Στα μυστικά των βυθισμένων Πολιτειών της Πλύτρας και του Παυλοπετρίου
αλλά και του μοναδικού ιστορικού – αρχαιολογικού μωσαϊκού του Δήμου
Μονεμβασιάς μας «ταξιδεύει» η αρχαιολόγος Χρυσάνθη Γάλλου, η οποία ζει
στη Μεγάλη Βρετανία και εργάζεται στο πανεπιστήμιο του Nottingham.
Η κα.Γάλλου, η οποία πέρα από την ακαδημαϊκή της ενασχόληση συνδέεται
και με οικογενειακούς δεσμούς με την περιοχή, μας περιγράφει τα
σημαντικότερα μέρη της Μονεμβασιάς που παρουσιάζουν ιστορικό και
αρχαιολογικό ενδιαφέρον, μας αποκαλύπτει τι δεν παραλείπει να κάνει όταν
την επισκέπτεται ενώ στο ερώτημα τι την εντυπωσιάζει στη Μονεμβασιά,
απαντά: «Ενέχει τα πάντα. Άπλετο φως, Γη της σκέψης και των ποιητών.
Θάλασσα γεμάτη ιστορία και θρύλους.
Η γη της Μονεμβασιάς παρουσιάζει αρκετές ιδιαιτερότητες. Μερικές από αυτές είναι ο Βράχος της Καστροπολιτείας, το απολιθωμένο φοινικόδασος του Αγίου Νικολάου, οι βυθισμένες Πολιτείες της Πλύτρας και του Παυλοπετρίου (έστω και αν η τελευταία ανήκει διοικητικά στο Δήμο Ελαφονήσου), κα. Τι σας προκαλεί ενδιαφέρον ως επιστήμονα από την ιστορία της Μονεμβασιάς και της ευρύτερης περιοχής της;
Ολόκληρη η χερσόνησος του Μαλέα αποτελεί ένα θαυμαστό κόσμο για κάθε αρχαιολόγο, καθώς η περιοχή αποτέλεσε από τα προϊστορικά ήδη χρόνια σταυροδρόμι και χωνευτήριο πολιτισμών. Σπήλαια, προϊστορικές πολιτείες, αρχαία λιμάνια, πειρατικά λημέρια, βυζαντινά μνημεία και μεσαιωνικές καστροπολιτείες δημιουργούν το μοναδικό ιστορικό-αρχαιολογικό μωσαïκό του Δήμου Μονεμβασίας. Αυτό που μου προκαλεί μεγαλύτερη εντύπωση είναι η ιστορική συνέχεια σε τούτο τον ευλογημένο τόπο, από τα σπήλαια της Εποχής του Λίθου, στις πολιτείες και τα νεκροταφεία της Εποχής του Χαλκού, στις Σπαρτιατικές περιοικίδες πόλεις της χερσονήσου, στα ρωμαϊκά λιμάνια, στα αμέτρητα βυζαντινά μνημεία και τις μεσαιωνικές καστροπολιτείες. Αντικείμενο της επιστημονικής μου μελέτης τα τελευταία χρόνια αποτελεί η ταφική παράδοση στην προϊστορική Λακωνία με επίκεντρο τους θαλαμωτούς τάφους στην περιοχή της Επιδαύρου Λιμηράς (συστάδες τάφων στον Άγιο Ιωάννη και κοντά στην αρχαία ακρόπολη). Η έρευνά μου δείχνει ότι σε αυτή την περιοχή οι Μυκηναίοι άρχισαν, για πρώτη φορά στην ηπειρωτική Ελλάδα, να κατασκευάζουν λαξευτούς θαλαμωτούς τάφους για τον ενταφιασμό των νεκρών τους, τους οποίους μάλιστα κτέριζαν με αγγεία και διάφορα άλλα αντικείμενα. Η μελέτη μου έχει ήδη κατατεθεί για δημοσίευση σε εκδοτικό οίκο της Οξφόρδης.
Η γη της Μονεμβασιάς παρουσιάζει αρκετές ιδιαιτερότητες. Μερικές από αυτές είναι ο Βράχος της Καστροπολιτείας, το απολιθωμένο φοινικόδασος του Αγίου Νικολάου, οι βυθισμένες Πολιτείες της Πλύτρας και του Παυλοπετρίου (έστω και αν η τελευταία ανήκει διοικητικά στο Δήμο Ελαφονήσου), κα. Τι σας προκαλεί ενδιαφέρον ως επιστήμονα από την ιστορία της Μονεμβασιάς και της ευρύτερης περιοχής της;
Ολόκληρη η χερσόνησος του Μαλέα αποτελεί ένα θαυμαστό κόσμο για κάθε αρχαιολόγο, καθώς η περιοχή αποτέλεσε από τα προϊστορικά ήδη χρόνια σταυροδρόμι και χωνευτήριο πολιτισμών. Σπήλαια, προϊστορικές πολιτείες, αρχαία λιμάνια, πειρατικά λημέρια, βυζαντινά μνημεία και μεσαιωνικές καστροπολιτείες δημιουργούν το μοναδικό ιστορικό-αρχαιολογικό μωσαïκό του Δήμου Μονεμβασίας. Αυτό που μου προκαλεί μεγαλύτερη εντύπωση είναι η ιστορική συνέχεια σε τούτο τον ευλογημένο τόπο, από τα σπήλαια της Εποχής του Λίθου, στις πολιτείες και τα νεκροταφεία της Εποχής του Χαλκού, στις Σπαρτιατικές περιοικίδες πόλεις της χερσονήσου, στα ρωμαϊκά λιμάνια, στα αμέτρητα βυζαντινά μνημεία και τις μεσαιωνικές καστροπολιτείες. Αντικείμενο της επιστημονικής μου μελέτης τα τελευταία χρόνια αποτελεί η ταφική παράδοση στην προϊστορική Λακωνία με επίκεντρο τους θαλαμωτούς τάφους στην περιοχή της Επιδαύρου Λιμηράς (συστάδες τάφων στον Άγιο Ιωάννη και κοντά στην αρχαία ακρόπολη). Η έρευνά μου δείχνει ότι σε αυτή την περιοχή οι Μυκηναίοι άρχισαν, για πρώτη φορά στην ηπειρωτική Ελλάδα, να κατασκευάζουν λαξευτούς θαλαμωτούς τάφους για τον ενταφιασμό των νεκρών τους, τους οποίους μάλιστα κτέριζαν με αγγεία και διάφορα άλλα αντικείμενα. Η μελέτη μου έχει ήδη κατατεθεί για δημοσίευση σε εκδοτικό οίκο της Οξφόρδης.
Επίσης, από τα φοιτητικά μου ήδη χρόνια είχα μαγευτεί από τα ευρήματα
των ερευνών του 1968 στη βυθισμένη πολιτεία στο Παυλοπέρι. Το όνειρό μου
να ερευνήσω τη βυθισμένη πολιτεία έγινε πρόσφατα πραγματικότητα καθώς
πρωτοστάτησα στην οργάνωση και πραγματοποίηση του ερευνητικού
προγράμματος Pavlopetri Underwater Archaeology Project, σε συνεργασία με
συναδέλφους μου από το Πανεπιστήμιο του Nottingham, την Εφορεία Εναλίων
Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων
Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε).