Πέμπτη 27 Μαΐου 2021

Πως και γιατί έπεσε η Πόλη το 1453. Δίδαγμα για την Ελλάδα του 2021

Ο Μυστράς στις 29 Μαίου θρηνεί την Άλωση της Πόλης. Αποδίδει τιμή στους μαχητές της και κάνει μνημόσυνο στον τελευταίο Αυτοκράτορα. Γιατί όμως έπεσε η Πόλη; Τα γεγονότα μέσα κι έξω από τα τείχη της Βασιλεύουσας.

ΟΙ ΧΡΟΝΙΚΟΓΡΑΦΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΤΗΣ ΑΛΩΣΗΣ

Οι χρονικογράφοι, που υπήρξαν αυτόπτες μάρτυρες της πολιορκίας, είναι: ο Γεώργιος Φραντζής, ο επίσκοπος Λεονάρδος της Χίου, ο καρδινάλιος Ισίδωρος, ο Βενετσιάνος Νικολό Μπάρμπαρο, ο Φλωρεντίνος Ιάκωβος Τεντάρντι, ο σερβικής καταγωγής γενίτσαρος Μιχαήλ Κονσταντίνοβιτς, κι ο Ιταλός Πούσκουλους.

Οι πιο σημαντικοί ιστορικοί της εποχής εκείνης, που δεν βρέθηκαν στην πολιορκία και την άλωση της Πόλης αλλά έγραψαν γι' αυτή, είναι: ο Μιχαήλ Δούκας, ο Νικόλαος Χαλκοκονδύλης, ο Κριτόβουλος, ο Τζόρτζι Ντόλφιν,ο άγνωστος συγγραφέας του Βαρβερινού Κώδικα καθώς και ο έμμετρος "Θρήνος της Κωνσταντινουπόλεως", τον δημιουργό του οποίου δεν γνωρίζουμε.

Οι πληροφορίες που μας δίνουν όλοι αυτοί, είναι συχνά αντιφατικές, με αποτέλεσμα να επιτείνεται η σύγχυση για κάποια γεγονότα. Ο Φραντζής, ήταν φίλος και σύμβουλος του αυτοκράτορα και προσπαθεί να μην εκθέσει καθόλου του Κωνσταντίνο. Ο Δούκας, που ήταν ενωτικός, εκθειάζει τον Ιουστινιάνη και προσπαθεί να μειώσει τον αυτοκράτορα. Ο Κριτόβουλος, ήταν "Γραικύλος", όπως λέει ο Ι. Κορδάτος. Όχι μόνο αφιέρωσε την ιστορία του στον Μωάμεθ, αποκαλώντας τον «μέγιστον αυτοκράτορα και βασιλέα βασιλέων», αλλά εστιάζει περισσότερο στις επιτυχίες των Τούρκων!

Ο Χαλκοκονδύλης, έγραψε γενικά την ιστορία της τουρκικής αυτοκρατορίας και σ' αυτή δεν αναφέρει πολλά στοιχεία για την άλωση της Κωνσταντινούπολης.

Αντίθετα, οι Δυτικοί που έγραψαν για την άλωση της Κωνσταντινούπολης, εκθειάζουν τον Πάπα και κατηγορούν τους Βυζαντινούς που δεν δέχτηκαν την "ένωση" των δύο Εκκλησιών.

Σ' αυτή την κατηγορία ανήκουν ο επίσκοπος Χίου Λεονάρδος, ο καρδινάλιος Ισίδωρος και ο Ιταλός Πούσκουλος.

Μια ακόμα μαρτυρία, η πλέον αξιόπιστη, είναι του Βενετού Νικολό Μπάρμπαρο (Nicolo Barbaro). Το "Ημερολόγιό" του, είναι πολύτιμη πηγή πληροφοριών, κυρίως για τη χρονολογική σειρά των γεγονότων.

Μια άλλη ιστορία, γράφτηκε από τον ρωσικής καταγωγής Νέστορα Ισκαντέρ, ο οποίος πολέμησε με τους Τούρκους και χρησιμοποίησε την αρχαία σλαβική γλώσσα.

Από τουρκικής πλευράς, όσοι ιστορικοί έγραψαν για την άλωση της Κωνσταντινούπολης, αρκούνται σε διθύραμβους για τον Μωάμεθ και παραποίηση των γεγονότων.

Ξεχωρίζουν μόνο, τα όσα γράφει ο χρονογράφος Εβλιγιά Τσελεμπή. Ίσως, γράφει ο Ι. Καρδάτος τα τουρκικά συγγράμματα για την άλωση, χάθηκαν ή τα σχετικά χειρόγραφα έμειναν ανέκδοτα.

Σύμφωνα με τον Ι. Κορδάτο, ο Έλληνας Ιωάννης Χότζης, που είχε μεγάλη θέση στα χρόνια του σουλτάνου Χαμίτ είδε και διάβασε πολλά επίσημα έγγραφα στα εμπιστευτικά αρχεία της Πόλης, που ανέφεραν ότι οι ανθενωτικοί παρέδωσαν την Κωνσταντινούπολη στον Μωάμεθ…

Ο ΦΛΑΝΤΑΝΕΛΑΣ

Ο ναύαρχος Φλαντανελάς, πρωταγωνίστησε στο σπάσιμο του τουρκικού αποκλεισμού της Πόλης και ήταν ο επικεφαλής των τεσσάρων πλοίων που μετέφεραν στην Βασιλεύουσα σιτάρι.

Τι εθνικότητας ήταν όμως ο Φλαντανελάς;

Ο ιστορικός της άλωσης, Γεώργιος Φραντζής, γράφει:

"…και μάλιστα ο ναυάρχης της βασιλικής νηός τούνομα Φλαντανελάς εκ πρύμνης εις πρώραν διερχόμενος και ως λέων μαχόμενος και φωνές τους ετέρους διεγείρων…"

Στο διαδίκτυο βέβαια, υπάρχουν πολλά άρθρα που τον αναφέρουν ως Γενουάτη που λεγόταν Φραγκίσκος Λεκανέλλα, το όνομα αυτό, αναφέρει ο Λατίνος Επίσκοπος Χίου Λεονάρδος, σε μια αναφορά του στον Πάπα στις 26 Αυγούστου 1453. Ο ίδιος, αναφέρει και τα ονόματα των πλοιάρχων των άλλων τριών καραβιών που πήραν μέρος στην συγκλονιστική αυτή ναυμαχία: ήταν οι Γενοβέζοι Μαουρίτσιο Κατανέο, Ντομένικο ντε Νοβάρα και Μπατίστα ντε Φελιτσιάνο. Στην "Ιστορία του Ελληνικού Έθνους", την εγκυκλοπαίδεια "ΠΑΠΥΡΟΣ ΛΑΡΟΥΣ – ΜΠΡΙΤΑΝΙΚΑ" και την εγκυκλοπαίδεια "ΔΟΜΗ", ο Φλαντανελάς αναφέρεται ως "βυζαντινός ναύαρχος"

Ο Λεονάρδος, δεν αναφέρει όμως τον Λεκανέλλα ως κυβερνήτη του βυζαντινού πλοίου. Γράφει χαρακτηριστικά:

"Το αυτοκρατορικό πλοίο αμυνόταν έξοχα. Σε βοήθειά του έσπευσε ο πλοιοκτήτης Φραγκίσκος Λεκανέλλα".

Συνεπώς η ταύτιση Φλαντανελά – Λεκανέλλα, τουλάχιστον με βάση τα όσα γράφει ο Λεονάρδος, μάλλον είναι εσφαλμένη. Ο Αλέξανδρος Γ. Πασπάτης στο βιβλίο του "Πολιορκία και Άλωσις της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Οθωμανών εν έτει 1453", γράφει:

"Εν τω διάπλω αυτών συνήντησαν πλοίον πολεμικόν Ελληνικόν εκ Σικελίας προερχόμενον και πλοιαρχούμενον υπό του πλοίαρχου Φλαντανέλλα. Τα πλοία ταύτα, έφερον φόρτον σίτου, οίνου, όπλα και πολεμοφόδια"

Και αν ο Φλαντανελάς ήταν ο κυβερνήτης του αυτοκρατορικού πλοίου, είναι λογικό να καταγόταν από τη Γένοβα;

Μπορεί να μην είμαστε απόλυτα σίγουροι για την εθνικότητα του Φλαντανελά, ξέρουμε όμως πώς αντέδρασε ο Μωάμεθ όταν είδε ότι τα δεκάδες πλοία του δεν μπορούν να καταναυμαχήσουν 4 γαλέρες.

"Ξάφνου, μη μπορώντας να κρατήσει πια την οργή του, σπιρούνισε το άτι του και χώθηκε μ' αυτό στη θάλασσα.

Όταν το νερό έφτασε στο λαιμό του αλόγου, στάθηκε και μανιασμένος έβριζε τον Μπαλτάογλου, τους καπεταναίους των καραβιών του και τους γκεμιτζήδες (ναύτες), ονομάζοντάς τους λαγόκαρδους, κιοτήδες, γυναικούλες"

(Δ. Φωτιάδης, "Η Επανάσταση του 1821")

Ο ΜΕΓΑΣ ΒΕΖΙΡΗΣ ΧΑΛΗΛ

Ένας αξιωματούχος πολύ κοντά στον Μωάμεθ, ήταν ο μέγας βεζίρης Χαλήλ. Ήταν επιρρεπής στις δωροδοκίες. Παίρνοντας χρήματα από τους βυζαντινούς, τους ενημέρωνε για τα σχέδια του Μωάμεθ, τον οποίο μάλιστα κάποια στιγμή, προσπάθησε να πείσει να λύσει την πολιορκία της Πόλης.

Οι ομόθρησκοί του, τον αποκαλούσαν πειραχτικά "γκιαούρ ορταγί" , δηλαδή σύντροφο των απίστων. Ο, σχεδόν πάντα βλοσυρός κι αγέλαστος Μωάμεθ,που ήξερε ότι ο Χαλήλ ήταν επιρρεπής στις δωροδοκίες και υποψιαζόταν τις συνεννοήσεις του με τους Βυζαντινούς, λέγεται ότι κάποτε που είδε μια αλεπού δεμένη της είπε: "Ανόητο ζώο, γιατί δεν πήγες μερικά χρήματα στο βεζίρη Χαλήλ, για να σωθείς, αντί να βρίσκεσαι σ' αυτή την κακή κατάσταση;"

Μετά την άλωση, ο Μωάμεθ βεβαιώθηκε (πιθανότατα από τον Λουκά Νοταρά), για την προδοτική συμπεριφορά του Χαλήλ και τον σκότωσε. Δήμευσε δε την περιουσία του, που ανερχόταν σε 120.000 χρυσές, δηλαδή 4-5 εκατομμύρια δραχμές, της εποχής που γράφτηκε η "Ιστορία του Ελληνικού Έθνους" από τον Κ. Παπαρρηγόπουλο (1860 -1872) και ο οποίος αναφέρει τα γεγονότα αυτά.

ΤΟ ΚΑΝΟΝΙ ΤΟΥ ΟΥΡΒΑΝΟΥ

Το τεράστιο κανόνι είχε κατασκευάσει ο Ούγγρος Ουρβανός (Ουρμπάν) και το οποίο με τις βολές του, προξένησε τεράστιες φθορές στα τείχη της Κωνσταντινούπολης.

Ο Κ. Παπαρρηγόπουλος, γράφει όμως ότι μετά από σύντομη χρήση, το κανόνι αυτό έσπασε, σκοτώνοντας πολλούς, ανάμεσά τους και τον ίδιο τον Ουρβανό. Ο Μωάμεθ, έδωσε εντολή να φτιάξουν ένα άλλο, παρόμοιο.

Μάλιστα δόθηκαν, άγνωστο από ποιους, οδηγίες για προφύλαξη του νέου πυροβόλου, από καταστροφή. Μετά από κάθε βολή, το σκέπαζαν με μάλλινα υφάσματα και του έριχναν μέσα λάδι. Και πάλι όμως δεν θα ήταν τόσο καταστροφικό για τα τείχη της Πόλης, αν δεν καθοδηγούσε τους Τούρκους ένας Ούγγρος! Αυτός, ήταν απεσταλμένος του Ουνυάδη και είχε εντολή να λύσει την τριετή ειρήνη που είχε υπογραφεί πριν ενάμιση χρόνο, καθώς τη διακυβέρνηση είχε αναλάβει ο Βλαδισλάος και ο Ουνυάδης, δεν μπορούσε να εγγυηθεί την τήρησή της. Ο απεσταλμένος αυτός, βλέποντας το πυροβόλο να σκοπεύει πάντα στο ίδιο σημείο, είπε στον Μωάμεθ, ότι μετά την πρώτη βολή πρέπει να στρέφεται σε άλλο σημείο, σε απόσταση 5-6 οργιές (περίπου 9-11 μέτρα) και τέλος, αφού τα δύο αυτά σημεία προσβληθούν, να ρίξει τρίτη βολή, με τρόπο ώστε οι τρεις βολές να σχηματίσουν τρίγωνο. Και συνέχισε, λέγοντας στον Μωάμεθ: "Και τότε θα δεις πώς πέφτουν τα τείχη". Ο σουλτάνος ακολούθησε τη συμβολή του και τα τείχη έπεσαν…

ΕΝΑΣ ΔΙΟΛΚΟΣ… ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ-Η ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΗ ΠΥΡΠΟΛΗΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ

Η μεταφορά των τουρκικών πλοίων μέσω ξηράς, στον Κεράτιο Κόλπο.

Ο Μωάμεθ, είχε μάθει από τους Γενοβέζους του Γαλατά για τον τρόπο με τον οποίο μπορούσε να περάσει τα πλοία στον Κεράτιο Κόλπο μέσω ξηράς. Κάτι ανάλογο, είχε γίνει από τον βυζαντινό ναύαρχο Νικήτα Ωορύφα (9ος αιώνας) και, όπως είδαμε, από τους Βενετούς με την καθοδήγηση του Κρητικού Νικόλαου Σόρβολου (Καραβίτη), γύρω στο 1438. Όπως μάλιστα αναφέρει ο Ανδρέας Μουστοξύδης, η απόσταση που διάνυσε στη στεριά ο βενετσιάνικος στόλος, ήταν 240 μίλια και χρειάστηκαν 3 μήνες για να ανοιχτεί ο δρόμος σε κακοτράχαλη και ορεινή περιοχή.

Ο Κ. Παπαρρηγόπουλος γράφει, και πιθανότατα έχει δίκιο, ότι ο Μωάμεθ, καθοδηγούμενος από κάποιον Γενοβέζο, είχε διατάξει να καθαριστεί νωρίτερα από θάμνους και δενδρύλλια και να στρωθεί με σανίδες ο δρόμος που θα ακολουθούσαν τα πλοία. Θεωρεί δε, ότι το βράδυ της 21ης Απριλίου, έγινε μόνο η μεταφορά των πλοίων.

Οι πολιορκημένοι, μετά την αρχική έκπληξη και τον πανικό αντέδρασαν.

Αποφάσισαν λοιπόν να επιχειρήσουν την πυρπόληση των τουρκικών πλοίων και ανέθεσαν την αποστολή στον Ενετό κυβερνήτη Ιάκωβο Κόκκο. Στις 24 Απριλίου, δύο μεγάλα πλοία, με χωρητικότητα 500 τόνων το καθένα, καλύφθηκαν εξωτερικά με σάκους, γεμάτους μαλλί και βαμβάκι, για να προφυλαχθούν από τις εχθρικές σφαίρες.

Μαζί μ' αυτά, θα ξεκινούσαν δυο μπρίκια με πίσσα, υγρό πυρ, πυρίτιδα και άλλα εύφλεκτα υλικά και θα συνοδεύονταν από μικρότερες πολεμικές γαλέρες και βάρκες για τη ρυμούλκηση των μεγαλύτερων πλοίων και τη σωτηρία των πληρωμάτων μετά την πυρπόληση. Όπως γράφει ο Παπαρρηγόπουλος: "Παρατηρούμε εδώ ότι τα πυρπολικά χρησιμοποιούνταν από τότε στις ελληνικές θάλασσες"

Αποφασίστηκε ότι όλα έπρεπε να είναι έτοιμα το ίδιο βράδυ και γύρω στα μεσάνυχτα να ξεκινήσει η επιχείρηση. Όμως οι προδότες Γενοβέζοι του Γαλατά, έμαθαν το σχέδιο και ζήτησαν από τον λιμενάρχη Αλοΐσιο Διέδο, να γίνει την επόμενη, για να βοηθήσουν, δήθεν, κι αυτοί. Δυστυχώς ο Διέδος τους άκουσε και οι Γενοβέζοι, που είχαν εμπορικές δοσοληψίες με τους Τούρκους, ενημέρωσαν του Μωάμεθ, ο οποίος οργάνωσε αμέσως την άμυνά του.

Η επιχείρηση, έγινε στις 28 Απριλίου. Ο Ιάκωβος Κόκκος, που επέβαινε σε μια ελαφρότερη γαλέρα, επιτέθηκε πρώτος στα τουρκικά πλοία. Όμως, δέχτηκε ομοβροντία πυροβολισμών και η γαλέρα βυθίστηκε αύτανδρη .18 αξιωματικοί και στρατιώτες πνίγηκαν. Από τους 72 κωπηλάτες, άλλοι πνίγηκαν κι άλλοι αιχμαλωτίστηκαν. Τα υπόλοιπα πλοία, μετά από σκληρές μάχες με τους Τούρκους, κατάφεραν να επιστρέψουν στο λιμάνι. Την επόμενη μέρα, ο Μωάμεθ διέταξε να θανατωθούν οι αιχμάλωτοι μπροστά στην πόλη και ο Κωνσταντίνος, για αντίποινα, διέταξε κι αυτός να θανατωθούν περισσότεροι από 200 Τούρκοι αιχμάλωτοι πάνω στους πύργους των τειχών.

