Κατά την περίοδο της Αγγλικής Προστασίας αλλά και παλαιότερα πολλοί Ζακυθινοί πέρασαν από τα Κύθηρα κάτω από διάφορες συνθήκες. Άλλοι ήρθαν σαν υπάλληλοι, άλλοι ως ναυτικοί και εμπορευόμενοι, άλλοι ως εκτοπισμένοι του Αγγλικού καθεστώτος με προορισμό τα Αντικύθηρα. Εξ άλλου το πατριδωνυμικό επίθετο Ζαντιώτης εμφανίζεται στα Κύθηρα τουλάχιστον από το 1721.
Στο δεύτερο μισό του 17ου αι. περί το 1670, μια καλοπροικισμένη Ζακυθινοπούλα, η Μαργετούλα, κόρη του αφέντη Νικολό Μινότο, παντρεύτηκε στα Κύθηρα τον αφέντη Ιούλιο Καλούτση, γιο του αβοκάτο φισκάλε (δημόσιου συνήγορου) Μανέα Καλούτση. Το μοναδικό παιδί που απέκτησαν πέθανε από την πανούκλα, που περί το 1690 ενέσκηψε στα Κύθηρα και ιδιαίτερα στη Φορτέτσα και στο Βούργο, όπου κατοικεί η Μαργετούλα με τον άνδρα της. Στη διαθήκη της που έγινε στα Κύθηρα αφήνει σε εκκλησιές των Κυθήρων μεταξωτά και βαρύτιμες αλλαξιές. Αφήνει σε ορφανές κοπέλες ρουχισμό, αφήνει στην αγαπημένη της ανιψιά τα ακριβότερα σεντόνια του προικίου της και ένα σκαρλάτο με μαύρο μέρλο και πέντε μπράτζαράζο και ένα πάπλωμα μεταξωτό με ταμπί και δώδεκα μαντήλια φιλιαντριανά. Αφήνει τον άνδρα της, όσο ζει, ουζουφρουτουάριον (να έχει την επικαρπία) στα αμπέλια της, στη σταφίδα της και στα σπίτια της που έχει στη Ζάκυνθο και μετά το θάνατό του «…να παγαίνουσι εις την εκκλησία τζιΧρυσοδηγήτριας εις την Ζάκυνθο…. Το αμπέλι της πάλι κείμενο εις τόπον κραζόμενοτζιΒαρές και η σταφίδα τζι κείμενη και αυτή εις τον άγιον Κίρκο να παγαίνουσι εις τον Παντοκράτορα στη Ζάκυνθο, εις το φόρο όπου εκεί είναι θαμένοι ο αφέντης τζι και η κερά μάνα τζι….»
Το 1798, στην Α’ Γαλλοκρατία ήρθε στο Καψάλι μια Γαλλική φρεγάτα με ένα Ζακυθινό Κομισσάριο ονόματι Κλάδη, για να οργανώσει τη διοίκηση. Το 1803 ήρθε διλιγάτος (πληρεξούσιος αντιπρόσωπος) από τη Ζάκυνθο ο Αλέξανδρος Σαλαμόν, δόκτωρ, δικαστής. Το 1805 ήρθε στα Κύθηρα ο νέος Πρύτανις Διονύσιος Αρβανιτάκης από τη Ζάκυνθο. Μάλιστα κατά την περίοδο της θητείας του εγκαινιάστηκε ορθόδοξος ο λατινικός ναός του Φρουρίου και καθιερώθηκε στην Παναγία τη Μυρτιδιώτισσα. Με ενέργειες του Αρβανιτάκη ήρθε από τη Ζάκυνθο μια ωραία Ζακυθινή καθέδρα για την εικόνα της Μυρτιδιώτισσας. Το 1860 υπηρετούσε στα Κύθηρα ως εισαγγελέας ο δόκτωρ Διονύσιος Μαρτελάος του Σπυρίδωνος από τη Ζάκυνθο. Η γυναίκα του, Φιορούλα, θυγατέρα του Φραγκίσκου Στρούζα από τη Ζάκυνθο γέννησε στα Κύθηρα ένα κορίτσι που βαφτίστηκε στον άγιο Γιώργη των Καλούτση, στο Κλειστό Βούργο και πήρε το όνομα Ελένη. Ανάδοχος ήταν ο επίσης Ζακυθηνός δόκτωρ Νικόλαος Βολτέρρας του Αναστασίου που υπηρετούσε ως γιατρός στα Κύθηρα.
Τα Αυστριακά καράβια του Λόϋδ Τριεστίνο, που κατά το 19ο αι. εξυπηρετούσαν το Ιόνιο, διευκόλυναν πολύ την επικοινωνία των νησιών μας και την ανταλλαγή αγαθών υλικών και κυρίως πολιτιστικών. Πολλά στοιχεία του πολιτισμού της Ζακύνθου πέρασαν στα Κύθηρα ιδίως με τους μεικτούς γάμους. Το πέρασμα Ζακυνθίων από τα Κύθηρα αναμφισβήτητα συνέβαλε στην καλλιέργεια του μουσικού αισθήματος. Πολλές Ζακυθινές μελωδίες αγαπήθηκαν πολύ στα Κύθηρα και τραγουδιούνταν από τους παλιούς κανταδόρους και οι παλιές γυναίκες τραγουδούσαν με συγκίνηση «τον κυνηγό» «την ξανθούλα» «την αγνώριστη» «τη φαρμακωμένη» κ.α. Περί το 1850 υπηρετούσε στα Κύθηρα, ως δικαστής, ο Ζακυθινός δόκτωρ Κων/τίνος Ναράντζης, ο οποίος έφερε μαζί του 3 κόρες, τη Σουσάνα, τη Λάουρα και την Αικατερίνη. Τις δύο εξ αυτών τις πάντρεψε στα Κύθηρα. Η Σουσάνα ήταν σπουδαία μουσικός με ευρωπαϊκές σπουδές και παντρεύτηκε ένα αρχοντόπουλο στα Κύθηρα, το Λαυρέντιο- Λεωνίδα Κλάδο. Με την Ένωση, όταν ο Γεώργιος Α’ επισκέφθηκε τα Κύθηρα, η Σουσάνα συνέθεσε ένα υπέροχο θούριο, σε στίχους του Κυθήριου στιχουργού Σ.Κοντολέοντος, συγκρότησε χορωδία και το τραγούδησαν στο Γεώργιο πάνω στο Κάστρο με συνοδεία πιάνου. Το ίδιο τραγούδι τραγουδήσαμε το 1964, παιδιά τότε, στον εορτασμό της 100ετηρίδας. Η άλλη Ναραντζοπούλα, η Αικατερίνη, παντρεύτηκε το Νικόλαο Μόρμορη, από την παλιά ιστορική οικογένεια των Κυθήρων, απόγονοι της οποίας ζουν σήμερα στα Κύθηρα. Το 1807 υπηρετούσε στα Κύθηρα ο Ζακυθινός ευγενής εξ απορρήτων Ιάκωβος Βάλσαμος, ο οποίος πάντρεψε την κόρη του Κιάρα με τον Κυθήριο ευγενή Αντώνιο Καλλονά του Φραγκίσκου. Το 1808 η δεύτερη κόρη του Βάλσαμου,Λουγρέτσια, παντρεύτηκε στο Κάστρο το Ζακυθινό ευγενή Διονύσιο Μέγγουλα του Αλεξάνδρου, ο οποίος υπηρετούσε επίσης στα Κύθηρα.
Πίνακας: Views in the Seven Ionian islands, Edward Lear, London 1863
Ελένη Χάρου - Κορωναίου
Εκπαιδευτικός
Συνεργάτης myEptanisa
https://myeptanisa.gr
