ΕΛΕΝΗ ΧΑΡΟΥ.¨Αλωνέματα¨

Αγρότες στα Κυθηρα περί το 1920

 

Τώρα που μπήκε ο Αλωνάρης μήνας, αξίζει να θυμηθούμε ότι οι πιο κοπιαστικές αγροτικές εργασίες κατά παράδοσιν ήταν ο θερισμός και τα αλωνέματα. Οι ηλιοκαμένοι θεριστάδες θερίζανε σιτάρι, κριθάρι, σμιγάδι, δηλ. σιτάρι και κριθάρι μαζί) σε αχεραπίες (δέσμες από στάχια)
Πολλές αχεραπίες μαζί κάνανε μία αγκαλέα. Ο σωρός από τα θερισμένα στάχια ήταν το πέτασμα και τα τοποθετούσαν στη θεμωνίστρα, δηλ. στο κατάλληλο σημείο ως προς τον άνεμο. Στη συνέχεια τοποθετούσαν μέσα στο αλώνι την αλωνέα, που ήταν πολλές αγκαλές. Το αλώνεμα άρχιζε νωρίς το πρωί με αγριόκαιρο, δηλ. με βοριά στεγνό, διότι με υγρασία δεν τρίβεται το στάχυ. Τα ζώα που χρησιμοποιούσαν, για να τσαλαπατήσουν τα στάχια μέσα στο αλώνι, ήταν βόδια, ή γαϊδάροι που τα βάζανε στη σειρά αφού τα μουστρουχώνανε (τους έβαζαν φίμωτρο) και τα δένανε μεταξύ τους με μεγάλη προσοχή και επιδεξιότητα. Τα ζώα γυρίζανε γύρω γύρω στο αλώνι, ενώ κάποιος τα λαλούσε και το τσαλαπάτημα κρατούσε μέχρι το μεσημέρι. Τα συμπάζανε (αναποδογυρίζανε με τις πηρούνες τα στάχια στο αλώνι) και όταν το υλικό είχε τσαλαπατηθεί καλά, το κάνανε σωρό στη μέση του αλωνιού. Το απόγευμα, καιρού επιτρέποντος άρχιζε με τα δικριάνια το λίχνισμα. Τα άχυρα που τα φυσούσε ο άνεμος έξω από το αλώνι, τα κουβαλούσαν με μεγάλα σεντόνια στα αχερόσπιτα, για να εξασφαλίσουν την τροφή των ζώων για το χειμώνα. Τον καθαρό καρπό που προοριζόταν για ψωμί τον απλώνανε σε ταράτσα για να στεγνώσει και κατόπιν τονε σακιάζανε σε σακιά λιναρένια αργαστηρένια που τα αποθηκεύανε ανάμεσα στα άχυρα για να μην υπάρχει υγρασία. Μέσα στα σακιά βάζανε θυμάρι, φλισκούνι, ευκάλυπτο, δάφνη, για να διατηρείται ο καρπός και να μην πιάνει ψειρακία (μικρά έντομα που προσβάλλουν το σιτάρι)
Τα συβάβουλα, ή πισώσουρα (απομεινάρια από καρπό και άχυρα μέσα στο αλώνι) τα σκουπίζανε με αυτοσχέδιες σκούπες που τις έφτιαχναν από θύμο, ή με μίσχους από σινάπι ή αγούδουρα.
 eleniharou.gr