Ο ΥΠΟΓΕΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Στα μέσα Μαΐου, οι Οθωμανοί επιχείρησαν να μπουν στην Πόλη μέσα από υπονόμους που ανοίχτηκαν όλοι στους Καλιγάριους. Το τμήμα δηλαδή εκείνο του περιβόλου όπου υπήρχε ένα μόνο τείχος και μπροστά του υψωνόταν λόφος που έκρυβε και διασφάλιζε τους "υπονομευτές". Επικεφαλής της φρουράς των πολιορκημένων εκεί ήταν όπως γράψαμε, ο Ιωάννης Γκραντ. Σκωτσέζος αναφέρουν κάποιοι, φαίνεται όμως ότι ήταν Γερμανός όπως γράφουν οι περισσότερες πηγές.

Στις 15 Μαΐου, ανακαλύφθηκε το πρώτο υπόγειο πέρασμα, μήκους μισού μιλίου. Είχε μάλιστα διαπεράσει τη βάση του τείχους. Ο Ιωάννης Γκραντ έσκαψε άλλη υπόγεια διάβαση και με τη βοήθεια των εργατών του Λουκά Νοταρά, βρήκε τον εχθρικό υπόνομο κι έκαψε τις υποστυλώσεις του. Οι Τούρκοι που ήταν μέσα σκοτώθηκαν.

Άλλοι, από τα χώματα που έπεσαν και άλλοι από τη φωτιά και τον καπνό. Στις 21 Μαΐου ανακαλύφθηκε άλλος υπόνομος, απ' όπου οι εχθροί διώχτηκαν με τον ίδιο τρόπο. Δύο ακόμα υπόνομοι καταστράφηκαν στις 22 Μαΐου και άλλοι στις 23 και τις 24 του μήνα. Αυτοί ήταν και οι τελευταίοι, γιατί οι Τούρκοι κατάλαβαν ότι ο υπόγειος αγώνας ήταν μάταιος.

Ο ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΗΣ

Για τον γενναίο Γενοβέζο Ιουστινιάνη, όλες σχεδόν οι πηγές συμφωνούν ότι πολέμησε ηρωικά και τήρησε στο ακέραιο τις συμφωνίες που είχε κάνει με τον Παλαιολόγο. Παλιότερα, επικρατούσε η άποψη ότι η συμπεριφορά του ήταν προδοτική. Το μίσος των Βενετών για τους Γενοβέζους και η έχθρα των Ελλήνων για τους ξένους αδίκησαν τον Ιουστινιάνη.

Χαρακτηριστικό είναι, ότι κάποια μέρα, πιθανότατα στις 21 Μαΐου, κοντά στην πύλη του Ρωμανού, ανοίχτηκαν μεγάλες τρύπες από τα εχθρικά πυρά. Τότε, ο Ιουστινιάνης ζήτησε από τον πρωθυπουργό Λουκά Νοταρά να του στείλει πυροβόλα για να κρατήσει τους Τούρκους μακριά από την Πόλη, όμως εκείνος αρνήθηκε. Τότε ο Ιουστινιάνης του είπε: "O traditor et che me tien che adesso non te scanna cum questo pugnal", δηλαδή: "Ε προδότη δεν ξέρω τι με κρατά να σε σφάξω με αυτό το μαχαίρι".

Ο Μωάμεθ εκτιμούσε πολύ την μαχητική ικανότητα του Ιουστινιάνη και τον χαρακτήρα του. Προσπάθησε να τον δωροδοκήσει για να τον πάρει με το μέρος του. Ο Γενοβέζος αρνήθηκε κατηγορηματικά.

Ο τραυματισμός του ήταν μοιραίος για την Πόλη. Υπάρχει μάλιστα η άποψη ότι χτυπήθηκε από βυζαντινά πυρά. Διαβάζουμε στο "Χρονικόν" (Κ. Σάθα, "Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη", τ. Α', σελ. 265):

«Προ πάντων δε ην πρόμαχος αυτός (ο Ιουστινιάνης) εν ταις χαλάτραις, ως έδει τε εμάχετο στερρώς εν τω πολέμω αλλά γε βάσκανος ανήρ δια τουφεκιού βάλλει επί τω ήρωϊ και πλήττει τον γενναίον και φόνον προξένησεν εις άνδρα τηλικούτον. Λέγεται δε εκ των εντός Ρωμαίων ην ο δράσας…».

Γράφτηκε ακόμα ότι η πληγή του δεν ήταν σοβαρή. Όμως, όπως αναφέραμε στο προηγούμενο άρθρο, ο Ιουστινιάνης, που κατάφερε να διαφύγει στη Χίο, πέθανε εκεί δύο μήνες αργότερα από γάγγραινα…

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Το ηρωικό τέλος του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και των συμπολεμιστών του. Κατά μία εκδοχή, το πτώμα του δεν βρέθηκε ποτέ, ενώ σύμφωνα με μια άλλη, βρέθηκε ακέφαλο και ο Μωάμεθ διέταξε να ταφεί.

Ο Φραντζής προσπάθησε να δραπετεύσει, δεν τα κατάφερε όμως. Απελευθερώθηκε με καταβολή λύτρων, αφού πρώτα είδε τις όμορφες κόρες του στο χαρέμι. Ο καρδινάλιος Ισίδωρος πουλήθηκε σαν κοινός δούλος στον Γαλατά, απ' όπου αργότερα κατάφερε να ξεφύγει. Ο Βενετός πρόξενος Ιερώνυμος Μινότος και ο Ισπανός πρόξενος Πέτρος Ιουλιανός αιχμαλωτίστηκαν και αργότερα θανατώθηκαν.

Ο Τούρκος πρίγκιπας Ορχάν μεταμφιέστηκε σε καλόγερο και πηδώντας από μια πολεμίστρα του πύργου όπου κρυβόταν προσπάθησε να διαφύγει. Αιχμαλωτίστηκε όμως. Όταν άλλοι αιχμάλωτοι πρόδωσαν την ταυτότητά του, αποκεφαλίστηκε και το κεφάλι του στάλθηκε στο σουλτάνο. Ο Λουκάς Νοταράς που μετά την άλωση έλαβε υποσχέσεις από τον Μωάμεθ ότι θα καταλάβει μεγάλο αξίωμα, αποκεφαλίστηκε με τους δύο μεγαλύτερους γιους του, όταν αρνήθηκε να στείλει τον 14χρονο, όμορφο γιο του στον Μωάμεθ (αμφιφυλόφιλο, θυμίζουμε…).

Ο Φραντζής (σ. 287) γράφει πως τελευταίοι παραδόθηκαν μερικοί Κρητικοί που υπερασπίζονταν ένα πύργο του κάστρου, συγκεκριμένα τον πύργο του Βασιλείου, Λέοντα και Αλεξίου που βρισκόταν κοντά στην Ωραία Πύλη και πολέμησαν ως την τελευταία στιγμή. Κάποιοι άλλοι, θεωρούν ότι πρόκειται για μύθο…

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Σύμφωνα με τον Α. Πασπάτη, που επικαλείται τον Jacques Tetaldi, το 1453 η Κωνσταντινούπολη είχε 36.000 μάχιμους άντρες (20-50 ετών). Άρα, συνολικά, αν πάρουμε υπόψη μας ότι οι μάχιμοι άντρες αποτελούν το 1/5 του πληθυσμού, φαίνεται ότι στη Βασιλεύουσα ζούσαν συνολικά 180.000 άνθρωποι.

Εκτός από τους Τούρκους, ο Παλαιολόγος είχε να αντιμετωπίσει λιποταξίες, διαμάχες ενωτικών και ανθενωτικών, κυρίως μετά τη λειτουργία της 12ης Δεκεμβρίου 1452 στην Αγία Σοφιά όπου ουσιαστικά επισφραγίστηκε η ένωση των Εκκλησιών αλλά και φαινόμενα αισχροκέρδειας, από τους εμπόρους και όχι μόνο.

Χαρακτηριστικό είναι το ακόλουθο περιστατικό:

Όταν ο Παλαιολόγος ζήτησε να επιδιορθωθεί το κάστρο σε κάποιο σημείο που είχε γκρεμιστεί από το τουρκικό πυροβολικό, ο Μανουήλ Ιαγάρης και ο μοναχός Νεόφυτος ο Ρόδιος που ανέλαβαν να το επισκευάσουν, καταχραστήκαν τα χρήματα που πήραν και έκαναν "μουρδοδουλειές", όπως γράφει ο επίσκοπος Χίου Λεονάρδος!

Οι υπερασπιστές της Πόλης ήταν λίγοι, οι συνεχείς επιθέσεις των Τούρκων τους καταπονούσαν, άλλωστε οι Τούρκοι είχαν χιλιάδες άνδρες που αντικαθιστούσαν όσους σκοτώνονταν, τα τείχη της Πόλης, όπως αναφέραμε, είχαν ηλικία 1.000 και πλέον ετών και τα πολεμικά μέσα που είχαν στη διάθεση τους οι βυζαντινοί ήταν πρωτόγονα μπροστά στα τουρκικά.

Έμοιαζε λοιπόν νομοτελειακή η άλωση της Πόλης. Η παρακμή, που οδήγησε στην κατάληψή της από τους Λατίνους το 1204 είχε καταστήσει το μέλλον της προβλέψιμο και προδιαγεγραμμένο. Το πλήρωμα του χρόνου είχε φτάσει και απλά, ο Μωάμεθ το 1453, έδωσε το μοιραίο, τελειωτικό χτύπημα.

notospress.gr

5η Συνεδρίαση Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Κυθήρων 2021

 


Ημερομηνία Διεξαγωγής31/05/2021

Σύμφωνα με:

  1. άρθρο 10 της από 11-03-2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (ΦΕΚ 55/Α/11-03-2020) όπως κυρώθηκε και ισχύει με το Ν.4682/2020 (ΦΕΚ Α’ 76/03-04-2020),
  2. την εγκύκλιο ΥΠΕΣ 18318/13-03-2020 (ΑΔΑ: 9ΛΠΧ46ΜΤΛ6-1ΑΕ),
  3. την εγκύκλιο ΥΠΕΣ 40/20930/31-03-2020 (ΑΔΑ: 6ΩΠΥ46ΜΤΛ6-50Ψ),
  4. την εγκύκλιο ΥΠΕΣ 163/33282/29-05-2020 (ΑΔΑ: Ψ3ΧΝ46ΜΤΛ6-ΑΨ7),
  5. την εγκύκλιο ΥΠΕΣ 60249/22-09-2020 (ΑΔΑ: Ω0Ν346ΜΤΛ6-ΙΘ9),
  6. την εγκύκλιο ΥΠΕΣ 426/13-11-2020 (ΑΔΑ: 6ΩΚΛ46ΜΤΛ6-ΥΔ4),
  7. την ΚΥΑ Δ1α/Γ.Π.οικ. 29922/13-05-2021 (ΦΕΚ 1944/Β/13-05-2021),
  8. το άρθρο 95 του Ν. 3463/2006 όπως ισχύει, προσαρμοσμένο στις προαναφερόμενες διατάξεις-εγκυκλίους-ΚΥΑ,
  9. το άρθρο 17 παρ 1. του Ν.3833/2010,
  10. την ανάγκη περιορισμού της διασποράς του κορωνοϊού Covid19

Κ Α Λ Ε Ι Σ Θ Ε

σε τακτική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Κυθήρων, που θα γίνει με τηλεδιάσκεψη μέσω της πλατφόρμας ΖΟΟΜ σε πραγματικό χρόνο στις 31/05/2021, ημέρα Δευτέρα με ώρα έναρξης την 13:00 μ.μ. με τα ακόλουθα θέματα ημερήσιας διάταξης:

  1. Έγκριση επικαιροποιημένου Τοπικού Σχεδίου Διαχείρισης Απορριμμάτων Δήμου Κυθήρων (ΤΣΔΑ) κατόπιν θετικής εισήγησης του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής-ΕΔΣΝΑ (εισηγητής: Δήμαρχος).
  2. Έγκριση Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) Δήμου Κυθήρων (εισηγητής: Δήμαρχος).
  3. Έγκριση προγράμματος δράσεων τουριστικής προβολής έτους 2021 (εισηγητής: Δήμαρχος).
  4. Συγκρότηση Διαπαραταξιακής Επιτροπής για ΑΠΕ (εισηγητής: Δήμαρχος).
  5. Έγκριση 2ης (έκτακτης) αναμόρφωσης Προϋπολογισμού 2021 (εισηγητής: Δήμαρχος).
  6. Συγκρότηση επιτροπής προσωρινής παραλαβής του έργου «ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΚΑΙ ΑΥΛΕΙΩΝ ΧΩΡΩΝ» (εισηγητής: Αντιδήμαρχος Χαρ. Σούγιαννης).
  7. Οριοθέτηση χώρου στάθμευσης ταξί στον Αυλαίμωνα Κυθήρων (εισηγητής: Αντιδήμαρχος Χαρ. Σούγιαννης).

 

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ Π. ΣΤΑΘΗΣ

Ο ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ ΑΓΟΡΑΣΕ ΤΗΝ ΟΙΚΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟ.

Ο ΔΗΜΟΣ ΑΓΟΡΑΣΕ ΤΗΝ ΟΙΚΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ

Σήμερα 27/05/2021 υπέγραψα το συμβόλαιο αγοράς της οικίας του μεγάλου μας ποιητή Γιάννη Ρίτσου και ο Δήμος απέκτησε την πλήρη κυριότητά του.
Το συνολικό τίμημα των 750.000,00 € θα καταβληθεί μόνο από πόρους του Δήμου, σε πέντε ετήσιες δόσεις των 150.000,00 €.
Το Δημοτικό Συμβούλιο μετά από εισήγηση της Δημοτικής αρχής έλαβε τις δύο απαιτούμενες αποφάσεις για την απευθείας αγορά και είχα την τιμή να με εξουσιοδοτήσει για την υπογραφή του συμβολαίου.
Οι υπηρεσίες του Δήμου προχώρησαν την διαδικασία έως το τελικό στάδιο το οποίο περατώθηκε με την υπογραφή του.
Σύντομα θα ξεκινήσουμε τις ενέργειες για την εκπόνηση της μουσειολογικής και μουσειογραφικής μελέτης για την ίδρυση του μουσείου Γιάννη Ρίτσου.
Μολάοι 27.05.2021
Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ
ΗΡΑΚΛΗΣ ΤΡΙΧΕΙΛΗΣ








ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΜΕΝΩΝ ΔΩΜΑΤΙΩΝ & ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΒΟΙΩΝ "ΞΕΝΙΟΣ ΖΕΥΣ" ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΑΙΟΛΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΚΡΙΘΙΝΑ

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΜΕΝΩΝ ΔΩΜΑΤΙΩΝ & ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΒΟΙΩΝ "ΞΕΝΙΟΣ ΖΕΥΣ" ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΑΙΟΛΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΚΡΙΘΙΝΑ

Σωματείο Ενοικιαζομένων Δωματίων & Διαμερισμάτων "Ξένιος Ζευς" Δημοτικής Ενότητας Βοιών του Δήμου Μονεμβασιάς.
26 Μαίου 2021.
Το Δ.Σ του Σωματείου καθώς και όλα τα μέλη του ,ομόφωνα εκφράζουμε την αντίθεσή μας σε ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ χωροθέτηση ανεμογεννητριών στη Χερσόνησο του Μαλέα διότι εκτός από την επίδραση στο φυσικό περιβάλλον, θα υπάρξουν τεράστιες συνέπειες στην ήπια τουριστική ανάπτυξη όλης της περιοχής.
Η χερσόνησος του Κάβο Μαλέα είναι τουριστικός προορισμός είναι πόλος έλξης για τους τουρίστες 'Ελληνες και ξένους με ιδιαίτερες ευαισθησίες για το περιβάλλον που αύξησαν την επισκεψιμότητα κατά πολύ μεγάλο ποσοστό που συνεχώς αυξάνεται κάθε χρόνο.
Η σπάνια ομορφιά του ,η χλωρίδα και η πανίδα τα σπάνια ενδημικά φυτά τα προστατευόμενα πτηνά πόλος έλξης φωτογράφων ,τα ιστορικά βυζαντινά μνημεία (Δεν είναι τυχαίο που το ονομάζουν το Μικρό Αγ Όρος ) ,το δάσος με τις Αριές ,το Γερμανικό Παρατηρητήριο τα οργανωμένα μονοπάτια ,το Αναρριχητικό Πάρκο ,το Απολιθωμένο Δάσος ,το Σπήλαιο του Αγ Ανδρέα χωριά και μικροί οικισμοί μαζί με τους μελισσοκόμους τους καλλιεργητές και τους κτηνοτρόφους ,όλα μαζί είναι το brandname για όλους εμάς που επενδύσαμε στον τουριστικό τομέα και σε αυτό στηρίζονται το λιγότερο ακόμα άλλες 250 επιχειρήσεις παράλληλα με την τουριστική δραστηριότητα. Αυτοί που επιζητούν την ηρεμία της φύσης και της υπαίθρου, με εξορμήσεις πεζοπορίες παύουν να επισκέπτονται περιοχές με ανεμογεννήτριες εξαιτίας της οπτικής και ηχητικής ρύπανσης.
Αυτό το διαπιστώνει όποιος προσπαθήσει να ζήσει έστω και μια μέρα σε περιοχή δίπλα σε ανεμογεννήτριες.
Η Χερσόνησος του Κάβο Μαλέα αποτελεί για τους κατοίκους του τόπου μας συστατικό στοιχείο της ταυτότητας μας.
Η βάναυση αλλοίωση του τοπίου που θα επέλθει από το άνοιγμα οδικών δικτύων από τα χιλιάδες κυβικά μέτρα τσιμέντο που θα ριχθούν για να στηθούν τα μεταλλικά τέρατα , θα είναι ένα βαρύ αποτύπωμα με ανεπανόρθωτες συνέπειες στον τόπο και στον τουριστικό κλάδο.
Είμαστε κάθετα αντίθετοι και κατηγορηματικά λέμε ΟΧΙ στον σχεδιασμό εγκατάστασης ανεμογεννητριών ,ΟΧΙ στο σχεδιασμό που δεν παίρνει υπόψιν την οικονομική και περιβαλλοντική καταστροφή του τόπου μας ,ΟΧΙ γιατί ο Δήμος Μονεμβασιάς έχει καλύψει την ενεργειακή του υποχρέωση στις ανανεώσιμες πηγές
ΟΧΙ στην καταστροφή της χερσονήσου Μαλέα που με ελαφρά την καρδία περιβαλλοντικές μελέτες που εξυπηρετούν εταιρείες επιτρέπουν να αλλοιωθεί ένας μοναδικός τόπος ,που θα έπρεπε το κράτος εδώ και χρόνια να είχε προβεί σε διαδικασίες ,να νομοθετήσει την προστασία του, σαν τόπο ανεκτίμητης αξίας όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης και να είναι ένας σπάνιος προορισμός του νοτιότερου σημείου της Βαλκανικής χερσονήσου σαν την πιο αυθεντική εικόνα αρμονίας περιβάλλοντος και κοινωνίας που συνυπάρχουν μαζί επί αιώνες.
Επίσης ζητούμε το υπουργείο προστασίας περιβάλλοντος να πάρει υπόψιν και τις περιβαλλοντικές μελέτες από επιστήμονες και φορείς που δεν έχουν καμία σχέση με εταιρείες Εγκατάστασης Αιολικών Σταθμών.

Οι αλυκάριοι των Κυθήρων και το «αλάτι των βράχων»

Ο ήλιος έχει μόλις ανατείλει στα Κύθηρα, φωτίζοντας τη φιγούρα ενός άντρα γύρω στα 80, που, όρθιος πάνω στον βράχο, σε αυτό το ασύνορο μπαλκόνι του Ιονίου, αγναντεύει για λίγο την ανατολή του Ιουλίου πάνω από την ήρεμη θάλασσα, πριν πιάσει δουλειά. Τις επόμενες ώρες θα τις περάσει σκυμμένος πάνω στον ίδιο βράχο, πολεμώντας μαζί του και ταυτόχρονα καλοπιάνοντάς τον, ώστε να του παραδώσει το αλάτι του από θαλασσινό νερό, που επί 15-20 ημέρες έπηζε μέσα σε αυτή την πέτρινη «λεκάνη».

Ο άντρας συλλέγει στα κοφίνια του -φτιαγμένα παραδοσιακά από καλάμι και βέργες σχίνου- το περίφημο «αλάτι των βράχων», περιζήτητο από μάγειρες, σεφ και νοικοκύρηδες σε όλον τον κόσμο, από τις ΗΠΑ και τον Καναδά, μέχρι την Αυστραλία, την εξωτική Σιγκαπούρη, τις σκανδιναβικές χώρες, την παγωμένη Ρωσία και την αχανή Κίνα.

Το αλάτι ως προϊόν αποδίδει, αλλά η δουλειά των δεκάδων αλυκάριων των Κυθήρων, που πρέπει να το αποσπούν από τον βράχο με τα χέρια τους ή με μια μεγάλη κουτάλα, κάθε άλλο παρά εύκολη είναι. Μέχρι τις 11 το πρωί, πολύ πριν ο ήλιος μεσουρανήσει, ο άντρας θα πρέπει να μαζέψει τα κοφίνια του και να φύγει από τον καυτό πια βράχο. Όση αντοχή και αν έχει κάποιος, δεν μπορεί να δουλέψει σε τόση ζέστη, δεδομένου ιδίως ότι ο βράχος, που σε μια μέρα με θερμοκρασία 38 βαθμών Κελσίου μπορεί να «πιάσει» τους 47, απαιτεί σεβασμό και εγρήγορση, για να μη γλιστρήσεις.

«Ο βράχος είναι δύσκολο πράγμα. Κόβει και καίει. Το δέρμα στα χέρια και τα πόδια των ανθρώπων που δουλεύουν πάνω του είναι μονίμως σκασμένο. Ο βράχος γλιστράει, πέφτεις και σκοτώνεσαι. Ταυτόχρονα όμως, ο βράχος προσφέρει»: με τις φράσεις αυτές, ο Κυθήριος επιχειρηματίας Τάσος Βενάρδος ανοίγει τη συζήτηση με το ΑΠΕ-ΜΠΕ για το διάσημο αλάτι, που προσφέρουν οι περίπου 30 «αλαταρέες» (αλυκές) του νησιού. Αλαταρέες, που δεν έχουν σταθερό ιδιοκτήτη, αλλά βγαίνουν κάθε άνοιξη σε πλειστηριασμό, καθώς στο νησί ισχύει ένα ιδιαίτερο καθεστώς.

Ένας 14χρονος ξενιτεύεται, με ένα τσουβαλάκι αλάτι στη βαλίτσα του

Η δεκαετία του 1970 έχει μόλις ανατείλει και ο 14χρονος Τάσος Βενάρδος, γερμένος στην κουπαστή ενός καραβιού, αποχαιρετά τα αγαπημένα του Κύθηρα, για να δουλέψει σε ένα εμπορικό πλοίο ως βοηθός μάγειρα. Φυλαγμένο στη βαλίτσα του, ανάμεσα στα ρούχα, υπάρχει ένα μικρό τσουβαλάκι με αλάτι, δύο-τρία κιλά από τον κατάλευκο «χρυσό» των βράχων, που νοστιμίζει τα φαγητά της μάνας του.

Βαραίνει η βαλίτσα του, αλλά ο 14χρονος δεν διανοείται να αφήσει το νησί χωρίς να πάρει μαζί του το ιδιαίτερο αλάτι του, που χάρη στο κάλιο που περιέχει, δεν κάνει τα χείλη σου να τσούζουν όταν τα συναντήσει, αλλά τα γλυκαίνει.

Επτά-οκτώ χρόνια αργότερα, ο δρόμος του Τάσου Βενάρδου, πάνω από 20 ετών πλέον, τον βγάζει στην Αμερική. Το αλάτι των Κυθήρων ακολουθεί τον Κυθήριο μετανάστη στη Βαλτιμόρη, το Τέξας και τη Λουϊζιάνα, δίπλα στα ποταμόπλοια, που διασχίζουν αργά τον Μισισιπή.

Δουλεύει μάγειρας σε ελληνικές ταβέρνες, αλλά και σε ένα δημοφιλές ιταλικό εστιατόριο, όπου οι πελάτες κλείνουν τραπέζι μέχρι και 40 ημέρες πριν, παρότι το κόστος είναι (εκείνη την εποχή!) 50-70 δολάρια το άτομο. Τα τσουβαλάκια με το «αλάτι των βράχων» διανύουν χιλιάδες μίλια ωκεανού, καταφθάνοντας αδιάκοπα από τα Κύθηρα στην Αμερική, και τα φαγητά που βγαίνουν από την κουζίνα του Κυθήριου ξεχωρίζουν για τη νοστιμιά τους, με αποτέλεσμα οι πελάτες να ρωτούν το μυστικό.

«Το μυστικό της επιτυχίας των εδεσμάτων που μαγείρευα, ήταν το αλάτι των βράχων από τα Κύθηρα, κάτι για το οποίο πείστηκε και ο Ιταλός ιδιοκτήτης του εστιατορίου, ο οποίος αρχικά επέμενε να μαγειρεύουμε την περίφημη σάλτσα του με ιταλικό αλάτι, μέχρι που διαπίστωσε ότι το αλάτι που του πρότεινα διπλασίασε τη νοστιμιά της», λέει χαμογελώντας.

Προσθέτει πως κι ο Κώστας Σπηλιάδης, ιδιοκτήτης των «Milos Restaurants» σε Μόντρεαλ, Νέα Υόρκη και Αθήνα (σ.σ.: για τον οποίο έγινε το 2019 εκτενές αφιέρωμα στους «New York Times»), διαφήμιζε ανέκαθεν ότι οι σεφ των εστιατορίων του χρησιμοποιούν αυτό το ιδιαίτερο αλάτι.

«Πελάτες στα εστιατόριά του είναι μεγάλα ονόματα των τεχνών, του θεάματος και της πολιτικής, οι οποίοι προμηθεύονται Αλάτι Βράχων και ελαιόλαδο Κυθήρων από τα μίνι “παντοπωλεία”, που διατηρεί εντός των εστιατορίων του» επισημαίνει.

Ο ίδιος ο Τάσος Βενάρδος δεν έχει δουλέψει ως αλυκάριος. Ωστόσο, για κάποια χρόνια βοηθούσε τον πατέρα του στον βράχο που εκείνος νοίκιαζε. «Η δυσκολία που είχε το αλάτι για να μαζευτεί και η αβεβαιότητα αν θα βοηθήσει ο καιρός, για να μαζέψει αρκετό αλάτι ο πατέρας μου, ώστε να βγει το μεροκάματο, με έχει δέσει συναισθηματικά με τις αλυκές», εξομολογείται.

Ο 80χρονος αλυκάριος

Το μεροκάματο, συνήθως καλό, αποτέλεσε και αποτελεί κίνητρο για πολλούς Κυθήριους, ώστε να ασχοληθούν με το αλάτι των βράχων. Ο Ανδρέας Φριλίγκος (Βεδούρας) κοντεύει σήμερα τα 80. Εργάζεται ως αλυκάριος επί σχεδόν 50 χρόνια, από όταν παντρεύτηκε στα 30 του, και όταν τον ρωτάμε πώς τον «κράτησαν» επί τόσα χρόνια οι αλαταρέες, απαντά πως η δουλειά είναι μεν πολύ σκληρή, αλλά το αλάτι προσφέρει καλό μεροκάματο.

«Τελευταία δεν πηγαίνω το ίδιο συχνά, όταν προχωράει η ηλικία δεν είναι το ίδιο εύκολο να δουλεύεις σκυμμένος πάνω στον βράχο με την κουτάλα ή το καλάθι», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ενώ προσθέτει πως στον βράχο πηγαίνεις στις 5 ή στις 6 το πρωί, με το που θα ξεμυτίσει το πρώτο φως, γιατί μετά τις 10-11 το πρωί δεν μπορείς να αντέξεις τη ζέστη.

Η οικονομική κρίση και η πανδημία «έφεραν» περισσότερους κοντά στο αλάτι

Οι άνθρωποι που ασχολούνταν με το αλάτι στο νησί ήταν μέχρι πρότινος περίπου 80. Ωστόσο, λόγω της οικονομικής κρίσης, της πανδημίας και της μεγάλης ζήτησης, ο αριθμός τους έχει -σύμφωνα με τον κ. Βενάρδο- αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Πλέον περί τα 120 – 130 άτομα στα Κύθηρα ασχολούνται με το αλάτι σε όλες τις φάσεις του (συλλογή, επεξεργασία και εμπόριο κτλ).

Οι αλυκάριοι είναι συνήθως άντρες, γιατί η συλλογή του αλατιού απαιτεί και μυϊκή δύναμη. Οι γυναίκες αναλαμβάνουν το καθάρισμα του αλατιού από ξένα σώματα όπως φύκια, ξυλαράκια και πετραδάκια, «διότι οι γυναίκες έχουν συνήθως μεγαλύτερη υπομονή και το καθάρισμα του αλατιού θέλει πολύ μεγάλη», εξηγεί ο Τάσος Βενάρδος.

Όπως λέει, πλέον δεν υπάρχουν στο νησί οικογένειες που να ζουν αποκλειστικά και μόνο από το αλάτι. Κι αυτό διότι η ιδιοκτησία των αλαταρέων δεν είναι σταθερή. «Η ακτογραμμή και οι βράχοι (αλαταρέες), βγαίνουν κάθε χρόνο σε πλειστηριασμό από την Επιτροπή Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων και μπορεί να αλλάζουν χέρια κάθε χρόνο οι αλαταρέες. Συνήθως οι άνθρωποι που ασχολούνται είναι ψαράδες, που έχουν ως κύριο επάγγελμα την αλιεία και επιπροσθέτως, μαζεύουν το αλάτι για να ενισχύσουν τα οικονομικά τους», σημειώνει.

Ένας πεντάχρονος μπαίνει για πρώτη φορά στις αλυκές

Για τον 49χρονο κουρέα Θέμη Καλοκαιρινό από τον Αβλέμονα, την ενασχόληση με το αλάτι δεν την έφερε η πανδημία, ούτε η οικονομική κρίση, αλλά η μακρά οικογενειακή ιστορία. «Οι αλαταρέες είναι για εμένα οικογενειακή υπόθεση, εκεί δούλευαν ο πατέρας, οι θείοι μου και οι παππούδες μου και εκεί νιώθω πως γεννήθηκα. Το αλάτι είναι τρόπος ζωής για εμένα», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και εξηγεί πως ο ίδιος μπήκε για πρώτη φορά στην αλαταρέα σε ηλικία μόλις πέντε ετών, το 1977, αναλαμβάνοντας ρόλο… μεταφορέα.

«Τότε μαζεύαμε αλάτι σε απόσταση 20 λεπτών από τον Αβλέμονα και κάποιος έπρεπε να το μεταφέρει στο χωριό με τον γάιδαρο. Αυτή ήταν τότε η δική μου δουλειά ως πεντάχρονου, έφερνα το αλάτι στο χωριό και ένιωθα χαρά και υπερηφάνεια γιατί μπορούσα να προσφέρω κι εγώ στην οικογένεια», σημειώνει ο  Θέμης Καλοκαιρινός.

Προσθέτει ότι το αλάτι εξασφαλίζει ένα καλό πρόσθετο εισόδημα, συμπληρωματικό σε εκείνο από την κύρια δουλειά, αλλά για να το πάρεις από τον βράχο, χρειάζεται να δουλέψεις πολύ σκληρά: «Υπάρχει ένα ρητό στα Κύθηρα: “ αν θέλεις να καταραστείς κάποιον στείλε τον να δουλέψει ως αλατ(ζ)άς ή καμινάρης (στα καμίνια του ασβέστη)”. Το αλάτι το φτιάχνεις δουλεύοντας σκληρά μέσα στη ζέστη, δεν πηγαίνεις απλά να το μαζέψεις», λέει χαρακτηριστικά.

«Πρώτα καθαρίζουμε τις κοιλότητες των βράχων από φύκια ή ξυλάκια που μπορεί να μαζεύτηκαν κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Μετά τις ποτίζουμε με θαλασσινό νερό με την αντλία, όπως θα ποτίζαμε ένα περιβόλι. Την πρώτη φορά χρειάζεται να ποτίσουμε δύο και τρεις φορές, για να πάρουμε αλάτι. Όταν το αλάτι είναι έτοιμο, κάτι που την πρώτη φορά μπορεί να πάρει μήνα ή και 40 μέρες, το μεταφέρουμε και το απλώνουμε στον ήλιο να στεγνώσει και το καθαρίζουμε. Για να στεγνώσει, μπορεί να πάρει άλλες 15-20 μέρες. Αλλά αυτή είναι όλη η επεξεργασία που υφίσταται: μάζεμα, στέγνωμα και καθάρισμα, είναι ένα αλάτι εντελώς αγνό, που το κάνει τόσο ιδιαίτερο η ίδια η περιεκτικότητα του θαλασσινού νερού των Κυθήρων σε διάφορα στοιχεία, όπως κάλιο και ιώδιο», εξηγεί.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Α. Γούτα

ΟΙ ΧΑΣΙΣΟΦΥΤΕΙΕΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΓΚΑ ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ ΤΟΥ ΚΙΛΚΙΣ


Ακόμα μία φυτεία εντοπίστηκε σε δασώδη περιοχή στο Κιλκίς με περισσότερα από 1.100 δενδρύλλια κάνναβης

Για την υπόθεση έχουν ταυτοποιηθεί τα στοιχεία 4 αλλοδαπών για καλλιέργεια κάνναβης

Οι 2 από αυτούς είχαν συλληφθεί πριν λίγες μέρες για φυτεία με πάνω από 1.400 δενδρύλλια κάνναβης σε κοντινή περιοχή

Μέχρι στιγμής από τις έρευνες των αστυνομικών έχουν εντοπιστεί φυτείες με περισσότερα από 2.600 δενδρύλλια κάνναβης,

Συνολικά έχουν συλληφθεί 2 άτομα και έχουν ταυτοποιηθεί τα στοιχεία 3 ακόμα συνεργών τους

Επίσης κατασχέθηκαν ποσότητες κάνναβης, πολεμικό τυφέκιο, 2 πιστόλια, φυσίγγια κ.α.

Στις έρευνες συμμετείχαν και αστυνομικοί σκύλοι ανίχνευσης ναρκωτικών, εκρηκτικών και περιπολίας


Περισσότερα από 2.600 δενδρύλλια κάνναβης εκριζώθηκαν τις τελευταίες ημέρες, από φυτείες κάνναβης που εντοπίσθηκαν σε δασώδεις περιοχές του Κιλκίς.

Οι φυτείες εντοπίστηκαν μετά από συντονισμένη αστυνομική επιχείρηση των αστυνομικών του Γραφείου Ασφάλειας του Αστυνομικού Τμήματος Παιονίας και μέχρι στιγμής έχουν ταυτοποιηθεί τα στοιχεία 5 αλλοδαπών ανδρών.

