποτελέσματα και όχι να συζητάμε το θέμα θεωρητικά επί χρόνια, όπως γινόταν μέχρι σήμερα για πάρα πολλά έργα. Οι μελέτες θα τεθούν σε δημόσια διαβούλευση με την τοπική κοινωνία και το τελικό αποτέλεσμα θα δικαιώσει απόλυτα την επιλογή μας.
Από τα παραπάνω προκύπτει πάντως το εξής ερώτημα: Οι αιτιάσεις για Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό και η σχετική επιχειρηματολογία έχουν σκοπό να συμβάλουν στην υλοποίηση του έργου ή στην οριστική παραπομπή του στις καλένδες;
