Η
συνέντευξη που ακολουθεί ζητήθηκε από τη μαθήτρια Χλόη Τηλιακού ως
τμήμα της εργασία της στον Όμιλο Αριστείας Ευαγγελικής Σχολής για τον
Διαγωνισμό Λυκείου με θέμα τον Εθελοντισμό και επιβλέπουσα καθηγήτρια
την κυρία Δώρα Μέντη. Πραγματοποιήθηκε με την αποστολή όλων μαζί των
ερωτήσεων, οι απαντήσεις δόθηκαν από τον Δημήτρη Κουτραφούρη στις 19
Σεπτεμβρίου 2013. Ενάμιση χρόνο μετά, έχουμε επιφέρει τις ελάχιστες
αναγκαίες συντμήσεις και αρκετές χρήσιμες προσαρμογές προκειμένου να
ανταποκρίνεται στην σημερινή πραγματικότητα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης
Κυθήρων.Πρόσφατα τα Κύθηρα απέκτησαν Δημοτική Βιβλιοθήκη. Πείτε μας πώς έγινε δυνατή η υλοποίηση αυτού του έργου.
Η σύλληψη, ο σχεδιασμός και η πραγματοποίηση στηρίχτηκαν κατά κύριο λόγο σε έμπνευση, γνώσεις και δυναμικό που βρίσκονται πλούσια, αλλά εν υπνώσει, μέσα στην κοινωνία. Όταν δόθηκε το έναυσμα, όλα αυτά ξεπήδησαν αυθόρμητα και τώρα συνεργάζονται προς τον κοινό σκοπό. Η δημοτική μας αρχή, η οποία έχει την ψιλή κυριότητα της Βιβλιοθήκης, αντιλαμβάνεται την (μορφωτική αλλά και πολιτική) χρησιμότητα λειτουργίας της και παρά τα ελληνικά ήθη, τα οποία δεν φημίζονται για κινήματα πρωτοβουλίας και εθελοντισμού, περιβάλλει με εμπιστοσύνη και διακριτικά επιβλέπει την δράση της Ομάδας Φίλων που επιτελεί την καθημερινή διαχείριση.
Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να οργανώσετε μία τέτοια εθελοντική δράση;
Η ανάγκη, διότι για την λειτουργία της Βιβλιοθήκης δεν διατίθεται από τον Δήμο μας ειδικευμένο προσωπικό. Και η βεβαιότητα ότι σε ορισμένους τομείς οι εθελοντές με τις γνώσεις τους και την όρεξή τους τα καταφέρνουν καλύτερα από τους υπαλλήλους. Επίσης, μια γενικότερη φιλοσοφική τοποθέτηση ότι δεν πρέπει να τα περιμένουμε όλα από τους άλλους, και δη τους άρχοντες, αλλά πρέπει να προκαλούμε την αυτενέργεια και τη συμμετοχή των απλών πολιτών. Όσον με αφορά, προτιμώ μιαν ερασιτεχνική βιβλιοθήκη με ελλείψεις και μειονεκτήματα παρά μιαν επαγγελματική με αδιάφορους βιβλιοφύλακες.
Έχετε λάβει μέρος σε άλλες εθελοντικές δράσεις στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό;
Προσωπικά, έχω συμμετάσχει κατά το παρελθόν σε πολιτικά κινήματα και προσφάτως στην κίνηση για την επαναλειτουργία του Αρχαιολογικού Μουσείου Κυθήρων. Πριν πέντε χρόνια [ενν. το 2008] παρέδιδα κάθε Σάββατο μαθήματα σκακιού σε μαθητές Δημοτικού. Οι υπόλοιποι φίλοι που συμμετέχουν στην Ομάδα Διαχείρισης έχουν αναπτύξει πλουσιότερη εθελοντική δράση κυρίως γύρω από καλλιτεχνικές κινήσεις, πολιτιστικές εκδηλώσεις και προγράμματα κοινωνικής αλληλεγγύης.