Ως προς το χρονικό της υπόθεσης, οι 2 από τους προαναφερόμενους αλλοδαπούς είχαν συλληφθεί την 19η Μαΐου 2021 και ταυτοποιήθηκαν τα στοιχεία ενός ακόμα αλλοδαπού άνδρα, μετά τον εντοπισμό φυτείας με 1.431 δενδρύλλια κάνναβης σε δασώδη περιοχή στο Κιλκίς (σχετικό το από 20 Μαΐου 2021 Δελτίο Τύπου).

Ακολούθησαν έρευνες στην οικία του ενός συλληφθέντα, όπου μέσα σε ειδικά διαμορφωμένες κρύπτες εντοπίσθηκε οπλισμός, σφαίρες και ποσότητες κάνναβης (σχετικό το από 22 Μαΐου 2021 Δελτίο Τύπου).

Στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων ερευνών εντοπίστηκε ακόμα μία φυτεία σε κοντινή δασώδη περιοχή με 1.175 δενδρύλλια κάνναβης ύψους έως 80 εκατοστών. Για την υπόθεση ταυτοποιήθηκε η εμπλοκή των 2 παραπάνω συλληφθέντων, καθώς και ακόμα 2 αλλοδαπών ανδρών.

Στον χώρο βρέθηκε εξοπλισμός για την εκχέρσωση της δασικής περιοχής και για την καλλιέργεια των δενδρυλλίων κάνναβης. Επίσης διαπιστώθηκε να έχουν εγκαταστήσει αυτοσχέδια ξύλινη καλύβα επιμελώς κρυμμένη μέσα σε πυκνή βλάστηση, στην οποία βρέθηκαν πλήθος ρουχισμού, τρόφιμα και διάφορα προσωπικά αντικείμενα.

Μέχρι στιγμής από την διεξοδική έρευνα των αστυνομικών, συνολικά βρέθηκαν μεταξύ άλλων και κατασχέθηκαν:

  • 2.606 δενδρύλλια κάνναβης ύψους έως 1 μέτρου,
  • 2 κιλά και 91 γραμμάρια κάνναβη,
  • 1 πολεμικό τυφέκιο, 2 πιστόλια και πάνω από 290 φυσίγγια,
  • φορητές συσκευές ενδοεπικοινωνίας,
  • συσκευή καταγραφής κλειστού κυκλώματος και
  • 1 όχημα.

Στις έρευνες συμμετείχαν και οι αστυνομικοί σκύλοι περιπολίας («Ice»), ανίχνευσης ναρκωτικών («Ακύλας») και εκρηκτικών («Sunny») των Διευθύνσεων Αστυνομίας Κιλκίς, Χαλκιδικής και Σερρών αντίστοιχα.

Οι συλληφθέντες, με τη δικογραφία που σχηματίσθηκε σε βάρος τους, οδηγήθηκαν στον Εισαγγελέα Πρωτοδικών Κιλκίς, όπου τους παρέπεμψε στον Ανακριτή Κιλκίς και κρίθηκαν προσωρινά κρατούμενοι.

Τα ντοκουμέντα !





ΦΡΙΛΙΓΚΙΑΝΙΚΑ:ΔΕΝΤΡΟΦΥΤΕΥΣΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΓΗΠΕΔΟΥ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ 1η ΙΟΥΝΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ¨ΜΕΛΙΣΣΑ¨

Δεντροφύτευση

δημοτικού γηπέδου από τους μικρούς μας φίλους και καθαρισμός...
Ημέρα: Τρίτη 1 Ιουνίου 2021
Ώρα: 17:00
Σημείο συνάντησης: Γήπεδο Φριλιγκιανίκων
Ο σύλλογος καλεί τα μέλη του και τους φίλους του (μικρούς και μεγάλους) να συμμετάσχουν στην δεντροφύτευση του γηπέδου και στον καθαρισμό των Φριλιγκιανίκων.

Να φέρετε μαζί σας:
Τη μάσκα σας
Τα γάντια σας
Εργαλεία κηπουρικής
Σκούπες και φαράσια
Το καπελάκι σας
Το χαμόγελό σας
Σας περιμένουμε...

Μέλισσα - Σύλλογος Φριλιγκιανίκων Κυθήρων: Ευχαριστήριο προς τον Αντιδήμαρχο Κατσανεβάκη και τον Προιστάμενο του Π.Κ.Φουντουλάκη

Ευχαριστούμε ολόψυχα τον Αντιδήμαρχο Πολιτικής Προστασίας κ. Γιάννη Κατσανεβακη καθώς επίσης και τον προϊστάμενο του Πυροσβεστικού κλιμακίου Κυθήρων κ.Σπύρο Φουντουλακι οι οποίοι μας ενημέρωσαν για τους τροπους αντιμετώπισης και πρόληψης πυρκαγιάς καθώς επίσης μας μίλησαν και για την διαδικασία ένταξης μάς στους εθελοντές πυροσβέστες.

Πραγματικά ήταν μια πάρα πολύ όμορφη και ενδιαφέρουσα συζήτηση .



Σύλληψη Για Εμπρησμό Από Αμέλεια Στη Μάνη

Συνελήφθη χθές, στο πλαίσιο της αυτόφωρης διαδικασίας, από ανακριτικούς υπαλλήλους της Π.Υ. Γυθείου, ένας άνδρας, ως υπαίτιος πρόκλησης εμπρησμού από αμέλεια σε δασική έκταση, στην Τ.Κ. Αρχοντικού, του δήμου Ανατολικής Μάνης. Για το εν λόγω περιστατικό επιβλήθηκε Διοικητικό Πρόστιμο σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 19/2020 Πυροσβεστική Διάταξη . Ενημερώθηκε σχετικά ο αρμόδιος Εισαγγελέας.

ΠΕΡΙΟΔΕΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΥΣΗΣ ΣΕ ΛΑΚΩΝΙΑ - ΑΡΚΑΔΙΑ ΚΑΙ ΚΟΡΙΝΘΙΑ


ΠΕΡΙΟΔΕΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΥΣΗΣ ΣΕ ΛΑΚΩΝΙΑ - ΑΡΚΑΔΙΑ ΚΑΙ ΚΟΡΙΝΘΙΑ

Περιοδεία στους νομούς Λακωνίας , Αρκαδίας και Κορινθίας θα πραγματοποιήσει ο Πρόεδρος της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΥΣΗΣ Κυριάκος Βελόπουλος συνοδευόμενος από κλιμάκιο του κόμματος από την Πέμπτη 27 Μαΐου 2021 έως και την Παρασκευή 28 Μαΐου 2021.
Ειδικότερα, ο κ. Βελόπουλος την Πέμπτη 27 Μαΐου θα αφιχθεί στην Σπάρτη, πρωτεύουσα του νομού Λακωνίας λίγο μετά τις 12 το μεσημέρι, ενώ στις 12:30 μ.μ. θα ακολουθήσει συνέντευξη τύπου στο κτίριο της Περιφέρειας (2ο χλμ. Εθνικής Οδού Σπάρτης - Γυθείου τ.κ. 23100). Στις 13:30 μ.μ. της ίδιας ημέρας θα πραγματοποιήσει συνάντηση με φορείς της περιοχής, ενώ στις 17:00 μ.μ. θα αφιχθεί στην πόλη του Γυθείου.
Την Παρασκευή 28 Μαΐου 2021, ο Πρόεδρος της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΥΣΗΣ θα περιοδεύσει στους νομούς Αρκαδίας και Κορινθίας.
Ειδικότερα, στις 11:00 π.μ. ο κ. Βελόπουλος θα παραχωρήσει συνέντευξη τύπου στο πνευματικό κέντρο της Τρίπολης (Εθνικής Αντιστάσεως και Παπαρρηγοπούλου - Τρίπολη τ.κ. 22131), ενώ στις 17:00 μ.μ. θα επισκεφθεί την πόλη της Κορίνθου, όπου θα έχει σειρά συναντήσεων με φορείς του νομού και θα ακολουθήσει συνέντευξη τύπου.

Μέλισσα - Σύλλογος Φριλιγκιανίκων Κυθήρων:Kαθαρισμός του χώρου της πλατείας Καστρισιανικων


Ξεκινήσαμε σήμερα το απόγευμα με πολύ κέφι,ομόνοια και δύναμη τον καθαρισμό του χώρου της πλατείας Καστρισιανικων καθώς και γύρω αυτής.

