Μαζί με τις ζωγραφιές και τις σημειώσεις της από τα Κύθηρα, η Μαρία Γιαννακάκη μού έφερε και ένα σακουλάκι ευωδιαστής λεβάντας.
Δεν είμαι σίγουρος γιατί αυτό το ακινητοποιημένο στον χρόνο άνθος το έχω ταυτίσει τόσο πολύ με τη ζωγραφική της.
Ισως γιατί η ιαπωνικής τεχνοτροπίας γραμμή της έχει μια διαφάνεια που δίνει στα έργα της αρχοντική υφή· ακόμη κι όταν το θέμα της είναι τόσο στενάχωρο όσο οι πρόσφυγες που εξέθεσε προσφάτως στην Αθήνα.
Το υπαινικτικό χρώμα της, όπως το μαβί της λεβάντας, κάνει τελικά ακόμη πιο έγχρωμες και πιο αισιόδοξες τις εικόνες της γιατί είναι περίοπτη η παρουσία του μέσα στις μαύρες και τις γκρι γραμμές.
Μοιάζουν με τις αχνές εικόνες ενός ταξιδιού που σχεδιάζονται στο τζάμι, στο μεταίχμιο της κρυστάλλινης παγωνιάς και της ζεστής θαλπωρής, που αναδίδουν άρωμα λεβάντας. Σαν το ταξίδι στα Κύθηρα.
Η Μαρία Γιαννακάκη γυρίζει, μυρίζει, ζωγραφίζει και γράφει:
«Πρωτοπάτησα το πόδι μου στο Τσιρίγο το 1981, χάρις στον φίλο μου και τότε σύντροφό μου αρχιτέκτονα Αντώνη Χατζηγιακουμή, σχεδόν κατά τύχη, για μια αναστήλωση ενός πολύ ωραίου παραδοσιακού σπιτιού. Ερωτεύτηκα τον αέρα, την αύρα του νησιού, το χρώμα στο χώμα του. Τα Κύθηρα είναι για μένα το άγονο οροπέδιο σε ένα θολό γκρι χρώμα που το βλέπεις μόλις πλησιάσει το πλοίο. Μετά διακρίνεις το Φανάρι, τον φάρο, στο βόρειο κομμάτι του νησιού. Είναι τα ερειπωμένα σπίτια, αρχοντικά πολλά απ' αυτά, των ανθρώπων που έφυγαν για καλύτερη τύχη ή το χαμηλό ασπρουδερό υγρό σύννεφο - οι ιθαγενείς τη λένε κατσιφάρα - που μέσα στο κατακαλόκαιρο νιώθεις ξαφνικά να ζεις στην Ιρλανδία. Είναι η θέα από το Κάστρο της Χώρας προς τον διπλό κόλπο του Καψαλιού, το κάστρο της Πάνω Χώρας Μυλοποτάμου με τον ενετικό θυρεό να δεσπόζει στην είσοδό του, η γέφυρα του Κατουνιού, δημόσιο έργο της Αγγλοκρατίας στο Λιβάδι».
Το ταξίδι στα Κύθηρα ελίσσεται σε άλλη διάσταση. Ο επικός Ησίοδος, με Θεογονίες και Εργα και Ημέρες, έδωσε το σύνθημα. Η Αφροδίτη, η θεά του υπερβατικού έρωτα είναι εδώ, ψάξτε να τη βρείτε. Αναζητήστε τα Κύθηρά σας. Οι ζωγράφοι Μποτιτσέλι και Βατό τα βρήκαν, ομοίως και ο ποιητής Μποντλέρ. Οπως και οι περιηγητές πριν, τον 17ο και τον 18ο αιώνα και οι άλλοι ζωγράφοι μετά:
«Το ταξίδι που πολλοί ονειρεύτηκαν να πραγματοποιήσουν στην Ευρώπη της Αναγέννησης ήταν το σύμβολο, αλλά πολλές φορές και σήμερα έχεις την αίσθηση ότι τα Κύθηρα είναι το ανέφικτο, το ανεκπλήρωτο, αυτό που ξεκινάς αλλά ποτέ δεν φτάνεις, το ιδεατό».
Ισως γιατί τα Κύθηρα έχουν τον δικό τους χαρακτήρα, μοναδικό σαν δακτυλικό αποτύπωμα:
«Δεν μοιάζουν με τα Επτάνησα, αλλά ούτε και με τα νησιά του Αιγαίου. Δεν είναι πολύ μακριά από την Αθήνα, υπάρχει πρόσβαση με το αεροπλάνο, αλλά και με πλοίο από τον Πειραιά, το Γύθειο, τη Νεάπολη Λακωνίας, την Καλαμάτα ή την Κίσσαμο Χανίων.
Είναι νησί που το ζεις περισσότερο μέσα από εμπειρίες, με την ενδοχώρα του πιο ενδιαφέρουσα απ' τα λιμανάκια γιατί τα περισσότερα εκπληκτικά σπίτια βρίσκονται στα μεσόγεια χωριά Αρωνιάδικα, Πιτσινάδες, Αλοϊζιάνικα, Καστρισιάνικα, Μυλοπόταμος.
Μπορεί κάποιος να νομίζει παρασυρμένος από το μέγεθος του νησιού ότι μπορεί να το "ξεπετάξει" σε τρεις-τέσσερις ημέρες, όμως γελιέται. Κρύβει εκπλήξεις και διαθέτει αρκετές και υπέροχες παραλίες, ενετικά κάστρα, βυζαντινά εκκλησάκια του 10ου και του 11ου αιώνα, ερειπωμένα χωριά σε χαράδρες (Παλαιόχωρα), μέχρι καταρράκτες (Φόνισσα, Νερόμυλοι, Αμίρ Αλί) και παζάρι τοπικών προϊόντων κάθε Κυριακή στον Ποταμό, έθιμο πολύ παλιό.
Ακόμα και για τους αναχωρητές έχει υπέροχες μονοπάτητες διαδρομές που οδηγούν σε φαράγγια και καταλήγουν σε απάτητες παραλίες.
"Αφήστε λοιπόν τα Κύθηρα να σας οδηγήσουν εκείνα στους δρόμους που θα αποφασίσουν για σας και ίσως - ποιος ξέρει; - ίσως μαζί με τα γεράκια και τις κρυμμένες ακρογιαλιές ανακαλύψετε και ένα κομμάτι της ψυχής σας που θεωρούσατε χαμένο, όπως συνέβη σε όλους αυτούς που μύρισαν κάποτε τον αέρα του νησιού και από τότε έμειναν για πάντα δεμένοι μαζί του", όπως γράφει η φίλη Τζέλη Χατζηδημητρίου στα "Ανεξερεύνητα Κύθηρα και Αντικύθηρα"».
Τα Κύθηρα υπάρχουν πάντα και όλοι μπορούν να τα βρουν...
-----------------------------------------------------------
Πηγή: Το ΒΗΜΑ-Μαστροπαύλος Νίκος Γ.
-----------------------------------------------------------