Πραγματοποιούνται παρόμοιες εθελοντικές δράσεις στο νησί;
Κοινωνικές πρωτοβουλίες αναπτύσσονται από την Εθελοντική Ομάδα της Εκκλησίας (η οποία προσφέρει βοήθεια σε δημότες που χρειάζονται βοήθεια), από την Ομάδα Ενεργών Πολιτών και από την Ομάδα Δυναμικά Κύθηρα (κυρίως για την προστασία του φυσικού πλούτου). Επίσης, άτυπα πολιτιστικά σχήματα (θεατρικές ομάδες, μουσικά σύνολα κλπ) τα οποία στηρίζονται στην εθελοντική συμμετοχή και μεμονωμένες κινήσεις (για παράδειγμα, δωρεάν παράδοση μαθημάτων σε μαθητές και των δύο βαθμίδων εκπαίδευσης ή πρωτοβουλίες καθαρισμού δασικών εκτάσεων και των ακτών) συμβάλλουν άλλοτε σε θεαματικά αποτελέσματα και άλλοτε σε μικρές αόρατες αλλά υπαρκτές βελτιώσεις της ζωής στο νησί.
Ποιοι φορείς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό συνέβαλαν στην προώθηση αυτής της εθελοντικής δράσης;
Πολλοί δωρητές, εκ των οποίων κάποιοι είναι επίσημοι φορείς και άλλοι ιδιώτες (ανάμεσα στους οποίους δυο-τρεις ανώνυμοι) έχουν προσφέρει βιβλία (από μεμονωμένους τίτλους μέχρι μικρές συλλογές). Προσφάτως, μάλιστα, παραχωρήθηκε η χρήση ενός ακριβού ηχοσυστήματος υψηλών προδιαγραφών! Επίσης, τα ιδρύματα Kytherian Association of Australia, Aroney Trust και Kytherian Society of Baltimore έχουν συνδράμει οικονομικά. Εδώ πρέπει να τονίσω ότι αποδέκτες και διαχειριστές οποιασδήποτε χρηματικής συνεισφοράς είναι εξωτερικοί προς την εθελοντική ομάδα παράγοντες, όπως η Πολιτιστική Εταιρεία Κυθήρων ή ο Δήμος μας. Η δική μας ομάδα υπακούει σε έναν απαράβατο κανόνα που λέει: ποτέ μην ανακατεύετε εθελοντισμό με χρήματα. Πρέπει, ακόμα, να διευκρινίσω ότι οι δωρεές αφορούν στα υλικά που συνθέτουν την Βιβλιοθήκη και στην θεσμική ολοκλήρωση της λειτουργίας της και όχι στην καθ’ εαυτή εθελοντική δράση η οποία καίει δικά της καύσιμα: την θέληση για συμμετοχή και δημιουργία, τον ενθουσιασμό της προσφοράς, την πνευματική επικοινωνία με τους αναγνώστες (των εντύπων μας και των ηλεκτρονικών μας σελίδων) αλλά, κυρίως, την χαρά στα μάτια των παιδιών που βρίσκουν στην Βιβλιοθήκη μια φιλόξενη στέγη για τα όνειρά τους.
Ποια είναι η απήχηση αυτής της εθελοντικής δράσης στην τοπική κοινωνία και πώς πιστεύετε ότι θα βοηθήσει τον κόσμο να στραφεί στο βιβλίο;
Η διαδικασία που περιγράφεις ως Στροφή-προς-το-Βιβλίο είναι μεγάλη και σύνθετη και υπερβαίνει τις δυνάμεις μας. Η οικογένεια, η εκπαίδευση, οι επίσημοι θεσμοί, τα ΜΜΕ παίζουν σημαντικότερο ρόλο στις επιλογές των νέων ανθρώπων. Σκέψου πόσοι τηλεθεατές παρακολουθούν κάθε χρόνο την Γιουροβίζιον και πόσοι έχουν παρακολουθήσει έστω μία φορά την τελετή απονομής Νόμπελ στους ποιητές μας. Όταν ένας συγγραφέας θα τυγχάνει μεγαλύτερης αναγνώρισης και αποδοχής απ’ όσο ένας τραγουδιστής, θα μπορούμε να μιλάμε για στροφή από το θέαμα στον στοχασμό. Μην ξεχνάς, επίσης, ότι η διαδικασία της ανάγνωσης υπακούει σε άλλους ρυθμούς, ζητάει εσωτερικότητα, ησυχία και έλλειψη βεβαιοτήτων. Εμείς προσπαθούμε να φτιάξουμε έναν χώρο πνευματικής συγκέντρωσης και καλλιτεχνικής έκφρασης για τους συνδημότες μας. Περισσότερο σκεφτόμαστε έναν συνδυασμό των μέσων παρά την κατίσχυση του βιβλίου επί των νέων τεχνολογιών. Πιστεύουμε ότι η ψηφιακή υπεροψία είναι απολύτως λανθασμένη καθώς ο κόσμος του βιβλίου διασώζει γνώσεις και τρόπους νοημοσύνης που δεν είναι δυνατόν να αποκτηθούν με την μονομερή χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Αντιμετωπίσατε γραφειοκρατικά ή άλλα εμπόδια που καθυστέρησαν ή ακόμα και δημιούργησαν κινδύνους ματαίωσης του εγχειρήματος;
Αρχικώς υπήρξαν κάποιοι δισταγμοί οι οποίοι αντιμετωπίστηκαν εκ μέρους μας με καλοπροαίρετη υπομονή και με επίμονη αυτοπεποίθηση. Κρίνω ότι εμπόδια και κίνδυνοι ματαίωσης ανήκουν στο παρελθόν. Τώρα, περισσότερο από την άρνηση, την άγνοια ή την εχθρότητα προς το βιβλίο, φοβάμαι μήπως, όταν παρέλθει η εποχή του αρχικού ενθουσιασμού, δεν έχουμε βρει τον σωστό τρόπο λειτουργίας που θα κρατάει διαρκώς ενεργό και ανανεούμενο το ενδιαφέρον του αναγνωστικού μας κοινού και γενικότερα των βιβλιόφιλων στο νησί.
Υπάρχει επιφυλακτικότητα στον τρόπο που αντιμετωπίζουν οι πολίτες, ιδιαίτερα των μικρών κοινωνιών, τις εθελοντικές πρωτοβουλίες;
Ουδέποτε εκφράστηκε κάτι συγκεκριμένο. Δεν θεωρώ απίθανο, σε μια κερδοσκοπική εποχή και σε μια χώρα παρατεταμένης ανομίας, ορισμένοι να έχουν μια κάποια καχυποψία όταν ακούν τη λέξη εθελοντισμός. Δεν μπορώ να αποφανθώ με ακρίβεια διότι ακόμα κι αν υπάρχει επιφυλακτικότητα, φαντάζομαι ότι, για λόγους που έχουν να κάνουν με την παραδοσιακή τσιριγώτικη ευγένεια, θα υπάρχει επιφυλακτικότητα και στο να εκδηλωθεί αυτή!
Η κρίση του κράτους πρόνοιας και των προγραμμάτων κοινωνικής πολιτικής που συμβαδίζει με την οικονομική κρίση επηρεάζουν και, αν ναι, σε ποιο βαθμό την υλοποίηση εθελοντικών δράσεων και προγραμμάτων;
Δεν περιμένουμε τίποτα από το κράτος κι έτσι μένουμε προς το παρόν παντελώς ανεπηρέαστοι. Μια έμμεση επίπτωση μπορεί να είναι η μείωση του ‘‘εθελοντικού αποθέματος’’ της κοινωνίας λόγω χαμηλού ηθικού ή κακής οικονομικής κατάστασης. Η ίδια, όμως, η οικονομική κρίση αφυπνίζει συνειδήσεις και αναγκάζει τους ανθρώπους να μην αναβάλλουν την επίλυση των προβλημάτων τους αλλά να αναλαμβάνουν συλλογικές δράσεις.