Επίσης τοποθετήθηκε αυτόματο πότισμα στα δέντρα και φυτά της πλατείας και ξεκίνησε το κλάδεμα των πεύκων στον δρόμο απο Καστρισιανικα προς Φριλιγκιανικα.
Ευχαριστούμε θερμά τον Δήμο Κυθήρων που στηρίζει την όλη μας προσπάθεια αλλά και όλους όσους συμμετέχουν σε αυτές τις εθελοντικές δράσεις του συλλόγου ΜΕΛΙΣΣΑ.
Συνεχίζουμε δυναμικά με δεντροφύτευση η οποια θα,πραγματοποιηθεί απο τα παιδια του χωριου μας στο δημοτικό γήπεδο Φριλιγκιανίκων












ΝΕΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟ ΜΕΛΟΣ ΣΤΟ Δ.Σ. ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΚΥΘΗΡΩΝ

ΝΕΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟ ΜΕΛΟΣ ΣΤΟ Δ.Σ. ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΚΥΘΗΡΩΝ

Με απόφαση του Υπουργού Υγείας κ. Β. Κικίλια και του Αναπληρωτή Υπουργού Υγείας κ. Β. Κοντοζαμάνη, ορίστηκε αναπληρωματικό μέλος στο Δ.Σ. του Γενικού Νοσοκομείου – Κ. Υ. Κυθήρων «Τριφύλλειο» το μέλος της παράταξής μας κ. Δημήτριος Καλλίγερος του Ιωάννου, σε αντικατάσταση της παραιτηθείσας για προσωπικούς λόγους κας. Αικατερίνης Μυτιληναίου, επίσης μέλους της παράταξής μας. Η σχετική απόφαση δημοσιεύθηκε στο Φ.Ε.Κ. και ισχύει από 21-04-2021.
ΚΑΛΛΙΓΕΡΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ του ΙΩΑΝΝΟΥ – Βιογραφικό
Γεννήθηκε το 1985 στην Αθήνα, μεγάλωσε και ζει μόνιμα στα Κύθηρα. Τελείωσε το Γενικό Λύκειο Κυθήρων και ασχολήθηκε από μικρή ηλικία με τη μουσική. Είναι αριστούχος Βυζαντινής Μουσικής, κάτοχος Πτυχίου από το Απολλώνειο Ωδείο Αθηνών με δάσκαλο τον διακεκριμένο Πρωτοψάλτη και Καθηγητή Ηλία Μπιλάλη. Έχει υπάρξει ενεργό μέλος του Εμπορικού Συλλόγου Χώρας – Καψαλίου καθώς και μέλος στον Εξωραϊστικό Σύλλογο Καψαλίου, ενώ από το 2010 μέχρι και την 31/8/2019 ήταν Πρόεδρος της Κοινότητας Κυθήρων, έχοντας εκλεγεί στη θέση αυτή στις Δημοτικές Εκλογές του 2010 και 2014. Στις Δημοτικές Εκλογές του 2019 εξελέγη δημοτικός σύμβουλος με την παράταξη της δημοτικής πλειοψηφίας και στη συνέχεια ορίστηκε πρόεδρος του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Κυθήρων με απόφαση του Δ.Σ. Τον Απρίλιο 2021 ορίστηκε με απόφαση του Υπουργού Υγείας αναπληρωματικό μέλος στο Δ.Σ. του Γενικού Νοσοκομείου – Κέντρου Υγείας Κυθήρων «Τριφύλλειο». Διατηρεί οικογενειακή επιχείρηση στον τομέα του λιανικού εμπορίου στη Χώρα που λειτουργεί από το 1986, ενώ το 2012 επεξέτεινε τις δραστηριότητές του και στο Καψάλι. Είναι παντρεμένος με την Αγγελική Γρηγοράκη και έχουν έναν γιό, το Γιάννη.

Τετάρτη 26 Μαΐου 2021

Βασικά πραγματάκια για να γνωρίζει όποιος νομίζει οτι θα του φανούν χρήσιμα σε θέματα φωτιάς.


Βασικά πραγματάκια για να γνωρίζει όποιος νομίζει οτι θα του φανούν χρήσιμα σε θέματα φωτιάς.

1. Η φωτιά στηρίζεται στο "τρίγωνο" που σχηματίζουν τρία πράγματα. Θερμότητα, Καύσιμη ύλη, Οξυγόνο. Ότι αφαιρεθεί , θα σβύσει και την φωτιά. Παράδειγμα. .. θερμότητα με νερό, καύσιμη ύλη με την αφαίρεση της (πριν αναφλεγεί) από το τοπίο, οξυγόνο όταν έχεις την δυνατότητα με χώμα να θάψεις τελείως την φλόγα.
2. Φωτιά πάνω από 1 μέτρο ύψος σε δάσος/ανοιχτό χώρο θέλει όχημα και μάνικα πυροσβεστικής. Πάντα σε φωτιές καλούμε το 199. Καλείς ακόμα και αν έχει 500 άτομα γύρω γύρω. Πειράματα έχουν δείξει πώς όλοι περιμένουν τον άλλον να κάνει την κίνηση πάντα.
3. Η φωτιά μέσα σε ένα δάσος, μέσα στο μέτωπο μπορεί να φτάσει και τους 1000 βαθμούς κελσίου. Η θερμοκρασία αυτή πλησιάζει αυτή που μπορεί να έχει ένα καμίνι που λιώνει μέταλλα. Ας θυμηθούμε κάτι λιωμένες ζάντες στο Μάτι. Δεν υπάρχει υλικό που θα αντέξει πάνω από μερικά δευτερόλεπτα σε αυτήν.
4. Η αιτία θανάτου ανθρώπων σε πυρκαγιές σπάνια είναι η φλόγα. 99% είναι οι αναθυμιάσεις. Ειδικά το μονοξείδιο που μπορεί εύκολα σε ελάχιστο χρόνο να δηλητηριάσει άνθρωπο και φυσικά να τον αφήσει αναίσθητο στο σημείο. Αν από κάτι πρέπει να προστατευθεί κάποιος σε μια πυρκαγιά είναι πάντα από τις αναθυμιάσεις. Αυτό δεν μπορεί να γίνει με πετσέτες, μαντήλια και άλλα παρόμοια. Αυτό γίνεται μόνο με ειδική μάσκα φίλτρων.
5. Δεν χρειάζεται να αγγίξει κάτι η φλόγα για να μεταδοθεί. Αρκεί η ακτινοβολία μιας πυρκαγιάς και το θερμικό της φορτίο να είναι τόσο ισχυρό που να αναφλέξει ότι είναι πλησίον της. Το θερμικό φορτίο κάνει μικροκλίμα που μπορεί να μεταφέρει όλο αυτό ακόμα και μερικές δεκάδες μέτρα μακριά.
6. Ο μύθος της κουκουνάρας. Ναι.. οι κουκουνάρες "σκάνε" (σ.σ. με την έννοια της ανάφλεξης). Όμως σπάνια μπορούν να μεταφέρουν την φλόγα σε μακρινή απόσταση. Αυτό γίνεται κατά συντριπτικά μεγάλο ποσοστό με το 5.
7. Όταν πλησιάζει η φωτιά γιατί δεν έχω νερό;... ο λόγος είναι πώς δεν υπάρχει παροχή ρεύματος στις αντλίες υδροδότησης της περιοχής. Το ρεύμα διακόπτεται σχεδόν αμέσως σε μια πυρκαγιά είτε από την φωτιά είτε από τον πάροχο αν προλάβει. Ο λόγος είναι πώς η βολή/ρίψη νερού από πληρώματα του ΠΣ μπορεί να προκαλέσει ηλεκτροπληξία λόγω δημιουργίας βολταϊκού τόξου. Εξού και πολλές φορές οχήματα λαμβάνουν νερό κυρίως από βυτία και δεξαμενές παρά από κρουνούς που ήδη υπάρχουν αλλά δεν έχουν καθόλου ροή.
8. Οι παρυφές της φωτιάς σε μια πυρκαγιά έχουν εξίσου υψηλή θερμοκρασία και ισχυρή ακτινοβολία. Το να βρέχεις τοίχους και κεραμίδια έχει ελάχιστο ή και καθόλου αποτέλεσμα αφού με την προσέγγιση του μετώπου , όλη η υγρασία εξατμίζεται (θερμότητα και τρίγωνο είπαμε). Το νερό είναι πιο χρήσιμο να μείνει σε μπανιέρα ή σε μεγάλα δοχεία (δεξαμενές) αν το σπίτι βρίσκεται κοντά σε δασική περιοχή.
9. Ξερόχορτα , αποψίλωση, καθαρισμός. Νομίζω πώς δεν χρειάζεται να επεκταθώ επί αυτού. Καύσιμη ύλη , μέρος του τριγώνου της φωτιάς.
10. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ... ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ. Τόσο στην σελίδα του Π.Σ. όσο και στην σελίδα της Πολιτικής Προστασίας έχει πολλά εγχειρίδια και σημαντικές συμβουλές. Δαπανήστε λίγο χρόνο σε αυτά και την ανάγνωση τους. Επίσης συμμετέχετε σε εθελοντικές ομάδες. Εκεί θα μάθετε πολλά πράγματα αλλα κυρίως θα μάθετε τις δικές σας δυνάμεις και ικανότητες και πώς να λειτουργήσετε εντός ενός συνόλου.
υ.γ. φωτογραφία απο εκπαίδευση της ΟΕΔΔ ( https://www.oedd.gr/ )
Από Αλέξανδρος Νίκλαν