 |
| Η μεταφορά του σιδερένιου κανονιού στο σκάφος «Γλάρος» ιδιοκτησίας του εφοπλιστή Πάνου Λασκαρίδη. Το σκάφος έχει συμμετάσχει και στις έρευνες για τον Ναυάγιο των Αντικυθήρων καθώς ο εφοπλιστής έχει συνδράμει με εξοπλισμό και χορηγία στο 5ετές πρόγραμμα του Ναυαγίου. Το κανόνι ανελκύεται από το λιμάνι των Αντικυθήρων, χωρίς να έχουν τηρηθεί οι διαδικασίες που προβλέπει ο αρχαιολογικός νόμος |
Η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων (ΕΕΑ) του υπουργείου Πολιτισμού διαβίβασε στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών τον φάκελο της υπόθεσης της ανέλκυσης -διαπράχθηκε κατά παράβαση της ελληνικής νομοθεσίας- δύο αντικειμένων από τη θαλάσσια περιοχή των Αντικυθήρων.
Η αρχαία λίθινη άγκυρα και το σιδερένιο κανόνι των ιστορικών χρόνων του 17ου-18ου αι. που ανελκύστηκαν από θέσεις γνωστές στην ΕΕΑ, εμπίπτουν στις διατάξεις του αρχαιολογικού Νόμου 3028/2002 και προστατεύονται ως τεκμήρια της πολιτιστικής κληρονομιάς. Σύμφωνα με πληροφορίες μας, η Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟΑ είχε ζητήσει ημέρες νωρίτερα από την αρμόδια υπηρεσία να κινηθούν οι νόμιμες ενέργειες για τη διαλεύκανση της υπόθεσης.
Το θέμα ανέδειξε η «Εφ.Συν.» (24 & 25/8/20) και προκάλεσε αντιδράσεις, ανακοινώσεις και τις ερωτήσεις των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ Θεόδωρου Δρίτσα και Πάνου Σκουρολιάκου προς την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Δημοσιοποιήθηκε μετά την καταγγελία (16/8/20) Ευρωπαίου πολίτη στο Λιμεναρχείο Κυθήρων. Είχε καταγράψει φωτογραφικά (12/8/20) την ανέλκυση του κανονιού και τη μεταφορά του στο σκάφος «Γλάρος».
Ακολούθησε η κοινοποίηση του γεγονότος στις υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ από τον αρχαιολόγο Αρη Τσαραβόπουλο (17/8/20) και τελικά η επιστολή του Πάνου Λασκαρίδη προς την ΕΕΑ ο οποίος επιβεβαίωνε (17/8 συντάχθηκε και εστάλη 18/8/20) ότι είχε ανελκύσει τα αντικείμενα και τα είχε μεταφέρει στον ιδιωτικό του χώρο στο Λαύριο. Χωρίς ωστόσο άδεια από την αρμόδια Υπηρεσία Εφορεία Εναλίων, χωρίς μελέτες, την παρουσία αρχαιολόγων, συντηρητών. Στη δεύτερη επιστολή του (20/8) προς την ΕΕΑ υποστηρίζει ότι ανέλκυσε τα αντικείμενα για να τα σώσει. Η επιστημονική κοινότητα κάνει σαφές ωστόσο ότι απαιτείται ειδική μεθοδολογία και άμεση εφαρμογή σωστικών μέτρων που στην προκειμένη περίπτωση δεν τηρήθηκαν και σύμφωνα με πληροφορίες μας, το σιδερένιο κανόνι έχει υποστεί βλάβες.
«Η ανέλκυση αρχαίων αντικειμένων και ευρημάτων από ιστορικά ναυάγια από τον βυθό απαγορεύεται ρητώς με βάση τις διατάξεις του Ν.3028/2002, του Ν.3409/2005 και της ΚΥΑΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/48604/3385/5-9-2003 (ΦΕΚ1701/Β/2003)».
Σύμφωνα, επίσης, με τις διατάξεις του Νόμου 3409/05, «απαγορεύεται η ανέλκυση, μετακίνηση ή φωτογράφηση αντικειμένων αρχαιολογικής ή άλλης αξίας, που βρίσκονται στον βυθό», έγραφε στις 18/8 η ΕΕΑ προς τον Πάνο Λασκαρίδη, θυμίζοντας τον αρχαιολογικό Ν.3028/2002 και τον Ν.3409/2005 του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας που αφορά τις καταδύσεις. Η υπηρεσία επισήμανε ότι «...θα οφείλατε να γνωρίσετε τη θέση των αντικειμένων αρχαιολογικού χαρακτήρα που εντοπίσατε, χωρίς υπαίτια καθυστέρηση...» και ζητούσε από τον κ. Λασκαρίδη να μεταφέρει τα αντικείμενα με δικά του έξοδα στο οικόπεδο της ΕΕΑ, όπως και έγινε στις 21 Αυγούστου.
Στην επιστολή του προς την ΕΕΑ και την προϊσταμένη Παρή Καλαμαρά (κοινοποίηση: υπουργούς Πολιτισμού και Εμπορικής Ναυτιλίας, δήμαρχο Κυθήρων, αρχηγό Λιμενικού Σώματος, γενικό γραμματέα Πολιτισμού και Αγγελική Σίμωσι) ο κ. Λασκαρίδης προτάσσει τη διάσωση των αντικειμένων. Επιπλήττει με αυστηρό τόνο την υπηρεσία για τον τρόπο που χειρίζεται τις ενάλιες αρχαιότητες, τα μέτρα προστασίας που λαμβάνει και τον τρόπο που ασκεί το επιστημονικό της έργο.
Εντύπωση προκαλεί ότι ο εφοπλιστής -υποστηρίζει την έρευνα του Ναυαγίου των Αντικυθήρων, είναι ενεργός στον χώρο του πολιτισμού με το Ιδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, στον χώρο της ναυτιλίας- γράφει σχετικά με την καταστρατήγηση των νόμων. «Μπορείτε να απαριθμήσετε στο έγγραφό σας όσες παραγράφους του νόμου για τις ενάλιες αρχαιότητες επιθυμείτε.
Δυστυχώς δεν γνωρίζω τον αρχαιολογικό νόμο σε όλες του τις λεπτομέρειες» και επικαλείται το άρθρο 24 του Συντάγματος: «...δίνει το δικαίωμα και υπαγορεύει σε κάθε Ελληνα να φροντίζει για την προστασία και τη διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, ιδίως όταν οι λειτουργοί του κράτους που έχουν ταχθεί να τις προστατεύουν, όπως εσείς, αποτυγχάνουν παταγωδώς στο καθήκον τους αυτό. Σε αυτό το καθήκον λοιπόν εγώ επέτυχα πλήρως και εσείς αποτύχατε ολοκληρωτικά!».
Μόνο που το Σύνταγμα θεραπεύεται από τους νόμους, αλλιώς δεν θα είχε χυθεί τόσο μελάνι -και αίμα ενίοτε- για την τήρησή τους. Στο άρθρο 24 του Συντάγματος αναφέρθηκε και η υπουργός Πολιτισμού, όταν της ζητήθηκε από την «Εφ.Συν.» να τοποθετηθεί για τις ανελκύσεις. Στην επιστολή ο κ. Λασκαρίδης αναφέρει ότι «... ήδη από την προηγουμένη 17/8 είχα ειδοποιήσει με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο την κ. ΥΠΠΟ, τον δήμαρχο Κυθήρων και τη διευθύντρια της ανασκαφής των Αντικυθήρων, μάλιστα από τις 14.13)».
Αρκεί η γνωστοποίηση τετελεσμένων γεγονότων, πέντε ημέρες αργότερα;
Η απάντηση της κ. Μενδώνη στη σχετική ερώτηση του Πάνου Σκουρολιάκου ήταν: «Η υπόθεση διερευνάται από τις 17/8 και ώρα 14.19». Μόλις την πληροφορήθηκε έδωσε εντολή στις αρμόδιες υπηρεσίες για τη διερεύνησή της; Επικοινώνησε με την Εφορεία Εναλίων;
Η Δικαιοσύνη πλέον είναι αρμόδια για την υπόθεση, αφού ο φάκελος που τεκμηριώνει τα γεγονότα στάλθηκε στην εισαγγελία. Πώς θα κινηθεί και τι θα πράξει ο εισαγγελέας;
Σε σχετική ανακοίνωσή του (3/9/20) ο Σύλλογος Συντηρητών Αρχαιοτήτων & Εργων Τέχνης Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΣΣΑΕΤΤΕ) σημειώνει μεταξύ άλλων πως «η επιλογή ανέλκυσης αντικειμένων γίνεται ύστερα από προσεκτική επιλογή και βάσει των πολιτιστικών αξιών ή της υποβαθμιζόμενης κατάστασης διατήρησης των εκάστοτε αντικειμένων, η οποία κρίνεται από κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό...
Η παραπάνω μεθοδολογία απαιτεί πολύ μεγαλύτερη προσοχή στην περίπτωση ογκωδών αντικειμένων και δη μεγάλου βάρους (σ.σ.: όπως το σιδερένιο κανόνι). Εξίσου σημαντική είναι η αρχαιολογική τεκμηρίωση καθώς σε κάθε περίπτωση παράδοσης αντικειμένου χωρίς την απαραίτητη αρχαιολογική έρευνα, η πληροφορία του περιεχομένου και κατ’ επέκταση η αξία του αντικειμένου τείνει να αλλοιωθεί ή εξ ολοκλήρου να χαθεί (σ.σ.: όπως η λίθινη άγκυρα από το αγκυροβόλιο)» και καταλήγει:
«Η λήψη ιδιωτικών πρωτοβουλιών και η οργάνωση μη αδειοδοτούμενων ενεργειών για τη διάσωση των πολιτιστικών αγαθών, κατά παράβαση του θεσμοθετημένου πλαισίου προστασίας, των ορθά μεθοδευμένων διαδικασιών διεξαγωγής σωστικών ανασκαφών και τεχνικών συντήρησης, αποτελεί έρεισμα για δικαστική έρευνα, ακόμη κι αν προβάλλεται η επίκληση καλών προθέσεων».
ΠΗΓΗ efsyn.gr