Πιστεύετε ότι λόγω της παρούσας συγκυρίας, οι άνθρωποι στρέφονται στην αλληλεγγύη και τον εθελοντισμό ή μέσα στα προβλήματά τους δείχνουν αδιαφορία για τις εθελοντικές δράσεις;
Έχω παρατηρήσει να αναπτύσσονται και οι δύο τάσεις. Από τη μια μεριά, εγωιστική αντίληψη και ατομική προσπάθεια (να την σκαπουλάρω εγώ κι ας καταστραφεί όλος ο κόσμος) και από την άλλη, συμμετοχή, αλληλεγγύη και δοτικότητα. Από τη μια μεριά, παθητικότητα και αποδοχή των τετελεσμένων – από την άλλη, ενεργητική διάθεση και εμπιστοσύνη στον πλησίον. Έχει να κάνει με τους χαρακτήρες των ανθρώπων και την παιδεία τους αλλά και με μια διαρκή ταλάντωση στα δύο άκρα του θυμικού: από τον ενθουσιασμό στην απογοήτευση και τούμπαλιν. Εμείς πρέπει να παρεμβαίνουμε την κατάλληλη ώρα, υποστηρικτικά όταν το εκκρεμές δείχνει απομόνωση και παραγωγικά όταν δείχνει εξωστρέφεια.
Ποια η σχέση του εθελοντισμού με την παιδεία και πώς η οργάνωση και συμμετοχή σε εθελοντικές δράσεις, ιδιαίτερα μέσα από το σχολείο, μπορεί να συμβάλλει στην εκπαίδευση των παιδιών;
Η δημόσια εκπαίδευση στηρίζεται σε ένα τυποποιημένο πρόγραμμα βασικών γνώσεων. Οι εθελοντικές δράσεις προσφέρουν μεγαλύτερη ευελιξία, καλύτερη ανταπόκριση στις πραγματικές ανάγκες και στις τοπικές ιδιαιτερότητες και ενεργότερη συμμετοχή των δημοτών (εκπαιδευτών και μαθητών) ιδίως σε πεδία αποκλεισμένα από την κοντόφθαλμη οπτική του Υπουργείου Παιδείας.
Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να συμβάλει ο εθελοντισμός στην κοινωνική συνοχή;
Τα υλικά αποτελέσματα του εθελοντισμού μπορεί να είναι μικρά σε σύγκριση με τις δημόσιες επενδύσεις ή την ιδιωτική επιχειρηματικότητα. Η ηθική όμως συμβολή είναι τεράστια καθώς υπενθυμίζει και εφαρμόζει τις ιδέες της αλληλεγγύης, της συνεργασίας, της αφιλοκερδούς συνεισφοράς, τις κρατάει ζωντανές και αποδεικνύει ότι μπορούν να λειτουργήσουν ακόμα και σ’ έναν κόσμο υπολογισμού και κατήφειας.
Ο εθελοντισμός έχει βοηθήσει πολύ ανθρώπους στην κάλυψη των αναγκών τους και τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων και του περιβάλλοντός τους. Ο ίδιος ο εθελοντής τι αποκομίζει από όλο αυτό και εν τέλει γίνεται και ο ίδιος καλύτερος άνθρωπος;
Μόνον θεωρητικά μπορώ να σου απαντήσω σε αυτήν την ερώτηση. Ο χρόνος λειτουργίας της Ομάδας μας είναι πολύ μικρός για να διαθέτουμε παρατηρήσιμα και μετρήσιμα στοιχεία*. Προσωπικά θα μπορούσα να σας πω ότι η εμπλοκή μου στην εθελοντική δράση με έχει βοηθήσει να αντιληφθώ ότι όσο πιο ανοικτός είμαι σε άλλες ιδέες τόσο καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνουμε. Τις περισσότερες φορές οι καλές ιδέες έρχονται από εκεί που δεν τις περιμένουμε. Κι όσο πιο πολύ, τολμηρά και κριτικά βγαίνουμε από το καβούκι μας τόσο βαθύτερα πραγματοποιούμε τον εαυτό μας. πηγή tripelago.wordpress.com
Δημήτρης Κουτραφούρης
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου