Διαβάσαμε με εξαιρετικό ενδιαφέρον τα αποτελέσματα και συμπεράσματα από την 15ετή ανασκαφική εργασία στα Αντικύθηρα υπό τον Άρη Τσαραβόπουλο. Η προηγούμενη (Απρ. 2013) συγκεφαλαίωση της αρχαιολογικής αποστολής βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση της«Αρχαιολογίας». Η πλέον πρόσφατη (Δεκ. 2015) είναι καταχωρισμένη σε έντυπη μορφή στο περιοδικό ‘‘Αρχαιολογία και Τέχνες’’ σε ένα εύληπτο και εμπεριστατωμένο άρθρο του επικεφαλής της ανασκαφής. Αυτή η καινούργια καταγραφή της πορείας των ερευνών περιέχει μιαν υπόθεση η οποία αποτελεί εύλογη αλλά επαναστατική ερμηνεία για ένα από τα παγκοσμίως διασημότερα αρχαιολογικά ευρήματα˙ μια τολμηρή υπόθεση η οποία ‘‘βγάζει’’ το ναυάγιο από τον χώρο των ευρηματοθηρικών προσδοκιών (όσο σημαντικές κι αν είναι αυτές από την άποψη τέχνης και επιστήμης) και το εισάγει στον χώρο της ιστορίας.
Η άκρως ενδιαφέρουσα υπόθεση είναι ότι η χερσαία ανασκαφή συνδέεται άμεσα με το γνωστό ναυάγιο των Αντικυθήρων. Υπάρχουν λογικές ενδείξεις που έχουν να κάνουν με τηνκαταγεγραμμένη δραστηριότητα των κατοίκων κατά τους ελληνιστικούς χρόνους, με τηνσπανιότητα άλλων ναυαγίων στην περιοχή, με το ιστορικό πλαίσιο μιας εκκαθαριστικής πολεμικής επιχείρησης της αναδυόμενης κοσμοκράτειρας κατά της ‘‘πειρατικής τρομοκρατίας’’ της εποχής, όπως επίσης με τους λοιπούς χρονολογικούς, πολιτισμικούς και ιστορικούς προσδιορισμούς. Ωστόσο, δεν υπάρχουν ακόμα επαρκείς αποδείξεις. Όσο δύσκολο είναι να την ενστερνιστεί κανείς με βεβαιότητα άλλο τόσο ανεξήγητη είναι η βιασύνη να απορριφθεί ως εθνικός ονειδισμός. Και ας σημειωθεί, ακόμη, ότι όλες οι αρχαιολογικές ερμηνείες δεν είναι τίποτε άλλο από περισσότερο ή ολιγότερον αμφισβητήσιμες υποθέσεις.
Αντιγράφω από τις σσ. 14-15 του 16σέλιδου άρθρου του Άρη Τσαραβόπουλου με τίτλο ‘‘Αντικύθηρα – Ταξίδι στην ιστορία του μικρού νησιού’’ (περιοδικό Αρχαιολογία και Τέχνες, τ.119, σσ. 20-35):
«Η Αιγιλία φαίνεται ότι υπέστη την εκδικητική μανία του Ρωμαίου στρατηγού Μέτελλου που στη διάρκεια της εκστρατείας των Ρωμαίων κατά της πειρατείας κατέπνιξε με αγριότητα την ‘‘Κρητική Επανάσταση’’ το 69-67 π.Χ. Η ζωή στο Κάστρο σταμάτησε ακριβώς εκείνα τα χρόνια. Την ίδια χρονική στιγμή καταστράφηκε και η Φαλάσαρνα.»
»Κατά τη διάρκεια, ή λίγο πριν την αρχή, αυτού του γενικευμένου για τους Κρητικούς πολέμου, ναυάγησε το πλοίο που μετέφερε τον Μηχανισμό, όπως φαίνεται από τις τελευταίες υποθαλάσσιες έρευνες. Δεδομένης της χρονολόγησης του ναυαγίου στη δεκαετία γύρω από το 69 π.Χ.* και δεδομένου επίσης του γεγονότος ότι η διαδρομή των πλοίων που ταξίδευαν από τις ακτές της Μικράς Ασίας προς την ιταλική χερσόνησο περνούσε πολύ κοντά στις ακτές της Πελοποννήσου, στο δίαυλο μεταξύ της Λακωνίας και των Κυθήρων, δηλαδή πολύ μακριά από τα Αντικύθηρα (βλ. Χάρτη)** είναι πολύ πιθανό το πλοίο να είχε εμπλακεί στη δίνη του πολέμου και παρασυρόμενο, παρά τη θέλησή του, να έπεσε θύμα της Κρητο-ρωμαϊκής σύγκρουσης.»
Η πιθανότερη προγραμματισμένη διαδρομή (με κόκκινη γραμμή) του πλοίου που μετέφερε τον Μηχανισμό και τα πολλά γλυπτά έργα, με πιθανή στάση στα Κύθηρα. Το πλοίο θα προσπάθησε να αποφύγει την ελεγχόμενη από τους Κρήτες (‘‘πειρατές’’ όπως τους ονόμαζαν οι Ρωμαίοι) και να ακολουθήσει το ασφαλές πέρασμα από το στενό ανάμεσα στην Πελοπόννησο και τα Κύθηρα. Η εύρεσή του στα νερά των Αντικυθήρων είναι πολύ πιθανό να οφείλεται στην πολεμική – πειρατική δραστηριότητα των Κρητικών ναυτικών. Με μπλε γραμμή ορίζεται ο χώρος που βρισκόταν υπό τον έλεγχο της Ρώμης και με πορτοκαλί ο ελεγχόμενος από τους Κρητικούς χώρος.
* Η χρονολόγηση του ναυαγίου στα χρόνια του Ρωμαιο-κρητικού πολέμου αναφέρεται στον κατάλογο της έκθεσης που έγινε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Το ναυάγιο των Αντικυθήρων.Το πλοίο, οι θησαυροί, ο Μηχανισμός (6.4.2012 έως 29.6.2014). Πρόκειται για τη μόνη συνολική και ολοκληρωμένη δημοσίευση για το βυθισμένο πλοίο και τα ευρήματά του.
** Τσαραβόπουλος Άρ. / Φράγκου Γκ., «Ιερό Ποσειδώνος στη Μικρή Δραγονάρα Κυθήρων», Πρακτικά του Διεθνούς Συνεδρίου «Ποσειδών, ο θεός των σεισμών και των υδάτων – Λατρεία και ιερά», Helike 5, υπό έκδοση.
Πηγή http://dragonerarossa.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου